Tekstweergave van WFNHC_1886_01_02_0003

Deze tekst is automatisch getranscribeerd en kan fouten bevatten.
merkwaardig verschijnsel van een oorlog, die geen oorlog was, besloten door een vrede, die ook geen vrede was. Intusschen deze geschiedenis behoort niet uitsluitend tot het naastvoorgaande jaar. We kunnen dus volstaan met te zeggen dat Rusland's invloed gebleken is zeer groot te zijn, zoodat het geen twijfel lijdt of deze mogendheid zal, binnen niet al te langen tijd, bevrediging van zijne wen- schen verlangen. Het vierde uitvloeisel van de koloniseering der mogendheden was het ontstaan van den Congo- staat, dat eerst in 't afgeloopen jaar volkomen ziju beslag kreeg, toen alle mogendheden den nieuwen staat hadden erkend en daaraan een con¬ stitutie werd gegeven, ouder het protectoraat van Leopold van België. Dat optreden van den Bel¬ gischen Koning had hem bijna de liefde van zijn volk gekost, dat niet wilde, zoo 't scheen dat hun vorst zijn liefde zou verdeelen, maar de opstootjes daaruit voortvloeiend, hadden geen ver¬ dere gevolgen en Leopold is gebleven Beschermer van de Association Intern. Afr., die, volgens de laatste berichten, zeer in invloed toeneemt. Reeds is een maatschappij opgericht om den nieuwen staat van spoorwegen te voorzien. Ook op andere wijze werd dat jaar de strijd om 't bestaan aan de orde gesteld in andere landen. In de Bulgaarsche velden vooral was het dat hij gevoerd werd toen de Rumeliërs, het juk dat de Poite hun op de schouders lag, moede, opstonden en onder aanvoering van Alexander van Bulgarije een poging deden tot verkrijging van meerdere zelfstandigheid. Met spannende verwach¬ ting heeft gansch Europa dat verloop der kwestie gevolgd, die nog niet geheel geëindigd is. Toch is het op dit oogenblik niet te gewaagd te voor¬ spellen, dat de wenschen der Rumeliërs in zekere mate bevredigd zullen worden, in zooverre ten¬ minste, dat Alexander van Bulgarijë het hoofd ook der Kumeliërs zal worden, al is het dan misschien ook als gouverneur, inplaats van als vorst, maar dat de Rumeliërs schatplichtige onderda¬ nen der Porte moeten blijven. De strijd tusschen Servië en Bulgarijë, naar aanleiding dezer kwestie gevoerd is weer geëindigd zonder tot veel geleid te hebben, tenzij misschien tot het meer en meer veldwinnen der overtuiging dat de Porte bij dat alles de rol speelt van ridder der droevige figuur en dat het tijd wordt voor de vervulling van Rusland's plannen: dat de Turken over de Dar- danellen moeten worden verdreven. Niet enkel de volkeren, ook de regeeringen hadden in de afgeloopen tijdkring meermalen een hangen strijd om het bestaan te strijden. Enkelen gingen daarin onder: we noemen behalve het kabinet Ferry, waarop we straks wezen, het mini¬ sterie Gladstone, dat om den slechten loop der zaken in Egypte, het veld moest ruimen voor /Salisbury, zoodat de liberale beginselen moesten wijken voor de conservatieve. Gelukkig dat deze verandering door de bijzondere partij formatie in het parlement niet veel kwaads kon uitrichten, terwijl integendeel het eindigen der Afghaansche kwestie een goed gevolg daarvan was. Verder herinneren we dat in Spanje bij den dood van den veel betreurden Alfonsus XII, Canovos del Castillo, moest wijken voor Sagasta, zoodat de liberale beginselen daar ten troon werden ver¬ heven, waarop zij zich, voorloopig echter slechts met behulp der conservatieven, staande zullen kunnen houden. Zwitserland en Noord-Amerika kregen in dit