Tekstweergave van SC_1883_12_11_0027_L

Deze tekst is automatisch getranscribeerd en kan fouten bevatten.
Donderdag 6 Juni 191 ENKHU1ZKR COURANT in het Westen. Dit gebied was geheel ont¬ ruimd door de burgerbevolking. Zes dagen waren er verlopen toen het zover was. Des middags lieten de Engelsen iets van zich merken. Reeds eerder hadd ;n wij Engelse matrozen in Middelburg en Vlls- singen gezien, maar verder kwamen die niet. Zjj toonden zich zeer sterk in het bezet hou¬ den van caféterrassen. Op Donderdagmiddag 16 Mei echter voeren vjjf Britse oorlogssche¬ pen de Westerschelde op, en weldra klonic de donder van hun zware geschut. De sal¬ vo's rijden zich aaneen en het was één aan¬ houdend donker-dof gerommel. De Engelsen beschoten de Duitsers aan de Oostzijde van de Waterlinie. Dit geschutvuur duurde de gehele nacht. Menselijkerwijs gesproken kon in de beschoten streek geen levend wezen meer over zijn. Dit bleek echter een misre¬ kening. De Duitsers waren er nog wel dege¬ lijk, al moeten zjj ernstige verliezen hebben gehad. In de stellingen aan de Westkant van het geïnundeerde terrein sneuvelden honderden Nederlanders en Fransen. Wat hielp hun moed tegen vuur van twee kanten en van boven? De Duitsers landden met volbeladen vliegtuigen op de nieuwe be¬ tonweg naar Vlake. Geen boompje staat er daar langs de weg. Geen levende ziel bevond zich erop. Een prachtig landingsterrein. De Duitse stoottroepen vielen de Nederlanders en Fransen in de rug aan. Andere Duitse troepen landden met schepen te Hoedekens- kerke en lieten de Waterlinie de Waterlinie. Geschut brachten zij mee. Dit betekende 't einde van de tegenstand aan de inundatiën. De Duitse geregelde troepen — nog steeds met veel — trokken Zuid-Beveland in. Zij wisten precies de doorgang over de dijken tussen de watervlakten. Noordwaarts naar Yerseke trok een afdeling, welke over de sluizen bij Wemeldinge het Kanaal door Zuid- Beveland passeerden. De Postbrug over dit kanaal, bij Vlake, was vernield. In enige uren tijd had de Duitse genie deze brug her¬ steld en trokken ook daarover hun troepen naar het Westen. De bombardementen hadden dagen lang geduurd, maar nu eenmaal de Franse terug¬ tocht begonnen was, geschiedde die in een steeds sneller tempo. De terugtocht werd een vlucht, de vlucht een paniek. En heel de weg Westwaarts werden de vluchtende troepen bestookt door de Duitse vliegtuigen. Geen uur was het stil in de lucht. Veler zenuwen werden gebroken, zo¬ dat zij als krankzinnigen rechtop over de weg renden, de vliegtuigen tegemoet, die hen wegmaaiden als gras. De terugtocht geschiedde niet alleen in Westelijke, doch ook in Zuidelijke richting, zoals ook de Fransen niet slechts via Bres- kens en Vlissingen, maai- eveneens dadelijk vanuit Belgisch Vlaanderen ons Brabant wa¬ ren binnengekomen. Vele Nederlanders trok¬ ken — vechtend — met de Fransen mee tot aan Oostende. Daar werden zij verleden week voor de keus gesteld : verder naar Engeland of Frankrijk of terug naar Nederland. De helft koos de reis naar huis, de andere helft de verdere strijd. De vlucht Westwaarts ging — nu alweer meer dan twee weken geleden — naar Wal¬ cheren, naar Vlissingen, naar Veere wellicht. En drie kwartier achter de Fransen kwamen de Duitsers, jonge kerels op de fiets, het geweer over den schouder, de overwinnaars. Tweede Blad Treedt er bovendien