Tekstweergave van NHC_1903_02_28_0002

Deze tekst is automatisch getranscribeerd en kan fouten bevatten.
ln.e' ®ens a'Jn) ^ s*uk ei* sPel wel dege¬ lijk bij iedere tooneeluitvoering hoofdzaak moesten zijn, al zijn wij voor ons allerminst geneigd, de aankleeding van een tooneel een geringe factor bij de vooistelling te noemen. Merkwaardig is het, te lezen, hoe het Globe-Theatre, waar ook Shakespeare zich aan verbonden had, was ingerioht. De geheele versiering van het tooneel be¬ stond uit een eenvoudig tapijt, dat altijd en bij ieder stuk hetzelfde bleef. Een half-*neer- gelaten scherm bij een der hoeken op den achtergrond beteekende een verwijderde plaats, terwijl iets verder dan het midden van het tooneel een halkon verrees, waarop desnoods een tusschenstuk of een scène uit het drama zelf kon worden opgevoerd, of dat ook wel voorstellen moest een toren of een boven¬ verdieping. Speelde het stuk bij dag, dan gebruikte men een lichtblauw doek, wilde men te kennen geven dat het avond of nacht was, dan werd een donkerder doek opgehangen. Gewoonlijk diende ook een zwarte bekleeding van een gedeelte van het tooneel om aan te duiden, dat een treurspel werd opgevoerd. Moest men een kamer of een zaal hebben, dan werd er ook al weer heel weinig drukte gemaakt; een tafel en een stoel waren vol¬ doende ; voor de rest werd alles aan de ver¬ beelding van den toeschouwer overgelaten. We zijn dat nu heel anders gewend, en het toeschuiven van een paar gordijnen en het brengen van twee stoelen wekte bij som¬ migen Woensdagavond den lachlust in niet geringe mate op. Toch hielp men destijds de bezoekers een weinig. Men gebruikte een bord, waarop dan geschreven etend de naam van de plaats der handeling;• was er een Verandering noodig, dan nam men weer een ander bord. Moest de tafel of de stoel weg¬ genomen worden, dan gebeurde dit heel leuk bij open doek ; we lezen, dat alleen by opvoeringen voor het hof er een weinig meer zorg aan een en ander werd besteed, maar bijzonder prachtig zag het too¬ neel er ook dan nog niet uit. Wat de spelers en de voorstellingen zelf betreft, wil¬ len we in herinnering brengen, dat er geen dames meespeeldon ; jongelui, met een lichte stem, vervulden de vrouwenrollen. De toe¬ gangsprijs was heel billijk; voor de beste plaatsen betaalde men niet meer dan een shilling, de mindere plaatsen waren te krijgen voor zes stuivers, en er waren zelfs schouw¬ burgen, waarin men toegang kon krijgen voor den geringen prijs van éen stuiver. Door de tooneelbesturen uit dien tijd wer¬ den aan de schrijvers voorwaarden gesteld, waarmee de hedendaagsche auteurs bepaald geen genoegen zouden nemen! Werd een •tuk gekocht, dan mocht de schrijver het niet laten drukken, om zoodoende te voor¬ komen, dat ook andere gezelschappen het zouden opvoeren. Werd in weerwil van die bepaling, het stuk toch gedrukt, dan ge¬ schiedde dat meestal door hen, die zoo Wij waren het stuk af te schrijven tijdens de opvoering. Dat de tekst niet altijd precies de zelfde was, zooals do schrijver dien had gegeven, is onnoodig te zeggen. (Een mooi onderwerp voor Heyermans voor een „Falklandje !") Gelijk het bazuingeschal te Bayreuth thans de geloovigen waarschuwt, dat de opvoering beginnen zal, werd in Shakespeare's tijd het begin der uitvoering aangekondigd door trompettenklank ; tussehen de bedrijven werd muziek gemaakt, ook wel eens een dans uitgevoerd, terwijl zeer lang de voorstelling besloten werd door een gebed voor de be- scharmei s van het tooneelgezelschap ot voor den Koning en de Koningin ; ook de tooneel- •pelers namen geknield aan deze dankzegging deel. „De Koopman van "Venetië" moet door Shakespeare op éen- of tw^e-en-dertigjarigen leeftijd geschreven zijn; in 1600 werd het gedrukt en nog in hetzelfde jaar verscheen een tweede druk, en er zal wel niemand zijn, nu hij