jaar een nieuwen president, waarin vooral den laatste Cleveland de rechte man op de rechte plaats blijkt te zijn; Grevy profiteerde van de oneenigheid der partijen in zijn land en werd herkozen voor een tijdvak van zeven jaar, dat hopen we, heilzaam voor Frankrijk zal zijn. Het is opmerkelijk dat gelijktijdig in verschillende landen een kentering is gekomen in den strijd der partijen. Overal bijna staan de liberalen en anti-liberalen in getalsterkte ongeveer gelijk, zoodat noodzakelijk de werking der regeeringen gezocht moet worden op een terrein, waar beide partijen gelijke rechten en gelijke aanspraken hebben, of waar de verschillende partij-belangen niet ter sprake behoeven te komen. Is dit niet een vinger¬ wijzing voor de regeeringen om vooral voortaan werkzaam te zijn op het gebied der sociale poli¬ tiek? Vergeten we niet het woord, onlangs door een bekend Nederlander uitgesproken, dat de naaste toekomst ligt op het terrein der sociale politiek." Twee hooldrichtingen blijven er dus waarin de tegenwoordige maatschappij zich noodzakelijk voort¬ als ge u iets in het hoofd gezet hebt, gij uw eigen zin wilt volgen. Ik heb nooit zulk een stijf¬ hoofdig man gezien!" vJa." hernam hij, //ik wil mijn zin volgen, en om u te toonen dat ik dat wil, zullen wij met den eersten trein gaan." Den volgenden morgen gingen de Rense's en ook de Stoets naar de Tink — de heer Stoets vast besloten om zijne vrouw te overtuigen, dat hij baas was, en zijne vrouw in haar vuistje lachende. Er zijn maar al te veel vrouwen als mevrouw Rense en mevrouw Stoets, en maar al te veel mannen die drijven of gedreven worden. Eigen¬ liefde van den eenen kant doet die ook aan den nderen kant ontstaan. Een tiranniek man maakt .,,jne vrouw ter neêr gedrukt of sluw. Eene exi- gente vrouw maakt haar tnan tot een losbol of een lafaard. Aan beide zijden moet men elkanders wenschen eerbiedigen en iets toegeven; geschiedt lat niet, dan is waar of duurzaam geluk in het huwelijksleven onmogelijk. Man noch vrouw moe- er ooit aan denken over elkander de baas te pelen, al heeft vader Fokke Simonsz den tekst p zijne luimige wijze uitgelegd. aan zal moeten bèwegcn. De cené ligt op het gebied der kolonisatie, de andere op dat der sociale staatkunde. Hoe verschillend ook, bestaat er tusschen beide de nauwste gemeenschap. Want de laatste heeft de strekking het gevaartepunt te verleggen naar de onderste klassen der maatschappij, de laatste de grenzen dier maatschappij uit te breiden, opdat de zegepraal der beschaving aan zoovelen als mogelijk is, ten goede komen. Machtig is de les van het verledene, groot de roeping der toekomst: 1886 heeft veel te doen, zal het aan die, ook zijne roeping beantwoorden. BINNENLAND. — De oud-genieofflcier A. A. Beekman, uit Zutfen, heeft dezer dagen te Arnhem gesproken over de afsluiting en drooglegging van de Zui¬ derzee. Na een historisch overzicht gegeven en de be- teekenis der droogmaking besproken te hebben, stelde — zoo zegt het verslag der Arnhemmer Ct. — de heer B. zich op het tegenwoordige standpunt. Hij meende, dat de heeren Buma en Van Diggelen wel vasthielden aan een zeer lof¬ waardig hoofddenkbeeld, nl.: de uitschuring der zeegaten en het afnemen der eilanden; vooral aan de binnenzijde bedreigt de noordelijke, slechts door dijken beschermde kusten met steeds toene¬ mende gevaren; eenmaal, als de eilanden verdwij¬ nen, zullen Friesland enz. waarschijnlijk niet meer te behouden zijn; daarom willen