Tekstweergave van NHC_1911_09_16_0002

Deze tekst is automatisch getranscribeerd en kan fouten bevatten.
.Vite JAARGANG. ZATERDAG 16 SEPTEMBER 1911. No. 1. COURANT ABONNEMENTSPRIJS PER KWARTAAL VOOR HOORN f 1— OVERIGE PLAATSEN VAN NEDERLAND f 1.20. VOOR HET BUITENLAND BIJ VOORUITBETALING f8.-PER JAAR. VERSCHIJNT DINSDAG. DONDERDAG EN ZATERDAG. Rtfrpi ^nr ?NT ADVE^T/NJIË^ UITGEVERS: GEBR. GROOT. REDACTEUR: B. THöENES. VANr1^REGELS^O. ClENT^bqnn^mInT ZEER™ AAG TAR1ER BUREAU REDACTIE EN ADMINISTRATIE: KLEINE NOORD 9, HOORN. DIENSTAANB1EDiNGEN>SpECIAALGOEDKOOPEADVERTENTIE¬ TELEFOON INTERCOMMUNAAL 99. RUBRIEK 20 CENT. MEDEDEEUM. Vanaf 1 October zal dit blad verschijnen driemaal per week, n.l. ^insdag, Donderdag en Zaterdag. Het zal bevatten: hoofdartikelen, be- onwingen over vraagstukken van den dag en de belangrijkste gebeur- ;n jsen in Binnen- en Buitenland, (door speciale overeenkomsten kunnen j garandeeren, dat we met het voornaamste laatste nieuws uit Binnen- en Buitenland te Hoorn de groote bladen vele uren zullen voor zijn). Aan de rubrieken Landbouw, Kunst en Wetenschappen, K rk en School en voorts ook aan de Sport (hetgeen zeker de jongeren m 1 genoegen zullen vernemen) zal veel zorg worden besteed. Het ver ha 1de in i fweede Kamer der Staten-Generaal melden we la^ -< Tc >- rficichen weg nog den eigen dag. Voorts zal het blat* og be¬ dien: een boeiend feuilleton, een weerbericht, marktberichten, si iale Mkelen van een landbouwspecialiteit en artikelen ver geschiedenis van Hoorn en de gemeenten in den omtrek. Voorts hebben we gemeend aan ons blad te moeten verbinden een .echtskundig adviseur. Wij zullen ten dienste onzer abonné's opnemen een rubriek Rechtsvragen en Antwoorden. De lezers kunnengratisaan de Redactie vragenstellen, met betrekking rp burgerlijke rechten en plichten, handels- en procesrecht, angelegenheden van socialen aard, zegel, registratie,succes¬ je, enz., die kosteloos in het blad zullenworden beantwoord. Eindelijk zijn we in onderhandeling met een Verzekering- Maatschappij over de verzekering van al onze abonné's tegen ongevallen, zonder eenige betaling hunnerzijds. Ons blad zal zijn strikt neutraal, en meer zoeken naar hetgeen ver¬ eent, dan naar hetgeen scheidt, doch wenscht tevens in te nemen, los van alle partij-politiek, een zeer onafhankelijk standpunt. Proefnummers zullen in zeer groot aantal worden verspreid te Hoorn en in den ganschen omtrek Ivan 16—30j: September, des Woensdags en Zaterdags. Men abonneere zich voor een kwartaal als proef! Abonnementsprijs f 4.- per jaar. a le eerste 509 abonné's zullen echter voor een jaar¬ abonnement slechts drie gulden behoeven te betalen. Men talme dus niet! Wat wij willen. De courant is voor ons, kinderen ',ler 20e eeuw, zeker van de allergrootste Seteekenis. Wanneer we eenmaal de school¬ banken hebben verlaten dan hebben we in ons verder leven althans nog de courant, die onze kennis vermeer¬ dert. De courant meldt zich veelal in de gezinnen als eerste morgengast, ter¬ wijl we ons vaak als onze dagtaak volbracht is voor we ons ter ruste be¬ geven nog het laatst met ons nieuws- . blad bezig houden! De courant brengt tot onze kennis den g.illigen loop der wereldgebeur- ter n, en die in stad en land. De ri ' zegt ons aeijn meening aan * hw .gin van ons blad; de winkelier, die een mooi artikel heeft ontvangen, degene die dienstpersoneel zoekt, zijn diensten aanbiedt, zijn familie