nog rotting of ander bederf op, dan is het verlies veel groter. Zijn er nu drogerijen, waarin deze veevoe¬ dermiddelen kunnen worden gedroogd, dan wordt onmiddellijk na de oogst een eind ge¬ maakt aan c^eze zelf-vertering van de plant en blijft de volle waardie gehouden. Wat dat betekent in een tijd, waarin zo zuinig moge¬ lijk met voedsel cn voeder moet worden om¬ gesprongen ligt voor de hand. Wjj hopen dan ook, dat zowel tuinders en boeren als de re¬ gering hun taak zullen begrijpen en onver wjjld overgaan tot het bouwen van een groot aantal drogers. (Volksbl.) Tomaten vervangen fruit. Tuinbouwbedrijven werken op volle kracht. Groentendrogers nood¬ zakelijker dan ooit. Grote besparingen in 't vooruitzicht. De positie van ons land noopt ons niet alleen tot een zo groot mogelijke voedsel¬ productie, maar tevens tot toepassing van alle middelen, die tot doelmatige bewaring van het voortgebrachte kunnen leiden. Er mag niets verloren gaan, dat waarde heeft voor de voeding van mens of dier. Dit ligt zo voor de hand, dat men zou menen, dat het niet nodig is er de nadruk op te leggen, doch wie even rondkjjkt ziet aan alle kanten nog verlies van krachten. Het is niet alleen de verwaarlozing van af¬ valstoffen, die opvalt, er is ook nog heel wat te verbeteren aan de behandeling van oogst en voorraden. Die afvalstoffènkwestle is een onderwerp op zich zelf, waarop wjj dezer dagen terug komen. Verwerking van huis- houdelijk afval tot veevoeder en verwerking van stadsvuil tot mest, het zijn beide aan¬ gelegenheden, waarmee bjj grootscheepse aanpak ongedachte besparingen zjjn te ver¬ krijgen. Daarover echter later. Tot de noodzakelijke inrichtingen, welke onze oogst zullen behoeden voor verliezen, behoren moderne drogerijen. Niet alleen voo groenten, maar ook voor aardappelen, wor¬ telen, voederbieten, e.d. Sommigen menen, dpt groentendrogerijen overbodig zjjn gewor den, sinds er een uitvoerregeling is tot stand gekomen, welke een einde maakt aan de ver¬ nietiging. Daarmee is het wel uit met een om verbetering schreeuwende wantoestand, maar de noodzaak om te drogen blijft onver¬ minderd groot, omdat er aan die groenten- drogerij veel meer vast zit dan alleen het drogen van onverkoopbare overschotten. DUUR VERVOER Groenten moeten namelijk zeer snel na het oogsten worden gegeten, anders gaat de kwaliteit hard achteruit. Alles wordt dus gedaan om de groenten vers in de winkels te krijgen. Dat vereist zeer zorgvuldige be¬ handeling; drie zaken, die geld. tijd en ruim¬ te vorderen en die gezamenlijk de kosten van de handel in groenten zeer hoog maken. Zelfs bij de zorgvuldigste verzending is ech¬ ter slechts een betrekkelijk beperkt gebied bereikbaar, omdat het transport naar verder- afgelegen streken te kostbaar wordt bjj af¬ nemende kwaliteit, veroorzaakt door de lange duur van het vervoer. Sinds echter een droogmethode is gevon¬ den, waarbij de eigenschappen van de verse groente in het gedroogde product behouden bljjven, bezitten wjj een middel om met min¬ der kosten een veel groter gebied te bestrij¬ ken en daarmee wordt het arbeidsveld voor onze tuinbouw vergroot op een wijze, waar¬ van de omvang thans nog niet is te over¬ zien. Het gewicht van de te verzenden groenten daalt door droging met 80 tot 90 procent. Is dit reeds een enorme besparing op de ver¬ zendingskosten, ook de verpakking