zij de Zuiderzee van de Noordzee afsluiten; daarbinnen kon dan partieel worden drooggemaakt. Aangenomen echter dat een afsluiting tusschen en onmiddellijk achter de eilanden technisch uit¬ voerbaar is (hoewel er 2 zeer diepe gaten bij zijn) zoo betwijfelt spreker echter zeer de moge¬ lijkheid er van, met het oog op de noodzakelijk¬ heid van den afgesloten plas op peil te moeten houden, wil men de afwatering van aangrenzende landen niet beletten. In tijden van hoogwater zul¬ len IJsel enz. zeker 3000 M*. per seconde aan¬ voeren; hoeveel sluizen zijn er noodig, om dit water per seconde weer te loozen? Uit een finan¬ cieel oogpunt is hieraan niet te deuken. Wellicht is de beste oplossing deze: Terugkeer tot het denkbeeld : droogmaking van het zuidelijk deel, want daar liggen 150,000 hec¬ taren van hooge waarde, en daarna of gedeeltelijk reeds te gelijk afsluiting van enkele zeegaten, in verband met een van regeeringswege aangevat werk tot aanslibbing der Wadden ten zuiden van Ameland, en daarna dichting van het Atnelaud- sche gat, enz. In elk geval een open verbinding tusschen Zuiderzee en Noordzee, waardoor veel tuinder water dan nu binnenkomt, maar de af¬ watering tevens natuurlijk is. Spr. eindigde met de sociale en economische voordeelen van de grootsche onderneming in het licht te stellen, vooral in onze tijden van arbeids- gebrek en overbevolking, en verdedigde een krach¬ tige en spoedige onderneming van het werk te¬ gen van verschillende zijden nu en dan geopperde bezwaren. — In de Werkmansbode wordt het denkbeeld opgeworpen om een nieuwe democratische partij, z/een reform-partij" tot stand te brengen. Als schets van een programma voor zulk een partij wordt het volgende gegeven: 1. Stemrecht voor alle meerderjarige, manne¬ lijke Nederlanders, in het volle genot der burger¬ en burgerschapsrechten, behoudens uitzondering bij de wet te regelen. 2. Afschaffing der accijnzen, behalve die op wijn en gedistilleerd; invoering van een inkomstenbe- asting, zonder of met een geringe progressie; wijziging der personeele belasting. 3. Afschaffing der loting; een klein staand leger van vrijwilligers; verplichte oefening inden wapenhandel van alle weerbare burgers. 4. Handhaving van art. 194 zoolang door de tegen¬ partij geen aannemelijk voorstel wordt gedaan. Geen wijziging, welke nadeelig zoude kunnen worden voor het onderwijs in het algemeen. Kosteloos lager onderwijs voor min- en onver¬ mogendheden. 5. Invoering van professioneel en kunstnijver¬ heidsonderwijs, binnen zekere grenzen. Verplicht teekenonderwijs op de lagere scholen. 6. Invoering van wetten tot bescherming van den arbeid; wettelijke (doch practische) regeling van den arbeid van vrouwen en meisjes, in werk- itllcensjjnuili ecner oude rrijster. Wat maken die getrouwde vrouwen toch een' beweging! Overal bazuinen ze haar geluk uit; men zou waarlijk denken, dat niemand anders in aanmerking kwam. Ik weet tenminste wel, dat ik nooit heb kunnen ontdekken waarom ik niet ge¬ trouwd ben; ik heb honderde vrouwen, die er minder goed uitzagen, met kinderen op den arm gezien, da, ja, zoo'n beweging als die getrouwde vrouwen maken! Zie ze b. v. op reis — in dé spoorwegrijtuigen zich van hare hoeden ontdoen en het hoofd op zoo'n tergende vertrouwelijke manier tegen den schouder van haar echtgenoot geleund, veinzende te gaan slapen. Een man is goed genoeg, maar ik heb 't er tenminste, ik geloof dertig jaren, zonder gedaan. Dan zeggen ze ook dat getrouwde vrouwen er langer goed blij¬ ven uitzien, dan ongetrouwde; dat zijn maar praatjes — alsof eene vrouw die zoo'n ongeregeld leven leidt — maar wat baat 't er over te rede¬ neeren; ieder weet hoe frisch en goed gehumeurd oude vrijsters zijn; niet dat ik eene oude vrijster plaatsen, op het veld of als dienstbaren; idem van jongens beneden 16 jaar; verzekering van den arbeider tegen ongelukkeu, en pensioenfonds, onder toezicht van den Staat. 