het meesterwerk weer heeft gelezen en zien opvoeren, die niet zal instemmen met de woorden, die Shakespeare's groote tijdgenoot Ben Jonson schreef in een lofdicht, aan En¬ gland's grootsten dichter gewijd : „Heil u, mijn Vaderland ! gij kunt een dichter toonen, wien alle tooneelen van Europa hulde ver¬ plicht zijn. Hij leefde niet voor een enkel tijdperk, maar voor alle eeuwen." Bouwmeester'» creatie van Shylock gaf Woensdagavond de wijding aan de voorstel- hng. Den rijken Jood mooier weergegeven te zien, lijkt mij ondenkbaar. Aan hen, die het niet gezien hebben, te vertellen, wat Bouwmeester doet met een enkele handbe- weging, met een enkele beweging van het lichaam, met een huiveringwekkende gelaats¬ uitdrukking, is onmogelyk. Heel zijn lichaam ■peelt mee, en door den eenvoud, door de •oberheid, door nergens te veel te geven, waartoe deze Shylock-rol waarlijk wel ver¬ leidt, gaf onze kunstenaar iets zoo buitenge¬ woons, dat we het niet licht zullen vergeten. Hoe treffend dat gesprek met Antonio, als deze hem het geld te leen vraagt en Shylock hem vlijmscherp verwijt: „Edele heer, verleden Woensdag hebt gij mij op het kleed gespuwd ; den volgenden dag hebt gij mij een schop gegeven en weer op een anderen tijd mij een hend genoemd, en voor die hoffelijkheden kom ik tot u en leen u zooveel geld." En m#t welk «en bitterheid klinkt het uit Shy- NIEüWB HOORNSCHB COURANT tAN ZATERDAG 28 FEBRUARI 1808, locks mond, als Salarino hem zegt, dat hij Antonio s vleesch toch niet zal eischen, zoo deze in gebreke blijft te betalen; „Hij heeft mijn natje gelasterd, mij gedwarsboomd in mijn zaken, mijn vrienden doen veikoelen en mijn vijanden aangehitst. En welke leden had hij daarvoor P Ik ben een Jood ! Heeft een Jood dan geen oogen ? Heeft een Jood dan geen handen, geen zintuigen, geen lede- maten, geen neigingen ot hartstochten ? Wordt bij niet met dezelfde spijs gevoed, met de¬ zelfde wapens bezeerd P Is hij niet aan dezelfde kwalen onderhevig; genezen dezelfde middelen hem niet; maken dezelfde zomer en winter hem niet koud en warm, evengoed als een Christen? Bloeden wij niet, als je ons prikt, lachen wij niet, als je ons kittelt; sterven wij niet, als je ons vergif ingeeft pn — zou Jen wij ons dan niet wreken, als je ons trapt ? Gelijken wij u in al het andere, wij willen ook daarin u gelijk zijn. Als een Jood een Christen beleedigt, wat is dan zijn ge- laienh"id ? Wraak ! En als dan een Christen e^n Jood beleedig»-, wat moet dan zijn lijd¬ zaamheid zijn op het voorbeeld van den Christen? Natuuilijk, wraak* De boosheid, die je me leert zal ik in practijk brengen, en het zou ai heel slecht gaan, als ik het mijn leermeesters niet verbeterde," 1 rachti; spel bracht Bouwmeester ook weer in de scene met zijn vriend Tubal, en in het tooneel voor den doge van Venetië gaf Shylock iets te zien en te hooren, dat velen onvergetelijk zal zijn. • Niet te verwonderen, dat onze groote Bouwmeester telkens luide en luide door het in zoo grooten getale opgekomen publiek werd toegejuicht, en dat men onzen gevierden acteur^ na de slotscène meermalen terugriep. Wel jammer, dat niemand eens op de idéé is gekomen, een bloemstuk of een krans aan te bieden. Op dit punt is men in Hoorn niet gul! Over de andere acteurs en actrices was de geest van Shakespeare niet gevaren. De taal was dikwijls lang niet verzorgd, en het leek, ot ze niet goed in fcet stuk thuis waren. Zoo kon de Portia van mevr. Erfman — Sasbach niet bevredigen, evenmin de Nerissa en Jessica- rollen. V at de beeren betreft, een woord van lot voor den Heer Van Beem, die goed den ouden blinden Gobbo weergaf, terwijl Clous als de koopman van Venetië niet on¬ verdienstelijk was. Het gemis van de laatste scène uit het tooneelspel (niet drama zooals het programma vermeldde), spelende in een laan vóór Portia's landgoed