Tekstweergave van WFNHC_1894_01_17_0003

Deze tekst is automatisch getranscribeerd en kan fouten bevatten.
tls in de wereld die hij schept. En daarin ver¬ gist uien zich. Jammer alweer, dat een Indisch letterkundige — hier een rara-avis — zoo onwillekeurig er toe meewerkt, om ons Nederlanders een scheeve voor¬ stelling van Nederlandsch Indië te geven. Maar ik vergeef het hun. Als mannen, die in den Haag over onze hoogste belangen moeten oor- deelen, fantaisie voor werkelijkheid aanzien, dan kan men van een dichter geen nauwlettende tee- kening der werkelijkheid verlangen. Daar ik nu een eenvoudig proza-mensch ben, schrijf ik maar over de werkelijk bestaande din¬ gen. Wat er soms van fantasie in een hoekje van mijn brein schuilen mocht, dat gebruik ik niet waar ik Indische toestanden wil schetsen, maar reserveer ik voor novelle of roman. Nu hebben we hier — in den laatsten tijd — een paar werkelijkheden beleefd, die u natuurlijk uit de couranten bekend zijn, maar toch nog wel even gereleveerd mogen worden. Ge weet dat ik bedoel : de afhaling van den Gouverneur-Generaal Pijnacker Hordijk, gevolgd door het optreden van Z.Exc. Jhr. Van den Wijck en de Bataviasche Tentoonstelling. Over dit eerste feit spreek ik niet, dan met een paar woorden. Met politiek bemoei ik mij, hier in Indië, niet. Ten eerste niet, omdat we hier toch politiek-onmondig zijn en alles moeten afwachten van hetgeen uw Nederlandsche wijs¬ heid bij de stembus beslist en wij niets hebben te doen dan voor de diepe inzichten uwer kies- vereenigingen ootmoedig het domme of liever on¬ wetende hoofd te buigen. En ten tweede niet, omdat we het aan „specialiteiten" overlaten, over zeer ingewikkelde onderwerpen ex cathedra te oor- deelen, alsof men er verstand van bad. Alleen deel ik u, voor de curiositeit, mede, dat onze Indische pers — op een paar loffelijke uitzon¬ deringen na — bij deze verandering van Bestuur weer het oude spelletje is gaan spelen : manhaf¬ tig slijk werpen op den vertrekkende voor wien men vroeger zich diep neerboog. Natuurlijk zal dit wel altijd gebeuren zoolang ons publiek ver¬ langt naar wat men „gepeperde kost" noemt. Maar over die onhebbelijkheden niet meer. Het wareu natuurlijk weer schitterende dagen, die waarop de Bestuursverandering plaats had, en voor Buitenzorg, waar de troon is van den Op- perlandvoogd, niet bet minst. Wat een geschitter van goud en zilver en uniformen en statierokken Wat een bont en schilderachtig tafereel: die dui¬ zenden inlanders in feestkleedij ! En tusschen hen in Chineezen, Arabieren, Hindoes in plecht¬ gewaad 1 En, langs de breede wegen, onze sol¬ daten en haye geschaard en het vroolijk „Wil¬ helmus" uitgeschald tusschen het dichte lommer. Ge kunt u er een voorstelling van maken, na¬ tuurlijk 1 Maar dit alles te zien, deel te nemen aan audiëntie en voorstelling en afscheidsreceptie .. dit is nog iets anders. En weer het gewone ver¬ schijnsel dal men bier altijd, bij zoo'n gelegen¬ heid, waarneemt en waaraan ons Hollandsch pu¬ bliek wel eens, op de ootmoedigste wijze, een voorbeeld mag nemen : te midden dier duizenden geen geschreeuw of getier of gehos; en geen enkele dronkaard : alles rustig, kalm en toch op¬ gewekt. Neen, waarlijk, onze Mahomedaansche of Hindoesche medemenschen staan niet achter bij onze zeer verlichte en zeer blanke Hollandsche broeders en zusters. Dat viel me al weer op toen ik de sluiting der Tentoonstelling bijwoonde. De inlanders kon¬ den tot het feestterrein toegang krijgen tegen be¬ taling van 10 cent; dus, ge kunt denken, dat er duizenden waren opgekomen en toch ... geen politie behoefde orde te bewaren ; och neen ! zelfs niet door de sterke sexe bewaakte dames, wandel¬ den rustig en kalm