maakt een groot verschil. Verse groenten worden verzonden in kisten cn kratten, die uiteraard tamelijk zwaar zijn; gedroogde groenten worden verzonden in papieren pakjes. Bo¬ vendien ' ervalt natuurlijk de eis van zo snel mogelijk transport, waardoor de totale kos¬ ten van het vervoer bij gedroogde groenten slechts een paai- procenten zjjn van die van verse groenten. DE KOLEN GOED BESTEED Niet minder belangrijk is, dat de groente¬ handelaar van gedroogd product zonder be zwaar een zeer gevarieerde voorraad kan op¬ slaan, zonder vrees voor verlies, waardoor nogmaals de verkoopskosten kunnen worden verlaagd. Al deze grote voordelen wegen ruimschoots op tegen de kosten verbonden aan de bouw van drogerijen en aan het dro- geen zelf. Wjj menen niet te veel te zeggen, als wij verklaren, dat het drogen van groenten een bedrjjf 's, dat onmisbaar is voor de toerus ting van onze tuinbouw ongeacht of wjj oor¬ log of vrede, crisis of welvaart hebben. De tuinbouw kan drogerijen eenvoudig niet mis¬ sen. Het is ons bekend, dat men in overheidskringen dezelfde mening is toegedaan en wjj verklappen geen geheim als wjj mededelen, dat er met twee van onze grootste machi¬ nefabrieken onderhandelingen wor¬ den gevoerd om, voorlopig voor re¬ geringsrekening, groenten en vee¬ voederdrogerijen te bouwen. Daar¬ bij zal nog een belangrijke vooruit¬ gang bij het thans bestaande tot stand komen door technische verbe¬ teringen tengevolge waarvan de droogkosten lager en de kwaliteit van het product hoger zullen wor¬ den. BE8PARING OP BLIK Niet alleen echter in verhouding tot het verse product is het drogen van groenten van betekenis. Ook ten aanzien van de con- servenlndustrie heeft de drogerij grote waar¬ de. De thans gebruikelijke conserven verei¬ sen zeer veel blik en zo'n blik bevat dan nog voor een groot gedeelte water. Maar blik is duur en schaars, en het is zelfs niet onmoge¬ lijk, dat het te eniger tjjd nagenoeg niet meer beschikbaar zal zijn. Ook dan bewjjst de drogerij zijn nut. De conservenfabriek, die beschikt over een drogerij zal zjjn bedrijf zonder moeite kunnen voortzetten. Wanneer men de gedroogde groenten bo¬ vendien nog perst tot steenharde blokken kan in een zeer kleine verpakking een bijna onbegrijpeijk grote voorraad groenten wor¬ den samen gepakt. Het merkwaardige is — wjj hebben het met eigen ogen gezien — dat ook deze geperste groenten weer tot de na¬ tuurlijke staat opzwellen, wanneer men ze kookt. Ook de smaak wijkt nagenoeg niet af van die van verse groenten. VEEVOEDERWINNING Ten slotte is er nog een punt, dat voor de bouw van drogerijen pleit. Wanneer een boer aardappelen, bieten, knollen e.d. voor de win¬ ter opslaat in grote kuilen, begraaft hij eigenlijk levende planten. Die planten gaan niet dood (want dan zouden ze gaan rotten), maar het leven staat ook niet stil. In het weefsel hebben onafgebroken omzettingen plaats, waardoor het leven van de plant wordt onderhouden. Dat gaat ten koste van de voedingsstoffen, die in de knol, of de biet zjjn opgehoopt; met andere woorden: de plant put zich zelf uit. Dat is de ooi-zaak waardoor aardappelen na maandenlange winteropslag zo slap en rimpelig worden. Ruw berekend kan men zeggen, dat in die wintermaanden een derde van de voedingswaarde verloren gaat. De afzet van tuinbouwproducten op de Nederlandse veilingen is niet alleen van