7. Oprichting van Kamers voor geschillen. 8. Plaatselijke comtnissiën van armbestuur en onderstand, waarin ook de, werklieden vertegen¬ woordigd worden. 9. Betere bescherming van minderjarigen tegen aanranding harer eerbaarheid. Verbod minder¬ jarigen, met of zonder hare toestemming en die van ouders of voogden, ontucht te doen plegen. Onderzoek naar het vaderschap in zekere gevallen geoorloofd; verplichting van den vader om te zorgen voor moeder en kind. 10. Afschaffing der uitvoerrechten in Neder- landsch-Indië. Beperkt zelfbestuur der Nederlandsche koloniën, met vertegenwoordiging in de Staten- Generaal. — In de rijks-postspaarbank zijn gedurende de maand Nov. ingelegd en terugbetaald de volgende bedragen: Bedrag der inlagen ƒ 428,056,70', der terugbetalingen ƒ 304,127,82', alzoo meer inge¬ legd dan terugbetaald ƒ 123,928,88. — Aan het einde der maand Oct. was ten name der verschil¬ lende inleggers ingeschreven ƒ 6,023,069,79, zoodat de som der inlagen op uit. Nov. 1885 be¬ droeg ƒ 6,146,998,6 7. In den loop der maand Nov. zijn 2455 nieuwe boekjes uitgegeven; 736 boekjes zijn geheel afbe¬ taald, zoodat er aan het einde der maand 110.404 in omloop waren. Naar het Vaderland verneemt, is een wetsont¬ werp tot wijziging van de wet op de postspaar¬ bank in bewerking. De regeering wil de wet in 1 • .. O O dien geest wijzigen, dat ook bedragen boven ƒ 800 tegen rente kunnen worden ingebracht. — Naar men meldt, blijft, de konink¬ lijke familie in de residentie verblijf houden tot na Paschen, als wanneer HH. MM. het gewone bezoek aan Amsterdam zullen brengeu, om van daar naar het Loo terug te keeren. Hoogst waar¬ schijnlijk zal Z. M. half Mei naar Wildungen vertrekken, en na de terugkomst, die op half Juli bepaald is, het landgoed Soestdijk betrekken. — Indertijd is er aan de hooge regeering een verzoekschrift gericht, ouderteekend door tal van burgemeesters in de verschillende deelen des rijks, besturen van landbouwmaatschappijen en andere belanghebbenden, tot aanleg of subsidieering van een systematisch net van stoomtramwegen hier te lande. Naar de N. R. C. thans verneemt, is aan adressanten in hoofdzaak te kennen gegeven, dat de regeering het nut van den aanleg van stoomtramwegen ter bevordering van het locaal verkeer ten plattenlande met adressanten erkent, en gaarne bereid is, gelijk tot nu toe, rijkswegen daartoe beschikbaar te stellen, voor zoover het gewone verkeer het medegebruik daarvan gedoogt, doch dat de regeering in het algemeen geen uit¬ zicht kan geven op het bevorderen van financieele hulp van het rijk ten behoeve van den aanleg van stoomtramwegen. — Door de arrondissements-rechtbank te 's Hage is, op verzoek van den man, uitgesproken de ontbinding van het huwelijk van de Leidsche giftmengster, vrouw van der Linden, wegens ver¬ oordeeling tot levenslange tuchthuisstraf. Is het noodzaak, dat men bij Ijsvermaak toch vooral niet te roekeloos is, ook bij sneeuwver- maak is voorzichtigheid aan te bevelen. Een leer¬ rijk voorbeeld