Tekstweergave van WFNHC_1885_01_03_0003

Deze tekst is automatisch getranscribeerd en kan fouten bevatten.
vuld voor eenc geweldige omkeering in 't leven der volken. Maar die overtuiging verschrikt ons geenszins. Alles wijst er op, dat er betere dagen volgen dan die nu zijn. De crisis alom en in alles waar te nemen, zal worden opgelost en die oplossing kan nooit zijn de zegepraal van het slechte. Maar bovendien: heden, in alles, dagen van onrust, van zoeken, van worstelen, van strijden; 't is weer de „Storm en drangperiode" in nieuwe vormen. Welnu, evenals vroeger, zal daaruit zich zeer zeker ontwikkelen het tijdperk eener nieuwe „verlichting," maar eene meer reine dan die er is geweest. In die verwachting heffen we 't levensvaandel weer op, gorden we de wapenen aan voor den levensstrijd die wacht, en hebben we 't recht elkan¬ der toe te wenschen: 1885 zij allen een jaar van liefde, van licht en van leven! BUITEN LAN D. Terugblik. 1884 ligt weer achter ons; voorbij is dat jaar weer met al zijn wel en wee, al zijn wisselingen ook op politiek terrein. En al is ;t waar dat de wereldgeschiedenis niet bij jaren rekent, toch is 't ons alsof al dat oude weer is afgedaan en we een nieuwen tijd ingaan met nieuwe verwachting en nieuwe hoop. En 't is daarom goed, voor we weer op de oude wijze de geschiedenis van den dag voortzetten, even terug te zien op de afge- loopen tijdkring, wel bewust als we zijn van de waarheid dat „in het heden de toekomst ligt. Want ,/s waerelds loop" is, als Victor Hugo zegt, „meer dan 't wisselen van wind en stroomgetij. Neen, „één machtige ademtocht beheerscht al die orkanen," die er heerschen op politiek terrein: zij allen dragen voor hun deel bij tot het op¬ trekken van het grootsch gebouw der toekomst. Meer dan ooit kan van het afgeloopen jaar met volle recht gezegd worden dat één ademtocht, een geest den loop der dingen beheerschte. Eén lei¬ dende gedachte bezielde de wereld. Het Noorden ging voor. Al sympathiseeren we niet volkomen met het wel wat al te ver gedre¬ ven streven der volkspartij in Noorwegen en al moesten we in menig opzicht de koning prijzen om zijn wijze matiging, toch moet het erkenc worden dat met kracht het werd uitgesproken dat het Scandinavische volk uit zijn winterslaap ge¬ heel en al is herrezen en, tot zelfbewust zijn geko¬ men , een krachtige en met succes bekroonde poging deed om wat er nog oud was in de staats¬ inrichting te doen verdwijnen en der wereld te verkondigen dat een staat is het geheel der staats¬ burgers. En dat zelfde streven uitte zich m zoovele andere landen: in Frankrijk, Engeland, Hongarije, Portugal en zelfs in Brazilië. Met klimmenden aandrang drong zich in die landen de overtuiging op dat er nog te veel, dat aan de middeleeuwen herinnerde, was overgebleven in de inrichting van den staat, dat allereerst de wijze waarop de volks¬ vertegenwoordiging was ingericht niet voldeed aan de eisclien des tijds. En de hand werd aan de ploeg geslagen en de grond omgewoeld en 't onkruid uitgeroeid en het kan niet anders of de vrucht van dat alles zal heerlijk zijn. Wel werd nog niet overal geheel verkregen wat men wenschte, aar de goede weg is ingeslagen, de weg die nmaal tot het doel zal leiden. Verder: luide werd weer de stem der vrijheid nomen en overal de vaan van het liberalisme -r gehouden. 