geheel andere aard geworden, om¬ dat Duitsland de afzet van de voor ons land overtollige gewassen heeft gega¬ randeerd, het karakter van de veilingen is evenzeer veranderd door de verander¬ de omstandigheden in Nederland, die de invoer van een groot aantal buitenland¬ se producten onmogelijk hebben gemaakt. Tot voor kort werden grote hoeveelheden buitenlands fruit in Nederland ingevoerd, ofschoon de laatste jaren bij de fruitkwekers wel gedacht ia aan de mogelijkheid het Ne¬ derlandse fruit in koelhuizen op te slaan en het zo mogelijk te maken, de oogst van en¬ kele maanden gedurende een groot deel van het jaar geleidelijk in consumptie te bren¬ gen. Deze plannen waren echter nog niet tot een uitvoering op grote schaal gekomen, zodat import van fruit nog altijd noodzake¬ lijk was. Betrekkelijk noodzakelijk ten min¬ ste want nu deze import door de veranderde internationale omstandigheden niet meer mogelijk is, zoekt de Nederlandse huisvrouw naar een product, dat het fruit althans in enige mate kan vervangen. Het gevolg hier¬ van is geweest, dat er op de veilingen veel meer tomaten worden verkocht dan vroe¬ ger. Het is tot nu toe nog nooit mogelijk geweest een naar verhouding groot kwan¬ tum tomaten voor de onmiddellijke consump¬ tie te verkopen. Het merendeel van de aan¬ voer draaide door en aan dit feit danken wjj de voedzame tomatensoep, die met hon¬ derdduizenden blikken tegelijk werd aange¬ maakt en die de zorg had van het Centraal Bureau voor de Tuinbouwveilingen. Wat tot nu toe nooit mogeljjk is ge¬ weest, geschiedt thans. Aan de veilingen worden grote hoeveelheden tomaten ver¬ kocht. Nog wel niet zoveel als de kwe¬ kers zouden wensen, maar er is ten opzichte van het verleden toch reeds een grote vooruitgang merkbaar-. Als regel wordt thans ongeveer de helft van de aanvoer op de veilingen verkocht voor onmiddellijke consumptie. En niet alleen naar tomaten, maar ook naar andere verse groenten bestaat een grote vraag, die weliswaar in deze tjjd van het jaar niet ongewoon is, doch die dit jaar toch merkbaar groter proporties aanneemt dan vroeger. Komkommers bijvoorbeeld vertonen dezelfde tendenz als de toma¬ ten; ze worden uitzonderlijk veel ge¬ vraagd en verkocht. Het bljjkt dus wel, dat de Nederlandse huisvrouwen, als het moet, het wel kunnen stellen zonder bui¬ tenlands fruit, omdat ze in Inlandse pro¬ ducten een compensatie vinden. De smaak van deze inlandse producten is wel anders dan van fruit, maar helemaal niet minder, terwjjl het zeker is, dat de voedingwsaarde van de verse groenten even groot is, zo niet groter is, dan van het ingevoerde fruit. Het is te begrijpen, dat de groentenkwe- kers deze gang van zaken met vreugde zien en dat zjj voldaan zjjn over het feit, dat thans de Nederlandse huisvrouw steeds meer waardering gaat vertonen voor het Nederlandse tuinbouwproduct. Het stemt dan ook tot voldoening, dat er thans geen vernietiging van groenten meer zal plaats vinden. De groenten namelijk die doordraaien en die vroeger voor menselijk gebruik onge¬ schikt zouden worden gemaakt staan thans ter beschikking van de armlastigen. Het bljjft voor de kwekers in financieel opzicht hetzelfde of deze groenten worden vernietigd dan wel of ze gratis ter beschikking van de armen worden gesteld, maar het geeft hun een morele voldoening, dat 't product, waar¬ aan ze maandenlang hun