zag ver¬ meerderen, een dierbaar familielid zich door den dood zag ontnomen, of. . . zich heeft ingescheept in de huwelijks- I FEUILLETON. " ï stem van den doode DOOR M. Mc. DONNELL BODKIN I. De heer Beck was juist op het punt, op reis te gaan. Midden in zijne werk¬ kamer waren op een hoop gestapeld een uitpuilende Gladstone-tasch, dicht- gegespt en op slot gedaan, een overjas, een reisdeken, een hengel voor de zalm- en een voor de forellenvisscherij een vischbunnetje. lij keek van zijn lessenaar op, waar¬ hij bezig was een brief te t. „Nu is het tijd om een te bestellen, Burns," zeide hij manusje van alles, die zijn tij elkaar pakte, ijnheer," zeide Burns en ging deur. Op dat oogenblik ging on in het kleine glazen hokje hoek van de kamer. boot, doet ons daarvan kond op de laatste pagina's. Heeft men overlast van iets of iemand ondervonden .... onstemd grijpt men naar de pen en schrijft een ingezonden stuk! De man van zaken raadpleegt zijn marktberichten, de rentenier zijn beurs¬ nieuws, de huismoeders . . . het eerst haar feuilleton, burgerlijken stand en gemengde berichten. Die belang stelt in politiek smult van de verslagen van bonden, ver- eenigingen en van de Tweede en Eerste Kamer. Onze jongens willen weten, wat het resultaat is geweest van de voetbal¬ wedstrijden. Kunnen we niet naar den schouwburg, nu dan stellen we ons tevreden met het verslag der voor¬ stelling in onze courant. Zeg mij welke couranten een stad bezit en ik zeg U hoe het gesteld is met het staatkundig, godsdienstig ze¬ delijk en verstandelijk peil van haar bevolking! „Ga eens even zien, Burns. Zeg aan wie er ook is, dat ik naar buiten ben. Daarmee loop ik toch maar een minuut of daaromtrent op de waarheid vooruit". „Ja, mijnheer". „Hallo! Is daar iemand? Ja; met wien spreek ik? — het was het ge¬ wone begin van een telefoongesprek. „Ja," hoorde de heer Beck Burns zeggen. „Neen; naar buiten gegaan, zonder een adres achter te laten. Het gaat niet. Ik zeg u, dat het onmogelijk • »t is . „Nu?" vroeg mijnheer Beek. „Iemand die u wil komen opzoeken. Ik heb gezegd dat u geen adres hadt achtergelaten. Maar zij zegt dat iemand toch moet weten waar u bent. En dat het een zaak van groot belang is". „Dat zeggen ze zelfs, als er een theelepel gestolen is". „Zij zegt, dat het een zaak op leven en dood is", zeide Burns. „Zij?" De heer Beck was van zijn stoel opgestaan. „Ja, mijnheer; het is de stem van een dame. Ik kan het heel duidelijk Nu kwam het ons voor dat onze goede stad Hoorn en haar welvarende omtrek in de ontwikkeling van haar couranten eenigszins was achter ge¬ bleven. In dat te kort te voorzien is het doel door uitgever en redacteur be¬ oogd. De uitgever is er in geslaagd zich van bekwame journalistieke hulp te verzekeren en neemt de vrijheid zijnerzijds nu ook te mogen rekenen op den steun van het publiek. De lezer heeft natuurlijk recht te weten welk standpunt we zullen in¬ nemen. Welnu — het zij aanstonds gezegd — wij zijn niet van plan ons te laten spannen voor de zegekar van eenige politieke partij, welke ook! We wen- schen in te nemen een geheel onaf¬ hankelijk standpunt en niet te prijzen wat deze of gene partij gelieft te wijzen. We zullen het goede prijzen, waar we het ook vinden, bij rechts, bij links of bij rood en het kwade kapittelen, even¬ eens zonder aanziens des persoons. Door de politiek toch hebben we al veel kwaad zien aanrichten. Eén voorbeeld slechts! Te