1 Denemarken behaalden de vrijzinnige begin¬ selen een glansrijke overwinning, toen door de verkiezingen de overgroote meerderheid in de kamers aan de liberalen kwam en het kabinet Sverdrup dat roer in handen kreeg. In Engeland leed de Torypartij meer dan een nederlaag. Slechts in het Hoogerhuis kon ze zich nog staande houden maar ook daar schudt haar de° grond onder de voeten, en ze begrijpt het zelve reeds dat hare positie hachelijker wordt. In de Vereenigde Staten van Noord-Amenka zegevierden de vrijzinnige begrippen der democraten over de meer conservatieve der republiekeine en onder de regeering van Cleveland gaat die staat een schoone toekomst tegemoet. Wel werden in Spanje voor een oogenblik de „Mag ik u verzoeken deze som te boeken?" „En° voor buitengewone uitgaven nog wel, „meneer de Betaalmeester! En dat nog boven al „de gewone! Waar moet dat heen; Op zoon „manier moet de Staat wel. " „Te gronde gaan," wilde het levendige kereltje zeggen. " De betaalmeester kwam hem met een besfraffenden, over de andere beambten heenglij¬ denden blik voor, en gedwee boekte hij de ge¬ vraagde som in. Hij mocht zich in zijn drift echter eens vergissen en herhaalde daarom luide wat hij schreef • „ƒ180000 aan het Hof voor zijne Hoogheid." Daarop sprak hij toornig verder, maar schreef het niet op: „voor jagtpartijen, voor ^t spel, voor Champagne, voor jonge en oude. —" ^ „Scholtens, je, naoogt, niet redeneeren, viel hem de betaalmeester in de rede. „Inwendig, bij zich zeiven praten, mag mensch, zei Scholtens. En ieder week ƒ 180000 extra en dan nog voor zulke. —" Maar hij hield .van zelf op, want de gevraagde spm stond in het Staatsboek ingeschreven De betaalmeester nam het maii-daairvan Zijn Hoogheid reactionuairen overwinnaars, toen het kabinet Ca- novas dat van Saganta verdreef maar lang zal dit niet duren; de beweging onlangs ontstaan onder de studeerende jongelingschap toont het aau dat de vrijzinnige beginselen nog niet hebben afge¬ daan, maar dat ze nog krachtig leven onder liet volk. Wel zegevierden in België de clericalen en ver¬ loren in Nederland de liberalen hun overwicht, maar dit juist strekte ten goede. Er werd een¬ heid gebracht in de vroeger zoo verdeelde libe¬ rale partijen en als 't waar is dat uit eenheid kracht wordt geboren dan is ook de toekomst hier en in Zuid-Nederland niet ongelukkig. Eindelijk: Europa is weer een stap nader ge¬ bracht tot de groote sociale revolutie, die, zooals een onzer uitstekendste mannen eens verklaarde, nog voor 't einde dezer eeuw, de wereld in be- roerino' zal brengen. De anarchisten, communis¬ ten, socialisten, nihilisten, of hoe ze ook mogen heeten, drongen voorwaarts en wonnen terrein. In den Duitschen Rijksdag wonnen de sociaal¬ democraten een beduidend aantal zetels en ver¬ schaften zich zoodoende een positie waarmee Bis marck rekening moet houden. En men doet goed deze verschijnselen niet gering te achten, men mag mee kunnen gaan met deze partijen of niet, dit moet toch door ieder erkend worden: zij zijn de wegbereiders, de baanbrekers voor de groote revolutie die het gebouw der maatschappij op zijn grondvesten zal doen wankelen en daarin alles anders en nieuw zal maken. Ook was het of één geest, één streven de ver anderingen beheerschte die de verhouding der staten onderling onderging. Want op 1 Januari 1885 ziet het er daarmee geheel anders uit dan een jaar geleden. Scheen het toen niet ongewet¬ tigd een oorlog tusschen Frankrijk en Duitsch- and te