door de menschenmassa heen en weer. » Maar nu iets over de Tentoonstelling zelve. Het was er eene van landbouw en nijverheid en het ligt niet op mijn weg haar, en detail, te be¬ schrijven. Alleen geef ik den totaal-indruk weer die ze op mij maakte. Stel u voor een kolossaal groot terrein rondom de vorstelijke woning van den overleden Javaanschen kunstenaar Raden- Saleh en — ge weet waar de Tentoonstelling ge¬ houden werd. En op dat terrein rondom, langs gebouweD of liever galerijen, waarin nijverheid en landbouw en kun3t hun schatten hadden bijeen¬ gestapeld. Dan . .. echt-Oostersch : een plankier in de open lucht met groen en bloemen kwistig geomeerd, ruim en breed waar de danslustigen avond aan avond konden genieten en blikken wisselen die soms voor heel lang beslisten: aller¬ lei muziektenten voor allerlei muziekkorpsen. Al¬ les s avonds eleclrisch verlicht. Boven op het hoofdgebouw een electrisch zoeklicht dat zijn dag¬ helderheid naar hier werpt dan daar, ook wel eens op plekjes waar men meende onbespied te zijn, maar telkens weer op die fontein, midden in het voorterrein die zijn hooge stralen rusteloos laat opspuiten. Waarlijk van af de bovenverdie¬ ping vau Raden-Saleh's huis, bood het geheel een feëriek schouwspel aan. En nu het wezen der zaak ? Deskundigen be¬ weren, dat de Tentoonstelling uitmuntend ge¬ slaagd is, en dus wij, niet-deskundigen, leggen ons kalm bij dit eind-oordeel neer en verheugen ons van harte. Er was veel interessants. Vooral op het gebied der electriciteit, en ik verwacht zeker, als een der eerste vruchten van de ten¬ toonstelling dat de electriciteit langzamerhand in Indië's hoofdplaatsen gas en petroleum verbannen zal; althans Buitenzorg zal in het volgende jaar geheel electrisch verlicht worden. Verder: 's lands Plantentuin had a zijn schatten, die de bewon¬ dering der geheele geleerde wereld trekken, sier¬ lijk tentoongesteld en de Chineesche kunstnijver¬ heid openbaarde zich in inzendingen van meubels zóó sierlijk, zóó prachtvol, zóó aesthetisch schoon, dat Europeesehe meubelmakers zeker wel bij die kinderen van het Hemelsche Rijk in de leer kon¬ den gaan. Rijtuigen van allerlei vorm en allerlei naam en allerlei bespanning stonden in een acht¬ bare rij en leerden dat toen zijn wagen of koets, of dos-a-dos, of coupé, of mylord, voortaan waar¬ lijk niet in Europa behoeft te bestellen. Dan over landbouw I We hebben nu pas kunnen zien, wat onze thee- en koffie- en cacao-planters hier vermogen en welke schatten er nog sluimeren in den Indischen bodem . .. Waarlijk, in dit opzicht is de Tentoonstelling geslaagd. Maar anders ! Het was meer een kermis in het groot. Gele¬ genheid om zich te amuseeren in overvloed. Is dit nu het doel der groote tentoonstellingen, dan heb ik er vrede mede. Maar, laat men dan de dingen ook maar liever bij Iiud waren naam noe¬ men en niet, met een deftig gezicht beweren, dat men zoo ontzaglijk veel doet in het belang van nijverheid, handel, wetenschap, kunst! Maar waar Chicago zoo'n schitterend voorbeeld geeft van wat een „wereldkennis" is — daar past het ons, een¬ voudige Indische menschen, de hand op de lip¬ pen te leggen en te zwijgen. Intusscben : de ten¬ toonstellingswoede zal ook wel weer voorbijgaan, en de Xïste eeuw zal weer een nieuwe verma¬ kelijkheid bedenken, Want bij de zenuwachtigheid van ons geslacht, moet er telkens een nieuwe en een scherpere prikkel uitgevonden worden. Wij hebben hier thans van zenuwachtigheid geen last. Het is hier koel. In de laatste weken hadden we dag aan dag regenbuien en onweders waarvan ge u geen voorstelling kunt maken. Neen, dan is een hevig Europeesch onweer nog maar een kleinigheid. Intusschen zortrde de goede natuur hier ook voor