gaf hiervan dezer dagen de markt te Rotterdam. Deze plaats in 't vierkant afgebakend door steenen palen, geeft wanneer er sneeuw ligt, eene schoone gelegenheid voor de jeugd om zich met sledevaart te vermaken; doch meestal ontaart dit in dollemanswerk. Een paar jongens op een slee werden door een massa jongens voortgetrokken; vooral ging hun vreugd in uitgelatenheid over, wanneer de slee met groote snelheid een der hoeken van 't vier¬ kant omzwaaide, doch ook hier was 't: K't kruikje gaat zoolang te water tot dat 't breekt." De zwaai te kort naar de steenen palen nemende, vloog de slee met zulk een kracht tegen een der palen aan, dat zij letterlijk aan splinters beu — en daarvan gesproken, zou ik wel eens willen weten wie het recht geeft om elke onge¬ huwde vrouw eene oude vrijster te noemen. Ik ben toch waarlijk niet oud. Als ik nu zeventig ware, dan zouden ze mogen praten; en ik ben niet zoo precies, iu miju doen en laten ook niet. Als ik van mijne wandeling t'huis kom; wikkel ik wel altijd mijn parasol zorgvuldig in een vel vloeipapier, en ik houd wel mijn vingers zoo strak als ik kan, zonder de kramp er in te krijgen, omdat mijn handschoenen zouden slijten als ik ze boog; en ik zet wel mijn schoenen 's nachts naast elkaar op een stoel voor een open venster, om te luchten, en bekijk wel altijd zorgvuldig de lakens voor ik te bed ga, om te zien of de naad juist in het midden is, maar daarom ben ik toch geen oude vrijster, en niemand heeft het recht mij zoo te noemen. Ik zou in ieder geval den man wel eens willen zien, dien ik zou trouwen. Sommige vrouwen nemen wat ze maar voor de hand komt, en anderen vragen om zoo te zeggen de mannen om te trouwen. Daar is b. v. juffrouw van Speld, die heeft een goede modeaffaire laten loopen en is heerenartikelen gaan maken, alleen om een man sloeg. Gelukkig waren de jongens even te voren van de slee afgevallen en kwamen met een buil en bloedenden neus vrij en daardoor aan een vreeselijk ongeluk ontsnapt. — Het roodvonk heeft zich in de laatste week te Leeuwarden weder uitgebreid. Er werden 14 personen door aangetast, terwijl er 2 personen aan overleden. — De 17 bakkers te Bameveld hebben zich niet gestoord aan de vermaning van den burgemees¬ ter, die hen onlangs op het raadhuis ouder het oog bracht, dat het wenschelijk was dat zij hunne prijzen verminderden. Het gevolg hiervan is, dat geregeld brood wordt aangevoerd van de Amersfoortsche broodfa¬ briek. Voor 15 cent koopt men 1 kilo gebuild tarwebrood. Het debiet is reeds vrij belangrijk en neemt nog dagelijks toe. Arnh. Cour. — De zeer schoone geschilderde glazen in de Groote Kerk fe Edam, welke zoowel door onacht¬ zaamheid als door baldadigheid veel hebben ge¬ leden, worden thans zooveel mogelijk beschermd. Voor de meeste ramen is reeds een rasterwerk, en een der grootste ramen, die het meest hebben geleden, is geheel en al weggenomen en naar Roermond gezonden, waar het zal worden hersteld, liet voornemen bestaat om ook andere ramen daarheen te zenden, wanneer deze proef naar wensch slaagt, hetgeen voor de schoone kerk eene groote aanwinst zal zijn. LANDBOUW EN VEETEELT. — Onze boterhandel op Engeland — in de laatste jaren toch reeds gevoelig geschokt tenge¬ volge van de knoeierijen van sommige hande¬ laars — wordt opnieuw bedreigd en wel van Duitsche zijde. Omdat het misschien nog tijd is, te verhoeden, dal onze boter geheel en al van de Londensche markt wordt verdrongen, is het, mag men