beste zorgen heb¬ ben besteed, thans tenminste het doel be¬ reikt, waarvoor het bestemd is en dat hun moeiten en zorgen niet met één slag waar¬ deloos worden gemaakt, zoals eigenlijk toch geschiedt, als de groenten naar de mest¬ vaalt gaan. Het ligt voor de hand, dat slechts die groenten ter beschikking worden gesteld, die niet voor uitvoer in aanmerking komen. Dit zijn in hoofdzaak spinazie, andijvie en kas¬ bonen. De producten, die wel voor export in aanmerking komen, gaan naar Duitsland. Dit land heeft gegarandeerd dat het elk kwantum van deze artikelen zal afnemen, dat niet op de binnenlandse markt geplaatst kan worden. Zoals bekend, geldt hierbij de restrictie, dat van komkommers, peen en sla tenminste vijftig procent voor binnen¬ lands gebruik bljjft gereserveerd, terwijl dit contingent voor bloemkool is bepaald op 75 procent. Het is echter gebleken, dat het ge¬ deelte, dat gereserveerd is voor de binnen¬ landse markt, veelal niet in zijn geheel wordt opgenomen door deze markt cn ook dit niet opgenomen gedeelte kan naar Duitsland wor¬ den uitgevoerd. Voor het gedeelte van deze groenten, dat naar Duitsland wordt uitge¬ voerd, gelden de minimumprijzen, zoals deze zjjn vastgesteld door de Nederlandse Groen¬ ten- en Fruitcentrale. Deze minimumprijzen benaderen de kostprjjs en de kwekers be¬ schouwen deze dan ook als lonend, meer lo¬ nend dan de oude minimumprijzen, die alleen de kosten van het oogsten en het transport konden dekken. Over het algemeen heeft de oorlog weinig schade aangericht aan de tuin¬ bouwbedrijven. Zjj is in ieder geval zó gering, dat het merendeel van de be- drjjven op volle capaciteit werkt, zodat er geen gevaar bestaat, dat de groenten- voorziening van ons land stagneren zal. Ex-Keizer leeft rustig verder. AUes blijft bij het oude. Kantongerecht Hoorn. Slechte klandizie Vonnissen over 14 dagen. Voor het Hoornse kantongerecht kon gis¬ teren gesproken worden van een slechte klandizie. Het scheen, dat de klanten al wis¬ ten, dat ze toch niks wjjzer zouden worden. Want het bleek, dat er geen vonnissen é la minute meer vielen. Wel wordt de eis nog geuit, maar het vonnis valt pas over 14 dagen. Nadat de Duitse troepen ons land bezet hadden en men zich eens bezinde wat er nu zo veranderd zou zijn of nog veranderen zou, zullen ongetwijfeld veler gedachten uitg* ggan zjjn naar het lot van den Duitsen ex- keizer. Huize Doom, waar de onlangs tachtig jaar geworden Wilhelm II verbljjf hield, ls Vele malen een belangrjjk middelpunt geweest waarop zich de belangstelling zowel uit bin¬ nen- als buitenland concentreerde. Het i3 niet lang geleden toen er wel een buiten¬ gewone gebeurtenis plaats vond: de huwe¬ lijksvoltrekking van Grootvorstin Kyra van Rusland met Wilhelm's kleinzoon Louis Fer¬ dinand. Na deze bewogen dagen vindt het leven op Huize Doom echter ongestoord doorgang. Alle bewoners, de ex-keizer inbegrepen, genieten nog de volste bewegingsvrijheid, de Rjjksveldwacht houdt nog steeds post bjj het Poorthuis. We zien den ex-keizer zjjn wande¬ lingen weer maken en hjj geniet een uitste¬ kende gezondheid. Indien de eenzame Duitse schildwacht, die het verkeer op de toegangs¬ weg regelt, er niet stond, zou men kunnen zeggen dat er voor Huize Doom en zjjn be¬ woners in het geheel niets verandert is. vervoermiddel, zijnde paard-en-wagen, zijn éénpaardsmotor niet afgezet had. Hjj vertelde nu door een juffrouw de Blokdjjk aangeroepen te zjjn, nadat hjj haar woning reeds gepasseerd was. Toen was hjj maar even teruggelopen en had hjj zjjn ketje niet vastgezet, om de een¬ voudige reden, dat er geen boom in de buurt was en grassprietjes toch niet hielden. En dat moest nu juist door een „ambte¬ naar", zoals verdachte veldwachter Lub be¬ titelde, gezien worden. Een eis van ƒ 6.