bliksemafleiders in den vorm van klapperboomen, of — om een deftiger naam te gebruiken — van cocospalmen. Die reu¬ zen steken het wijdbepluimde hoofd zóó hoog in de lucht, dat ze de bliksemstralen tot zich trek¬ ken. Zoo zag ik dezer dagen, langs den spoor¬ weg, tal van d e boomen die allen den kruin er bij hadden ingeboet. Nu is het prachtig weer: bloemen in kwistigen overvloed, rozen niet het minst. Het is en blijit toch hier een verrukkelijk land. En het wordt ook meer en meer erkend. Op het oogenblik zijn hier niet minder dan negen Duitsche en Oostenrijksche professoren in de bo¬ tanie om onzen Plantentuin te bestudeeren. Het groot „vreemdelingen-laboratorium" is dan ook vol microscopiseerende en anatomiseerende geleer¬ den. Eere aan onze regeering die, met zoo groote welwillendheid en onbekrompenheid, de mannen der wetenschap tegemoet komt! Zijn er uog enkelen in uw omgeving die zich mijner herinneren, groet hen dan hartelijk en geloof mij , t. t. A. S. C. A. Ingezonden Stukken, Buiten verantwoordelijkheid van de Redactie. Mijnheer de Redacteur I Verzoeke beleefd plaatsing voor onderstaande regelen. Zondag jl. gaf de kamer „Hofdijk" een openbare uitvoering in de Parkzaal alhier. Als No. 1 van het programma werd „Een Turk" door J. J. Dekker ten tooneele gevoerd. Het was een goede gedachte, den avond met een blijspel te openen. In dezen somberen, aan schier onoplosbare vragen, rijken tijd, doet een gulle lach opgeld. Gelachen is er. De inhoud geheel voor des auteurs rekening latende, levert het een bewijs, dat Dekker met open waarnemenden blik door het leven gaat. Er was voor velen wat te leeren. Beurtelings werden tal van personen, instellingen en zaken behandeld op een wijze die, afgaande op de hi¬ lariteit van het publiek, als instemming kan wor¬ den aangemerkt. Het succes zou nog grooter zijn geweest, indien de schrijver eenige coupletten, zoo onmisbaar in een blijspel als dit, aan zijn werk had toegevoegd. De vertolkers gaven wat ze konden. Door ziekte en andere oorzaken waren 4 der werkende leden verhinderd aan de uitvoering mee te werken. Dit in aanmerking nemende liep het stuk goed, over het geheel, uitmuntend van stapel. Als nastukje bood de Kamer een peunevrucht van den populairen Eaassen aan. „De Werkstakin g". Welk een tegenstelling. Het publiek, steeds onder den prettigsten in¬ druk, ja geheel Turksch, veranderde als bij too- verslag. Kon het anders ? Een greep uit het volle, werkdadige leven, door onzen Eaassen geteekend en . . . zoo weerge¬ geven , het moet den blijgeestigste tot ernst stemmen. Ademloos volgden de aanwezigen den gang van het kleine maar schoon gedachte tooneelspel. En toen in een der laatste momenten het roerend samenspel van den werkstaker en zijn echlge- noote zijn toppunt bereikte, werd menig oog voch¬ tig. Het was de natuur op het tooneel. Opmerkingen waren er. Over opvatting van rol en grime, verschilt vaak de vertolker met den toeschouwer. Dit is echter beter in een gesprek, dan in een verslag uit te maken. Da totaal indruk was deze: „Hofdijk" heeft be¬ wezen dat ze meetelt onder hare zusteren te dezer stede. Ze gaf voor allen te genieten, door allen te begrijpen stukken. Ze heeft getoond dat haar zinspreuk, geen ijdele is en men door „Volhardend gaan, zeker is van de kracht." Een toeschouwer. Burgerlijke Stand van: Hoorn. van 9 tot en met 15 Januari 1894. ONDERTROUWD: Erans Eduard Spelten en Gerarda Aloijsia Johanna Maria Oostermeijer. Gerrit Lautenschutz en Geertruida Maria Kruisman. Johannes Wilhelmus Nicolaas Veer (te Alkmaar), en Elisabeth Maria Maas- sen. GETROUWD: Gerben de Vries en Johanna Pieternella Tijmens. GEBOREN : Erederik Johannes, z. v. Lambertus Adrianus Te Boekhorst en