voorspellen, het gevaar daarvoor is nu geriner dan ooit. Er heerscht op dit oogenblik de meest vriendschappelijke gezindheid tusschen beide staten, zoo zelfs dat alle bladen een aan¬ staande samenkomst voorspellen van de beide premiers, Bismarck en Ferry. Dit feit, minstens even verwonderlijk als het zou zijn als een kat en een hond vreedzaam leefden te zamen, is toch uog al gemakkelijk te verklaren. Want het be¬ wustzijn dat men met een gemeenschappelijken vijand te strijden heeft vereenigt de beide anti¬ poden. En die vijand is Engeland. Eerst bleek het op de Egyptische conferentie te Londen dat de belangen van Engeland lijn¬ recht stonden tegenover die der andere landen, en daar niemand tot toegeven was over te halen moest de vergadering onverrichter zake uiteen- waan. Nu spreekt men van een plan om nog eens te con ereeren over dezelfde kwestie maar waar¬ schijnlijk zou ook dat niet veel uitwerken zoo niet Engeland zeer veel toegeeft en geschiedt dit niet dan kon 't wel zijn dat, om met Bismarck, te spreken, de Egyptische kwestie te Cairo, dat is met de wapenen, zou worden uitgemaakt. Vervolgeus bleek het verschil tusschen de mo¬ gendheden op de Congo-conferentie, maar de diepste grond van dit alles is het streven van alle Europeesche mogendheden tot kolonisatie. De oorlogen in China, op Madagascar, en in Zoeloeland de oneenigheden betreffende Angra-Pe- quenha, Merv en St. Lucie, die geen van allen nog geëindigd zijn, waren de voortvloeisels van dat streven . Men kan zeggen dat een manie om kolomen te stichten op eens alle staten heeft aangegrepen, alsof allen ingenomen waren met het gezegde van den Duitschen Rijkskanselier dat „de toekomst be¬ hoort aan de koloniseerende staten." De eenige nu die bij dat alles als den natuurlijken vijand dier staten is te beschouwen is Engeland dat dan ook een eeuwigdurende vijandschap heeft gezworen aau allen die het wagen een vlag te planten waar ter wereld ook, als ten minste die vlag niet is de Engelsche. Wel begrijpen de Britten best dat ze zelf niet alles kunnen hebben, maar dat een ander het krijgt willen ze in t ^Aldus zijn botsingen onvermijdelijk, die met kunnen strekken tot verheffing van Engelands macht en aanzien. Wat daarvan 't einde zal zijn, wie weet het? maar onmogelijk is het niet dat de rol van koloniale mogendheid bij uitnemendheid te zijn, van Engeland overgaat op Duitschlaud of Frankrijk. Hoogstbelangrijk is dus de toestand van bet oogenblik, belangrijk de arbeid door 1885 te verrichten. Hoe het dit doen wil, zullen we trach¬ ten in de volgende nummers zoo volledig mogelijk op te teekeuen. " — Met liet Zaterdagmorgen vertrokken stoom schip Prins Hendrik werden, behalve 500 dui zend gulden aau groot zilvergeld, naar Indië zouden 2,200,000 dubbeltjes. ver- — In het Maandblad tegen de vervalsching van levensmiddelen en handels-artij 'en wordt het plan geopperd eener tentoonstelling van ver- valschte en onvervalschte levensmiddelen. De bedoe¬ ling is eene zoo mogelijk blijvende tentoonstelling te organiseeren van wat er op het gebied van warenvei valsching alzoo te zien en te leeren valt. „Wij zouden wenschen" zoo lezen wij in de toe¬ lichting van dit plan dat eene dergelijke tentoon¬ stelling door en voor het publiek tot stand ge¬ bracht werd, in dier voege, dat men vervalschte preparaten (natuurlijk voor zoover zij voor het bewaren, resp. tentoonstellen geschikt zijn) inzond, om