Rotterdam bestond voor een aantal jaren eén zeer omslachtige regeling van de gemeen¬ telijke geneeskundige hulp aan onver- mogenden. Eerst moest men een be- wijsje halen, voor een gratis-dokter, en kon dan eerst op een dokter uitgaan; schreef deze iets voor, dan moest men weder een bewijsje halen voor gratis geneesmiddelen, en kon men dan weder naar de apotheek wandelen. Werd in een gezin de man ziek, dan had de vrouw dus vaak den ge- heelen dag door de stad te trekken voor ze alles in orde had. Toen stelde een anti-revolutionaire dokter vereenvoudiging voor, doch het voorstel werd door de liberalen ver¬ worpen, zuiver en aljeen om redenen van politieken aard, want het kwam van rechts. Laten we er aanstonds bijvoegen, dat rechts noch rood een haar beter is. Behoeven we nog te verklaren, dat we zulk een politiek, van wie ook, diep betreuren? En wat dan onze politiek is? Deze en geen andere, dat we zullen trachten een goed, degelijk en toch gezellig, vlug nieuwsblad te worden. Ziedaar onze troonrede. Omtrent de oudste courant in ons vaderland heeft men weinig zekerheid. Het jongste, de baby, dienaangaande heeft men wèl zekerheid, is het blad, dat gij thans in de hand hebt, lezer, (uitgevers Gebrs. Groot. Kleine Noord 9, Hoorn) en we wenschen, dat het spoedig in en buiten haar geboorte¬ plaats, in de ban en nog ver daar¬ buiten een welkome gast zal zijn in de gezinnen. Het blad zal trachten bij te dragen om van ons dierbaar Hoorn, dat hooren, mijnheer.". Een glimlach speelde over Burns gezicht, terwijl hij voor zijn meester aan de telefoon plaats maakte. Het was de stem van eene dame, die sprak — een zeer aangename stem ondanks den metalen weerklank van het toestel. „Mijnheer Beek? Werkelijk? O, dat doet mij genoegen. Ik wist, dat ik u zou vinden. Ik heb u hier dadelijk noodig. Ja, Ringwood Castle; u kent Simon Rutherford — hij wordt al twee dagen lang vermist. Ja, wij hebben overal gezocht. Ik ben zijn dochter, zijn eenig kind, Josephine Rutherford. Wees zoo goe d om dadelijk te komen. O, ik dank u zeer." „Burns" zeide de heer Beek, terwijl hij verdrietig van de telefoon wegging, „je kunt dif hengels weer op hun plaats leggen. Ik ga niet uit visschen". „Maar ik dacht, mijnheer —" „Het doet er niet toe, wat je dacht. Ga een hansom halen en zet de tasch erin. Ik kan den trein van 10 uur 40 nog halen, als je wat voort maakt". Het was inderdaad een belangrijke in zijn grachten, straten, havens en pleinen onmiskenbaar den vroegeren rijkdom toont, de historische merk¬ waardigheden, het stedelijk schoon, de fraaie wandelwegen en de nijver¬ heid meer en meer bekend te maken. Zoo ook van den ganschen omtrek. Waarlijk in gepaste en handige reclame voor merkwaardige steden kunnen wij Hollanders van het buitenland ten aanzien van het vreemdelingenverkeer nog heel wat leeren ! Men denke slechts aan Brugge, Yperen en de Belgen. Uitgevers en redactie verklaren gaar¬ ne, dat ze geen moeite of kosten zullen ontzien, om deze courant tot een goed, degelijk en bemind blad te maken. Ze ontveinzen zich niet, dat deze taak geen gemakkelijke zijn zal, doch kozen zich de kloeke leus, van den eersten Gcuverneur-Generaal van Nederl.