Belmont, was nu niet zoo heel erg ; toen Shylock verdween, was onze aandacht van het stuk af. Ten zeerste hebben we het gewaardeerd dat Louis Bouwmeester in ons midden is geweest, en van harte hopen we, dat we onzen grooten kunstenaar spoedig weer in Hoorn terugzien, maar dan in een milieu, hem meer waardig. aan een rijwielfabriek te Amersfoort, waar hij bij Israëlieten (de verpleegde is ook Israëli* t) is gehuisvest, Onder dankzegging aan den secretaris wordt dit jaarverslag goedgekeurd. Vervolgens verkiezing van een bestuurslid, wegens periodieke aftredirg van den heer Post. Het bestuur had op de voordracht ge- ilaaigt de heeren Post en Van Doorn. Be¬ noemd werd met 9 stemmen de heer Post, die zijn herbenoeming aannam, Als derde punt stond op de agenda ; Re¬ kening en verantwoording van den penning¬ meester, den heer R. Heyer. De rekening werd nagezieu dcor de heeren Koenen en D. N. Bakker, goedgekeurd, en de .penning- me* ster werd voor zijn beheer bedankt. De ontvangsten bedroegen f 237,14, terwijl er een nadeelig saldo was van f 139,69. Met het oog op dit te kort werd besloten aan het Hoofdbestuur een subsidie over 1902 aan te vragen van 150 gulden. Aan de orde wa3 thans de begrooting over 1903, die wordt vastgesteld maar — met een j hoog nadeelig saldo. Bij dit punt stelt de heer Huizenga voor, zooveel mogelyk nieuwe leden te winnen, door circulaires te verspreiden en lijsten ter teekening aan te bieden. Besloten wordt de buitengemeenten nogmaals met circulaires te bewerken, en mede aan te kloppen bij die personen, die sedert kort in onze gemeente zijn komen wonen. Ten slotte word het bestuur gemachtigd er voor te zorgen, dat iemand zal worden afgevaardigd ter algemtene vergadering in Mei te Amsterdam te houden. Na gewez- n te hebben op het schoont' doel der vereeniging en de hoop te hebben uitgesproken, dat velen zich geroepen zullen gevoelen zich als lid aan te sluiten, sloot de voorzitter de vergadering. Het Comité inzake de „Raden van Beroep" zal Dinsdagavond half negen in de Witte En¬ gel vergaderen. De werkzaamheden dezer vergadering zul¬ len bestaan in het kiezen van gemachtigde werklieden, die mede zullen werken tot het opmaken eener voordracht voor benoeming van een lid-werkman en een plaatsvervangend- lid-werkman, voor den Raad van Beroep, ge¬ vestigd te Haarlem. Wie verhinderd is te komen, kan zijn kaart aan een ander meegeven, of haar uiterlijk 4 Maart bij het Comité inleveren. De laatste Volksvoordracht in dit seizeen is vastgesteld op Woensdag 11 Maart. Spreker : de Heer Herm. Kernkamp. De 1ste luit. F. B. J. Sanders, thans ge¬ detacheerd bij de Hoogere Krijgsschool, wordt 1 Mei gedetacheerd bij het 3e Reg. huzaren te 's Gravenhage. Door den inspecteur van den Geneeskundi¬ gen Dienst der landmacht is de otfic. v. ge/,. Ie kl. Dr. J. J. Snel, van het le Reg. Veld- Art. te Utrecht aangewezen tot het houden van het geneeskundig; onderzoek der militie- plichtigen van de lichting 1903 bij de in¬ lijving op 24 Maart te Hoorn. Door den hevigen storm van gisterochtend werden bij twee onzer stadgenooten de ruiten ingedrukt, terwijl op den Zeedijk iemand een dakpan op het hoofd kreeg, waardoor een bloedende wond ontstond. Met belangstelling zal ook zeker in onze stad vernomen worden, dat mej. Anna Kappel 7 Maart zal zingen op een soirée aan het Hof. Vereeniging tot opvoeding van half-ver- weesde, verwaarloosde of verlaten kinderen in het huisgezin. Donderdagavond 8 uur hield de afdeeling „ Vest-I riesland" van bovengenoemde veree- niging haar algemeene vergadering. De voorzitter, de heer Post, heet de aan¬ wezigen welkom. Wel zijn slechts weinigen opgekomen, maar 't bestuur is compleet en buiten hen zijn nog 5 heeren opgekomen, zoodat we toch niet geheel alleen zijn, zegt hij. Belangrijke zaken zullen dezen avond aan de orde