door vergelijking met daarnaast geplaatste onvervalschte zaken, een goed begrip krijgen van de hoogte waarop de „industrie" in deze zich bevindt. „Gaarne zouden wij daartoe onze hulp en be¬ middeling verleenen, en behalve de preparaten, tevens de hulpmiddelen trachten te doen zien, die de tegenwoordige wetenschap ter opsporing der vervalschingen aan de hand geeft. BINNENLAND. Wederom de eerste schreden op den nieuwen weg gezet! Natuurlijk is het politieke leven rus¬ tig en kalm, want ook die arbeid is eenige dagen gestaakt om aanstonds hervat te worden. We zouden, wanneer we daartoe over de noodige ruimte konden beschikken, gaarne een uitgewerkt overzicht geven van alles wat er merkwaardigs geschied is, maar we onthouden ons daarvan; we zouden ook slechts herhalen wat allen bekend is. Op politiek gebied was 1881 zeker hoogst belangrijk en met groote ingenomenheid, al is het niet met geheel onverdeelde instemming, begroe¬ ten we de beschouwing door den hoogleeraar Mr. J. T. Buys gegeven in het Jauuari-nomrner van de Gids. Des hoogleeraars beschouwing kom , in hoofdzaak, op het volgende neder. In den uitslag der jongste verkiezingen ziet prof. B. voor alle partijen bijna in gelijke nate reden tot blijdschap. Iu de eerste plaats voo' de overwinnaars, wier .zegepraal niet de vrucht was eener plotseling opgewekte volksmeening, maa de uitkomst vair eene lange, ernstige worsting. Voor de liberalen acht de schrijver het een er- schijnsel , dat veel goeds voor de toekomst ie- looft, dat de kiezers door hun oppermachtig gag den vrede in den boezem der partij hebben wilm herstellen, en den factiegeest tegen eiken p-s hebben willen onderdrukken. Hij gelooft uit, dat een volgend geslacht de richting der genomn beslissing zal afkeuren, maar al ware 't ander^ dan nog is het uitstooten van storende t .rente een daad van levenskracht geweest. .. Intusschen is de uitkomst der verk^ '.inge """"" *"jj un. u»« treuri" mmoeg, omdat de ongeveer gelijke sracl dergelijke onderlinge maatschappijen zich meer der strijdende partijen, slechts onmacht kan ui mochten vormen. Beter zou nog zijn eéne groote, werken De anti-liberale meerderheid kan aanvai op de beste grondslagen gebouwde vereeniging. kelijk niet aan rceeren denken, zoodat deregefjDan zou de administratie goedkooper en de premie nnj blijft in handen van dezelfde mannen, dilager kunnen zijn. Heeft de „Verzekeringsbode1" in °de laatste jaren voor de liberale meerderheii gelijk, dan is eene dergelijke algemeene maat- het bestuur hebben waargenomen; — wat niëschappij spoedig te verwachten. anders dan het politieke scepticisme kan bevor deren. Ook de finantieele moeilijkheden blijver ... . ... daardoor bestaan- de anti-liberale coalitie toont — De ram monitor Wesp, in herstelling op over die kwestie geenerlei duidelijke beginscler? r.jks werf te Amsterdam, wordt, na gereed ge- te bezitten, en de minister van finantiën toont««kt te zijn, naar Hellevoetslms overgebracht, een onbegrijpelijk „uiteenzettingsvermogen vac i ministerieele lankmoedigheid," door zijn machte- verkocht een veehouder te loos standhouden waar, krachtbetoon zoo dringend "fer uaf„n. vercocnt een veenouuer te 100S suiuuiiuuuc > „„ ,1,. r^,m.,r vlooster-Arijum (Friesland) een stier, voor den noodig is. Irot. . ïoop nog ; 'npitalen prijs van ƒ 1500, (zegge vijftienhonderd die op dit gebied veel vermag. , 1 J J ' v ao J We zijn 't niet