-In- dic, Jan Pietersz Koen, den vernieler van Jakatra en stichter van Batavia, een van Hporns grootste zonen, tot lijfspreuk, op wiens fraaie standbeeld, dcor Ferd. Leenhoff vervaardigt men leest: Dispereert niet len Courantenpraatje. Nieuwsgierigheid en weetgierigheid zijn zusters van geheel verschillend karakter. De eerste is een oppervlakkig schepseltje, de andere van dat hout, waarvan men flinke vrouwen en de¬ gelijke huismoeders snijdt. Het is een veel voorkomend ver¬ schijnsel, dat menschen, die volstrekt niet van lezen (in den besten zin) houden, dol zijn op een courant. Voor vel? dames doen de rubrieken huwelijk, jj'ii. irten en iverlijden opgeld. De commentaren blijven, vooral op kransjes, thé's enz. niet achterwege. Het binnenlandsche nieuws, het liefst het meest schokkende, passeert daarna de revue. Terwijl na kennisneming der annonces van allerlei genre de courant meer of minder net wordt dicht gevouwen en terzijde gelegd. De heeren der schepping nemen al naar gelang hunner betrekking of positie kennis van den inhoud der nieuwsbladen. Staatslieden, zonen van Mars en financiers vinden in het Bui¬ tenland hun gading, die wordt aange¬ vuld door het nazien der met of zonder sterretje geteekende effectenprijzen. Zoo wordt voor velen de courant een magneet van onweerstaanb're kracht. Hoe zij ontstond weten de meesten niet. Mogen o.s. regelen die leemte eenigs¬ zins aanvullen, dan is mijn pogen ruimschoots beloond. In overoude tijden toen kruisvaar¬ ders en reizigers uit vreemde gewesten huiswaarts keerden en bij gebrek aan een heribergar (oud Duitsch woord voor herberg) onder het gastvrij dak der Edelen, of in kloosters in het voor hen bestemde vertrek hospitum of hos- pitale een onderdak vonden, kortten zij den tijd door het verhalen hunner lot¬ gevallen en de beschrijving van wat ze* zagen. In die dagen toen de schrijfkunst bijna uitsluitend door enkelen, clercen werd beoefend, werd als een der in- zaak. Simon Rutherford, de millionair, was verdwenen uit het paleis, dat hij voor zichzelf had gebouwd op de hel¬ ling van een zonnigen heuvel temidden van overhangende boomen — verdwe¬ nen temidden van zijn heirleger van bedienden. „Dit is een vraagstuk", dacht de heer Beek terwijl hij achter¬ over leunde in het eerste-klas-rijtuig van den trein, dien hij op het nippertje gehaald had, „dat de moeite van het oplossen waard is". De aangename stem, die hem door de telefoon te hulp had geroepen, maakte het vraag¬ stuk nog opwindender. Een kleine electrische auto wachtte hem aan het station en voerde hem snel langs een breeden, effen weg naar Ringwood Castle. De helft van de kastanjelaan, waar¬ van de boomen groote met bloemen getooide kegels vormden, liep een steile helling op. In een bocht kreeg de heer Beek het kasteel te zien en hij was verbaasd over zijn pracht. De heer Rutherford had, toen hij het landgoed van den verarmden Lord Hazelton had gekocht, het huis van wonende die kunst verstond het ge¬ hoorde te boek gesteld om later, aan¬ gevuld, vaak met of zonder neven¬ bedoelingen verminkt, den grond te leggen voor een kronyk. Later ontvingen vorsten en groote kooplieden door be¬ zoldigde boden berichten uit vreemde landen, maar het wereldnieuws bleef een gesloten boek voor de groote me¬ nigte. Eers* toen de uitvinding der boek¬ drukkunst en de verbetering der pa¬ pierfabricage elkander de hand reikten, steeg de Vorstin der wereld ten troon. De Pers trad ten tooneele. De eerste steen voor de stichting van periodiek verschijnende maand-, week- en dagbladen was gelegd. Breed¬ voerig de stichting in verschillende landen te beschrijven, ligt buiten het kader van dit blad. Eenige bijzonderheden, ons