komen. Ook de geldkwestie ; Iaat u echter niet te voren bang maken; ik zeg het u alleen, opdat bet u en ook ons zal aan¬ sporen, de financierde kwestie in 't oog le houden. Laten we trachten zooveel mogelijk nieuwe leden te werven. Hierna bracht de secretaris, de heer H. Schottce de Vries, het jaarverslag over 1902 uit. Nagaande hoe op initiatief van eenige ïri beguni(igers der vereeniging, den 14en Mei 1902 de stichtingsvergadering werd ge ïouden, met den heer Einkemeyer als spreker, wees hij er op, dat de vereeniging thans telt 1 lid-beschermer, 34 gewone leden en 63 begunstigers. Hieronder zijn begrepen 10 leden uit buitengemeenten. Iwee kinderen worden op kosten der afdee- ïng te Apeldoorn verpleegd en naar luide van de ingekomen berichten, zal de vereeni¬ ging ongetwijfeld succes met deze haar 2 pleegkinderen hebben. In September heeft de afdeeling zich nog het lot van een derden jongen aangetrokken, die thans is geplaatst In de Rijkswerkinrichting alhier is het ook niet altijd pais en vree. Twee verpleegden gingen onlangs elkander te lijf, waarbij een mes en een klomp als wapens dienst deden. De zaak kwam voor de Rechtbank te Alkmaar en de officier van justitie eischte tegen de beklaagden, ook al, omdat beiden reeds meer¬ malen wegens zware mishandeling voor den rechter waren geweest, een gevangenisstraf van drie maanden. De volgende week uitspraak. De Theol. Leeskring vergadert Maandag 2 Maart, 's morgens half elf in „de Witte Engel." Door de H. IJ. S. M. werd aanbesteed: Het uitvoeren van onderhoudswerken op de spoorwegen Den Helder—Heer Hugowaard, Heer Hugowaard—Castricum,Heer Hugowaard —Hoorn, Castricum—Haarlem, V eisen—Ymui- den en Haarlem—Zandvoort, in 3 perc. Raming f 17,500. Minste inschrijving van T. van der Ster, Helder, perc. 1 f72éö; P. Wijte, Hens- broek, perc. 2 f 4790; V. Ph. Braun & Zn., Beverwijk, perc. 3, f 5940. Gemeenteraad van Hoorn. (Discussies.) Daar we Woensdagavond èn om de uitge¬ breidheid van de memories van toelichting èn uit gebrek aan tijd de discussies van de ge¬ meenteraadszitting van Woensdagmiddag niet konden opnemen, zullen we ze thans laten volgen. Ze bepaalden zich tot de punten 4 (schoolbouw) en 5 (derden gashouder). Bij punt 4 had de heer De Jong voor¬ gesteld de volgende 4 amendementen, die we duidelijkheidshalve nogmaals opnemen, hoewel ze reeds Woensdag door ons zijn vermeld. a. De ingang van de school blijft aan de zijde van het Nieuwe Noord; b. Op de plaats van de voorgestelde vesti¬ bule en spreekkamer worde gebouwd een 8§te schoollokaal; c. Aan de zijde van het N. Noord, op een gedeelte der geprojecteerde speelplaats worde aangebracht een vestibule en een spreekkamer; d. Yoor de uitvoering dezer werken worde aan B. en W. een crediet verleend van hoog¬ stens f 25000.— De heer De Jong gaf hierbij de volgende toelichting: Zeker zal niemand verwonderd zijn, wanneer ik zeg, ingenomen te zijn met de wijziging in het leerplan van de Eeeste Burgerschool voor jongens. Bekend toch is het, dat ik steeds de hoop heb gekoesterd, voor Hoorn ook een school voor M. U. L. O. te zien verrijzen. Dat deze nu gebouwd wordt, verheugt me. Of dit plan echter het beste is, doet weinig ter zake, daar 't oogenblik niet gunstig is, verandering aan te brengen. Yoor mij zou an¬ ders t beste lijken: samensmelting van de twee scholen van M. U. L. O. We zouden dan, samenstellende, kunnen krijgen een school met 12 lokalen. Werden enkele klassen dan te groot, welnu er konden, omdat er zijn 9 leerjaren, parallelklassen gevormd worden. De schoolopziener spreekt er in zijn advies ook al van de jongens en de meisjes in de eerste twee leerjaren te doen samengaaa, maar ik geloof niet, dat 't in het belang van het onderwys zou zijn, wanneer de kinderen al te veel veranderen van school. ^ W at zien we nu ? Bij missive van 5 Nov. 1901 heeft de schoolcommissie reeds gezegd, dat ook nu al rekening moet gehouden wor¬ den met de mogelijkheid de le en 2e klas te splitsen.