Maria Anna Catharina Bax. Johanna Geertrudes, d. v. Marinus Hermanus van Berkum en Wille- miua Smit Erederica, d. v. Jan de Beer en Anna Maria Vermeulen. OVERLEDEN: Jacob Bijl 3 j. Klaas Volkers, wedtir. van Elisabeth Blokker 78 j. Johan Nicolaas Dupo Kramer, geh. met Annette Catharina Botzen 81 j. Esther Morel, wed. van Levie Abraham van Buren 78-j. Anna Cornelia Maria Hoff 7 m. Tijsje Sopar, wed. van Pieter Dapper 72 j. Medernblik. GEBOREN : Anna Catharina, d. v. Jacobus Dol en Dieuwertje Opmeer. Anna Maria, d. r. Petrus Meester en Eva Molenaar. Jacob, z. v. Simon Wijdenes en Maartje Vlaar. OVERLEDEN: Reijn Tering 67 j. Beets. gedurende de maand December 1893. GEBOREN: Jan, z. v. Meindert Kamminga en Janna Brand. Aaltje, d. v. Jan Worp en Neeltje Hingen. Maartje, d. v. Klaas Schuf- fel en Geertje Langenberg. OVERLEDEN: Daniël Overman, wednr. van Aaltje Ubbels 72 j. Oudendijk. OVERLEDEN: Grietje Peereboom, wed. van Jan Kramer 80 j. ADVERTENTIËN. tfereeoipg tot Evangelisatie te HOORN. ZONDAG 21 Januari, 's avonds 6 uur> GEEN DIENST in het lokaal op het NieuM wegens het optreden van den Wel- Eerw. Heer Dr. J. Th. DE VISSER, van AMSTERDAM, in den avond-dienst der Ned. Herv. Kerk. L WIKKEL Jl, Dal 7, HOORN, sluit alle Mplüte assaraiüêa „ tegen Brandschade en Neringschade Billijkste Premie. Tj. WINKEL Jz. Dal 7, Hoorn. tmÊfwm Pfl .. PÜ ft O.. §w . iWrh «5 £ & KJ < P5 Zeer voordeelig- in 't g-ebruik. £ Ja W g cC U — ® G - 2 rd HD CH O-i O O U£Q£PQ,\éJUUt. Mappil vaa gevestigd te PARIJS, bedroeg-en uit0 December 1892: De loopende verzekeringen 345 millioen francs. Het waarborgkapitaal 83 millioen francs. De jaarlijksche nieuwe verzekeringen klommen van ruim 12 millioen in 1879 tot „ 69 millioen in 1892. Voor tarieven en inlichtingen zich te wenden ot den Heer P. VAN DIJK, Landmeter Vb kadaster, te Hoorn. Perforata. Door aanschaffing van een nieuwe Amerikaansche PERFOREERMACHINE volgens de laatste vinding, beveelt de ondergetee- kende zich aan voor de levering van alle soorten Druk- en Perforeerwerk. HOORN. A. C. BOLDINGH. 1 9 Rekeningen, Kwitantiën, Nota's, Wissels, enz., worden goedkoop en spoedig geleverd door den Boekdrukker P. GEERTS, te HOORN. 8 4 Wilt g-g het spring-en der huid voorkomen ? Ja ! Gebruik dan B TEH HORST VAK OELDERs Glycerine Zeep, a 10 Ct. per stuk t welke de huid zacht lenig- houdt en alzoo 't lastig-e barsten en de sprozig-— heid der huid voorkomt. N.B. In ieder stuk bevindt zich de bovenstaande naam. WERNERSERIE' Vertaling- van HERMINA. Uit te geven in 36 afleveringen & 25 ets. en bevattende omstreeks 1500 bladzijden druks met 700 gravures. Waarin zullen worden opgenomen : Glück auf! — Aan het altaar. — Eene on- uitwischbare herinnering. — Verbroken boeien Verdacht. — Lenteboden. — De geluksbloem. — Onder beloovering. — Een held van de pen. — Vaderlandsliefde. — Tot hoogen prijs. — Vineta. — Sint-Michaël. — De Alpenfee. Uitgave van P. GOUDA QUINT, Arnhem. De Nederlandsche Maatschappij van BRANDVERZEKERING, gevestigd te TIEL, opgericht 1833, verzekert tegen zeer billijke vaste premiën, zonder inleggelden, tegen schade door brand of door inslaan van den bliksem zonder dat dit brand tengevolge heeft gehad. AGENT voor HOORN en OMSTREKEN: A. STOUTJESDIJK, Opzichter van Drechterland en architect aldaar. VORST VRIJ. Wie heerlijk wil eten, moet eens van die puike \orstvrije AARDAPPELEN probeeren. BLOEM. Nieowland, Hoorn. &€£ Ce nis» STAARDE Brievenwegers, weg-ende tot 50 g-ram. Verkrijgbaar in den Boek- en Kantoorhandel van P. GF.EKTS, te Hoorn. GELD beschikbaar. Particuliere Kapitalen als le hypotheek op Landerijen en Huizen, zonder voor¬ uitbetaling van rente voor jaren vast. Adres: A. H. VAN DE WETERING, te Wsrvershoof.