— of 6 dagen vond ver¬ dachte nog al hoog. Over 14 dagen komt hjj aan de weet of er nog wat af gaat. Verder was er niemand verschenen en deelde de kantonrechter mede, dat ook In de overige zaken over 14 dagen de uitspraak valt. EEN AUTO-SPIEGELTJE. Toen het nog gevaar opleverde zonder autospiegel te rjjden, omdat er wel eens een andere auto achter de eerste aan kon ko¬ men, had de Andjjker schilder Pieter N. B. dit snode feit gepleegd op de Veemarkt te Hoorn. Niet waar, ontkende verdachte, de spiegel zat er wel op, maar alleen het achtergor- djjntje was dicht en 't was toch donker, zo¬ dat er niks te zien was. Twee rjjksdaalders, vroeg de Ambtenaar of 5 dagen petoet. Hierop werd het onderzoek gesloten en deelde de kantonrechter mede, dat over 14 dagen vonnis gewezen zal worden. EEN MODERNE OVERTREDING. Een overtreding, welke zeer van deze tjjd is, werd bedreven door den Hoogkarspelsen groentenventer P. B., die van het modernste Pam's wonderlijke avonturen. 29. En eindeljjk is de opening groot genoeg om er doorheen te kruipen. Rechts en links ontwaart hjj lange gangen. Op goed geluk slaat hjj linksaf. 30. Er komt haast geen eind aan al die gangen. Vleermui¬ zen fladderen om hem heen. „Brrrr, wat is het hier grie¬ zelig," zegt Pam. Vonnissen ,,in naam van het Recht." Ter toelichting van het uitstellen der uit¬ spraken nemen wjj het volgende uit de Tel- over: Op de eerste zitting deze week van alle rechtsprekend» colleges, van de Hoge Raad tot den kantonrechter met inbegrip van ambtenarengerechten e.d., is medegedeeM, dat alle uitspraken een week waren uttge- ment van Justitie aan de presidenten, zulk» steld. Naar wjj vernemen, is dit geschied op grond van een circulaire van het departe- In afwachting van een ln voorbereiding zjjnd Besluit van den Rijkscommissaris, de recht¬ spraak en aanverwante aangelegenheden be¬ treffend. Ten gevolge van de gewijzigde staatkundi¬ ge toestand van ons land als bezet gebied i» Immers rechtspraak in naam der Koningin niet mogeljjk en zodoende zjjn enige formele wjjzigingen nodig, zoals ln de formulering van vonnissen en arresten — strafrechterlij¬ ke zowel als civielrechterljjke — ln de gros¬ sen van authentieke akten cn in deurwuar- dersexplotten, o.m. bjj dagvaardingen we¬ gens belastingschuld. Inplaats van „in naam |Ier Koningin " zal volgens de ontworpen re¬ geling recht worden gesproken „ki naam vau het Recht". Het ter zake gevoerde ovreleg is nog "let beöndlgd, doch de beslissing ls spoedig I® verwachten. Interlocutoire uitspraken zjjn niet opge¬ schort, evenmin als b.v. i>esllnsingen over verlenging van voorlopige hechtenis e.d. Het wetteljjk voorschrift, dat strafrech¬ telijke uitspraken binnen veertien dagen na het openbaar onderzoek moet worden gewe¬ zen, zal slechts een geringe vertraging van een of ten hoogste twee weken veroorzaken) aangezien veelal een eenvoudige formaliteit voldoende zal zjjn om naleving er van te veroorzaken.