onverdeeld Mermede eenz. oo- wekken van menigen veehouder en dat ze prik- end zullen werken op de energie om zich iir en meer op het veredelen van ons vee toe — De Noord-Brabantsche Maatschappij van Landbouw heeft een plan ontworpen tot oprich¬ ting eener onderlinge Noord-Brabantsche Veever¬ zekering-Maatschappij. Binnenkort zal omtrent dat plan, dat bij de verschillende afdeelingeu in onderzoek is, in eene algemeene vergadering der leden van eerstgemelde maatschappij beslist worden. Reeds vroeger spraken wij de wensch uit dat leggen. Toch is er reden te vreezen dat wij met al dat 't ons voorkomt dat de hoogleeraar de orer- wiuning door de anti-liberalen behaald, niet uit het juiste oogpunt beschouwt. Is t waar, is \he de uitkomst van een jaren lange worsteling? a, wanneer men hier het kuipen en iutrigeeien, bangmaken en misleiden der eliff die veekoopers uit verre en vreemde landen ten onkundigen met den grootschen naam „vors «lotte het Troiaansehe naard zullen inhalen Want wil bestempelen. Maar ons dunkt dat een and*8 otte Irojaansche paard zullen inhalen .Want, wn uesueinp ]g |let waar onze gezegende bodem telkens benaming h,er beter paste. W, voor ons men ^ ^ ^ ^ M in het tiende die overwinning veel meer^de tear ge vrucM ^ ^ ^ roem hunner voorvaderen onkunde van e groo e m , ],(q,ueil' pullen handhaven, terwijl de in den vreemde over- Dc libera en ie en vee o »o/itó'e'jrac^lte kinderen van het Nederlandsche veeras van geleerde betoogen gdeverd, aaar d ^'peds i„ het tweede of derde geslacht hunne voor- volksopvoeding is verzui n, ° 'effelijkheid zien vermiuderen, toch zal een ge- nieuwe jaar ïierin vei e e „ a , ^gelde uitvoer van fokvee naar het buitenland \an de naas e oe "oms vnorc,eilomen::,o-ronc) t'en ^uur schadelijk moeten werken op onzen niet veel, ook met van de voorgenomen gronc,. J v wetsherziening. Hij besluit zijni besch^ Landbouwers! denkt daarom niet alleen aan de woorden, met het oog op de voorgenom^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ STMÏteeT paHement zonder meerderheid, waarirl kleinkinderen. Wie in het begin des jaars be- ,.. ! . t , „„„ • „ivp ,m,i,,rft met verder te zien dan zuri neus lang is, elke partij juist sterk genoeg is om elke andere J ö tot onmacht te doemen, en met eene Regeering, J • welke in het geheel geene partij achter zich heeft, % ........ , gaat men eerlang een politieken arbeid onderne- - De maatschappij tot landaanwinning op de men die zoo hij °al kan slagen, zonder de groot- sphe Wadden heeft tot heden niet veel succes ^ i i • I ) . . ~ .. D p m! A »» v\r» Alrtv, F A v, n 1 \ A 4- a it Ail, ,, aL aia nr a rl A -V* , A ILL Cl 1 y vLlv £JVJV/ J O . -rv -l ste krachtsontwikkeling van Regeering en Farle- ment beiden in elk geval onvruchtbaar blijven moet. „Wanneer wij noclithaus besluiten met den hartelijken wensch, dat deze groote arbeid rijke zegeningen moge afwerpen voor het vaderland, dan is het een van die wenseheu, zoo als er straks aan het einde van den jaarkring honderdduizen¬ den zullen gewisseld worden, wenschen uit het warme hart" voortgevloeid, maar die het koele verstand helaas niet als verwachtingen stempe¬ len durft." van den lessenaar af, legde het op zijn schrijf¬ tafel, nam uit de borstzak van zijn kantoorjas twee sleutels en ging er meê naar een gemetseld gewelf, waar de gelden en geldswaarden werden bewaard. , Dit gewelf lag onmiddellijk naast het