land betreffende volgen. Reeds voor het jaar 1515 werd in Holland eene vertaling van de tot tijd en tijd in Duitschland verschijnende Neue Zeiting, gelezen. In de 15de en het begin der 16de eeuw brachten daar vóór bezoldigde boden het nieuws uit het leger of de residentie, gedrukte of geschreven be¬ richten vlugmaren geheeten, naar de groote steden. Jacob Anthonisz, bode van den Heer van Hollant, ontving 11 stuivers en 8 grooten tot loon voor het brengen van „di tidinghe van 't overgaen der stede van Amsterdam". In 1566 zagen nieuws en loopmaren, onder den titel van brieven, missieven ende corte verhalen het licht. Het formaat was verschillend. Jan Mallijns, gesworen boecdruckere te Hhantwerpen werd in 1565 vermeld. In denzelfden tijd gaf Gilles Roo- man in de Jacobijnestrate tot Haerlem. nieuwmaren (nieuwsbladen) uit, waarvan nog exemplaren aanwezig zijn. De behoefte tot het spoediger ver¬ nemen van het Wereldnieuws Leid ge¬ lijken tred met de toenemende be¬ schaving en ontwikkeling van den handel. Voor het bestuur der steden Leiden en Dordrecht vertaalden de notaris Loots en zijn broeder Dirk de be¬ richten uit Italië,- Duitschland en En¬ geland. Deze berichten „loopende tij¬ dingen" genaamd, kwameno.a. uit Rome eerst 3 weken na afzending hier te lande aan. Onder de courantiers uit dien tijd worden vermeld Broer Jansz te Am¬ sterdam. Copiën van zijn uitgaaf: „Verhael van den doot des Advo- caets van Hollant, Johan van Olden- Barnevelt, onthooft op den 13 Mey 1619, zijn bewaard gebleven. Ofschoon Hooft in zijn „Warenar" in 1617 gedrukt, het volgende zegt: „Tweemaal ter week leest m'er van blat [tot blat, „De couranten nouvelles uit de 4 hoeken [der stat, „Getrouwelijk vergadert door secretaris Snap-al" Vermeende Prof. Fruin dat er toen waarschijnlijk geen periodiek blad te Amsterdam verscheen. Van 1623—26 zijn wel nummers bekend. Zij verschenen des Zaterdags en bij overvloed van nieuws ook des Maandags. Het formaat was een half vel folio, kl. Van 1629 af genummerd, de familie laten afbreken en Ringwood Castle op de plaats gebouwd. Hij was met zijn architect gelukkig geweest, doch had zelf niet het minste benul van bouwkunst gehad. Het statige ge¬ bouwvan grijzen steen, met zware en toch gracieuse torens die boven de hoogste boomen uitstaken, kroonde den heuvel prachtig en was in overeen¬ stemming met het landschap, dat het omgaf. De auto bracht den heer Beck in een ommezien voor de deur. Een meisje wachtte hem in de hal en nam hem voor zich in van het oogenblik af, dat hij haar zag, Een slank meisje, met de gestalte van een Diana, en gouden haren die als een kroon in vlechten op het welgevormde hoofd gelegd waren. „Wat ben ik blij, dat u gekomen bent!" riep zij opgewonden uit, ter¬ wijl zij hem door de gang naar een ruime kamer voerde, die door een breed raam op den tuin uitzag. De kamer zag er uit als het verblijf van een vrijgezel, maar was veel netter en rook niet naar tabak, heeten ze Tijdinghe uit verscheijde Quartieren. Toen Broer Jansz op de N. Z. A. Burgwal zijn tijdingen uitgaf verscheen bij de Wed. van Joris Ve¬ zelen aan de Z.