hopen, nuttig te weten, hoe men in Duitschland den achteruitgang van onzen handel exploiteert — en met alle recht. De iV. B. Ct. neemt het volgende belangrijke entrefilet over uit de Nordd. Allg. Zeit.: z/In Duitschland houdt men zich thans ernstig bezig met het vraagstuk: hoe een einde te maken aan misbruiken in den boterhandel. Uit zekere feiten in Nederland zouden de Duitsche belang¬ hebbenden kunnen zien hoe het gaat, wanneer er tusschen natuurboter en kunstboter geen vaste grens getrokken blijft. Wanneer Duitschland zijn boterhandel op prima hoogte weet te houden, zal het zelfs in staat zijn, op te treden op velerlei plaatsen van debiet, alwaar de Hollandsche boter in den laatsten tijd naar den achtergrond is ver¬ drongen. Nederland heeft naar evenredigheid van alle andere landen den meesten uitvoer van boter. Bij eene gezamenlijke productie, geschat op on- veer 47 millioen kilo's 's jaars, bedraagt de uit¬ voer nagenoeg 37 millioen kilo's. De voornaamste kooper daarvan is Engeland, die nagenoeg 80 percent van dien uitvoer neemt. Sommige pro¬ vinciën, als bijvoorbeeld Friesland, trekken uit dien handel jaarlijks een bedrag van 15 millioen gulden, en met de reputatie, welke de Neder¬ landsche boter zich mettertijd heett verworven, zijn er schitterende zaken gedaan, naardien die boter hooger dan elke andere werd genoteerd. //Langzamerhand is men echter begonnen, zich te verwonderen dat die uitvoer voortdurend in zoo hooge mate bleef stijgen zonder dat de vee¬ stapel aanmerkelijk was uitgebreid, of ook zonder dat de kaasproductie door boterproductie was vervangen. Men kwam daarbij tot de belangwek¬ kende ontdekking, dat die buitengewone vermeer¬ dering in den uitvoer van Nederlandsche boter was teweeggebracht door kunstboter. De marga¬ rine is op de Nederlandsche markt een zeer be¬ geerd artikel geworden. De omzet daarin is zoo groot, dat zoowel voor Rotterdam als voor Am¬ sterdam de vestiging van bijzondere markten voor het artikel voordeelen afwerpt. In het jaar 1884 werden er uit Amerika 105,000 tierces en uit Europa 30,000,000 kilogram van dit vet in Ne¬ derland ingevoerd. De voornaamste kooper, En¬ geland , is echter ten slotte insgelijks het ware van de zaak te weten gekomen. Sinds jaar en dag werd er, nu eens uit Newcastle, dan eens uit Londen, dan weder uit de Oost, over de ge- te krijgen. Zij heeft eene nieuwe manier uitge¬ dacht om dassen te strikken, alleen om een excuus te hebben om haar klanten te wijzen, hoe zij ze om moesten doen; op die manier is zij mevrouw van Daalder geworden. Dan hebt ge jnffrouw Ploets, die ronduit eene advertentie zette om een man, en er een kreeg ook. Ik hoop dat hij 't haar nooit zal herinneren, als het eten hem niet eens mocht smaken, dat 's al wat ik te zeggen heb. En juffrouw Yelster ook, vroeger juffrouw Verfhout; zij liet haar oog vallen op onzen mooien, jongen koster, en gaf voor dat zij op een Zondag haar doekspeld in de kerk verloren had, en ze maakte dat hij midden in de week den sleutel nam en haar hielp zoeken, en lang hebben ze gezocht ook. En zoudt ge nu denken dat ik ooit tot zulke streken mijn toevlucht zou nemen ? Nooit! liever bleef ik eene oude vrijster tot ik verdroogde als een stuk perkament en wegwoei omdat er niemand ware om mij vast te houden. Hemeltjelief! daar is warempel dominé Schrap, de weduwnaar! Ik geloof waarlijk dat 't niet meer 4 dan beleefd zou zijn naar beneden te gaan, en eens naar de lieve kinderen te vragen.