kantoor, door een zware ijzeren deur er van afgesloten. Twee buitengewoon sterke ijzeren staven, in t kruis over elkaar gelegd en met een geheim slot voorzien, maakten den toegang tot het gewelt voor ieder ander dan den chef, volkomen outoe- o-ankelijk. De betaalmeester opende met den eenen sleutel het geheime slot en met den anderen dat van de deur en trad daarop den kelder binnen, waartoe hij drie steenen trappen had af te dalen. Het kantoor zelf lag gelijkvloers, liet gewelt was daarom op de wijze van een kelder eenige voeten diep in den grond uitgegraven. Het was rond en ruim en ontving zijn licht door 3 lange, smalle vensters, die met zware ijzeren kruis-stangen waren voorzien. Aan die vensters kon men tevens j zien dat de muren ten minste vijf voet dik wareu., Langs de muren bevonden zich stevig geslotene kasten. De betaalmeester opende een dier kasten, die vlak tegenover de deur gelegen was, en ontsloot hem met een derden sleutel, dien hij eveneens uit zijn borstzak nam. In de kast bevonden zich reien met opene vakken. Ieder vak bevatte geld¬ rollen en afbetaalde banknoten. In weerwil van den angstigen uitroep van den controleur, kan er no» wel wat worden uitgegeven en zou de btaat niet zoo spoedig te gronde gaan! De betaalmeester richtte oog en hand naar een der middelste vakken. Naast de pakken banknoten lagen daar kleine rollen goud. Terwijl zijn hand er zich naar uit¬ strekte , had zijn blik in één oogenblik alles overzien. Hij schrikte hevig en hij voelde dat hij bleek werd. Hij trok de hand terug, en zag nu nauwkeuriger naar de rollen in gindschen hoek, waar niets te vinden was. Had hij zoo pas alles met een vluchtigen blik overzien, nu telde hij de o-eldrollen een voor een. Hij werd steeds onrus¬ tiger en bleeker. Hij keek nog eens weer in dien ledigen hoek, stak de hand nogmaals m het vak, nam rol voor rol op en telde ze nog eens over. (Wordt vervolgdj ,a. r pogen. Wegens het ongunstige weder is ^erhindingsdam tusschen het eiland Ameland ,',e vaste wal op meer dan eene plaats door- „keit, zoodat de Maatschappij geen kans ziet plan zonder linlp van den Staat te volvoeren, ifensfolgens is er door onze Regeering een Gopg contract gesloten, volgens hetwelk de schappij hare wadden enz. aan den Staat zal ragen, terwijl de Staat zich van zijn kaut idt de werken te voltooien, de gronden te len, de noodige werken tot afwatering te wegen aan te leggen. De Staat voert de vi uit op eigen kosten, maar de maatschappij Legii, daartoe bijdragen te verleenen. Verder z. ds door de regeeriug worden gehandeld in o> met het bestuur der maatschappij, doch bi;.hil beslist de minister. De opbrengst der inkleuren aangewonnen gronden zal te zijner tijich en den Staat en de maatschappij wor- defeeld, naar verhouding van elks aandeel in ,«i en van het werk. De Staat zal echter als ktle k'Steu niet in rekening mogen bren- genjwfee fm subsidie, die vroeger van rijks- wepcrleend geworden. L j onlangs gehouden algemeene vergade- rirJei Maatschappij is deze overeenkomst met alfenip(emmen aangenomen. Evenwel nu moet dffeeq Kamer nog hare goedkeuring geven. O- gv-liiedeti zal? Het is, nu de tijden zoo sl % en de Staatskas slecht voorzien is, te bden. minisi. • raamt de kosten op ƒ 736.000, (beweert zelf dat die som hooger zal wor- J het 'Ver tegenloopt. En het weer zal -genlooj of ook als het werk tegenloopt schuld u het weer worden gegeven. Dit I *