-Kerk voor rekening van Jan Hilters, een blad genaamd Courante uit Italië ende Duitschland. De inhoud der toenmalige couranten was van onbeduidend allooi. Gebeur¬ tenissen uit het huis van Oranje wer¬ den breedvoerig vermeld. Van staats¬ zaken was geen sprake. De regeering van Amsterdam, de couranten wan¬ trouwende, zorgde er voor dat de inhoud onbeduidend bleef. De Groot, de Witt en Boreel mannen der zake kundig, spraken dit openbaar uit. In Frankrijk bezigde Richelieu, de geslepen minister de pers tot bewer¬ king der openbare meening. Bij gebrek aan Buitenlandsch nieuws, drukte de uitgever zijn courant half vol met de mededeeling (zeer huiselijk): geen nieuws aangekomen. Advertentiën, heden aan de orde, waren genoegzaam onbekend. De eerste verscheen 23 Mei 1626, Het was de aankondiging van de uitgave van het 10de deel van Wasse¬ naar, Historiseh verhaal. Voor en na verschenen te Amster¬ dam meer couranten. De vermelding zou te veel plaats eischen. Andere steden volgden. In de eerste plaats mag worden ge¬ noemd De oprechte Haerlemsche cou¬ rant van Abraham Casteleyn, 8 Januari 1656. De titel was „Weeckelijcke cou¬ rante van Europa". Uit de aankondiging bleek dat aldaar reeds vroeger een cou¬ rant had bestaan. De uitgever ver¬ meldde dat hij de nouvelles die hij met groote opofferingen van elders verkreeg aan Jan van Hilten had af¬ gestaan. In 1743 verscheen „de oprechte" met het stadswapen. Delft bezat in 1634 een blad, „Cou¬ rante uit Italiën, Duijtschland ende Nederlant. Rotterdam volgde met „Zee en post- tijding". In 1690 gaf zekere S. P. du Tour posttijdingen uit in de Fransche taal. Onder den naam Mercurius zagen talrijke week- en dagbladen het licht. De inhoud van enkele, o. m. die van H. Duedijns te 's-Hage, waarvan er 115 verschenen. Van Effen zeide van den inhoud dat de schrijver „geen der luiden van 't gansche land, die den meesten geest gehad en dien treftelijken geest het meest misbruikt hebben." Hoorn schijnt in den lijd der Repu¬ bliek geen courant te hebben bezeten. De geschiedenissen der tegenwoor¬ dige bladen mag geacht worden ge¬ noegzaam te zijn bekend. In tegen¬ stelling met de eerste, zijn de huidige couranten in dienst der Humaniteit, van de Politiek, van den Mammon enz. De Pers kon en moest allen tot zegen zijn. Helaas, zij is dit niet al- tij d. Geestdrijvers, hebzuchtige finantiers (men denke aan Amerika), misbruiken haar soms en zweepen de vaak volg¬ zame kortzichtige massa op tot eigen voordeel en nadeel der lichtgeloovigen. De Nieuwe Hoornsche Courant zal haar blazoen onbezoedeld weten te houden. Voor elck wat wils. In dienst van het algemeen. Het oude West- Friesland waardig, waar haar wieg en bakermat staat. Worde zij een welkome gast in veler huis. FLEVO. Er stonden golfstokken en tennis- raketten en vischhengels. Maar er stonden ook een paar boekenkasten met rijen standaardwerken in eenvou¬ dige banden, boeken niet voor den pronk, maar voor dagelijksch gebruik. De kamer met hare Fchte teenen stoelen en tafels op hooge pooten was zoo ordelijk als een kapiteinskajuit. „Ga u daar zitten", zeide het meisje, terwijl zij een gemakkelijken stoel naar den heer Beek schoof, „en laat mij mijzelve aan u bekend maken. Ik ben Josephine Rutherford, de eenige doch¬ ter van den man, die verdwenen is. Ik heb u gevraagd om te komen, om¬ dat ik u hard noodig heb". De heer Beek glimlachte. Zijne oogen namen de kamer met een en¬ kelen blik op en vestigden zich op een man, die in een lagen stoel zat in den hoek, die het verst van de deur was. „Dat is mijnheer Herbert Ross, lid van het parlement. Hij weet wie u bent. Ik hoef geene geheimen voor u te hebben, mijnheer Beek. Mijnheer Ross en ik zijn met elkaar verloofd." (Wordt vervolgt.)