-En wanneer we dan, gaat spreker verder, nagaan de mogelijkheid, dat bij een uitbreiding der school tot een voor M. U. L. O., leerlingen van de 2e burgerschool voor j. en m. over zullen gaan tot deze school, dan zal er al spoedig gebrek aan plaatsruimte komen. En deze overgang kon wel een ge- voh> *Ün Tan de uitbreiding, omdat 't nu geen school wordt speciaal tot opleiding voor de H. B. S. Een gevolg is dan weer, dat de le en Je klasse ieder in één lokaal moeten worden gevestigd en er dan slechts één lokaal zal overblijven voor de 3 voortgezette klassen, wat zeker niet bevorderlijk zou zijn aan de belangen van het onderwijs. De mogelijkheid tot uitbouwing, reeds gevoeld door de commis¬ sie en B.enW., i%,dus niet denkbeeldig. Beter acht ik het nu, omdat die mogelijkheid zoo groot is, thans reeds tot den bouw van dat 8e lokaal over te gaan. Brengen we nu spreekkamer en vestibule weer over naar het Nieuwe Noord, dan is een verbouwing aan het huis in de Ramen over¬ bodig en het geld daarmee bespaard, zal ruim¬ schoots voldoende blijken, om bedoelden bouw uit te voeren. Gesproken wordt om den toegang te brengen naar de Ramen, omdat op het N. Noord reeds zooveel scholen zijn. Laat ik echter beleefd opmerken, dat we in de Ramen in hetzelfde geval verkeeren. Ook daar de Katholieke school en bovendien de school van de Kruis¬ straat in de nabijheid. Dit bezwaar is me heusch niet erg helder. Als bezwaar zal ook worden genoemd het ve* kleinen van de speelplaats. Maar daar we m. i. toch eenmaal zullen komen tot den bij¬ bouw van een 8ste lokaal, zal mettertijd toch een gedeelte van de speelplaats worden af¬ genomen. Ook dit is dus voor mij geen over¬ wegend bezwaar. * * * Na deze toelichting ontspon zich de volgende discussie; Daar de heer De Jong nog verder gaat dan de schoolcommissie, heb ik als voorzitter, zegt de heer Bast, daartegen geen bezwaar. Ik moet echter opmerken, dat ik niet het gevoelen deel, dat de le en 2e klasse spoedig over¬ bevolkt zullen worden. De wijziging tot een school voor M. U. L. O. zal geen invloed hebben op den overgang van leerlingen. Thans zien we, dat de eerste jaren doorgebracht worden op de school van den heer Yan Albada en dat ze, wanneer de kinderen aan'tFransch komen, overgeplaatst worden naar de school van den heer Wolbers. Toegeven moet ik echter, dat er weinig speling is tussehen het geval of we 7 dan 8 lokalen zullen noodis" hebben. De heer "V an der Zande zegt dat in het bouwplan wel degelijk rekening is gehouden met het geval, dat later een 8ste lokaal kan worden bijgebouwd. Op 't oogenblik voldoen we echter aan t verlangen. Is een lokaal meer noodig, dan kan dat altijd nog worden bijge¬ bouwd. De heer Best heeft te vergeefs gezocht naar een kap op het gebouw. Indien er nog verandering in het bouwplan kan worden ge¬ maakt, dan zag hij met het oog op het op¬ vangen van het hemelwater nog gaarne een schuin dak aangebracht. De heer Brouwer acht de besparing, door den ingang aan de zijde van het N. Noord te laten, voor een groot deel denkbeeldig. Dat het huis dan niet verbouwd zal moeten worden is een dwaling, 't Achtergedeelte toch zal in elk geval verbouwd moeten worden, vooral wat keuken en privaten betreft. De oeconomio der plannen van den heer De Jong is dus niet zoo heel groot, omdat de kosten van dien verbouw toch blijven bestaan, al komt do in¬ gang aan de zijde van het N. Noord. De Voorzitter dankt de leden voor de sympathie, betoond aan de voorstellen van B. en W. t Geleek toch, of men algemeen met die voorstellen was ingenomen, behalve de heer De Jong, die eenige bezwaren opperde. Dankbaar moet ik er echter op wijzen, ver¬ volgt spreker, dat in de eerste plaats de uit¬ breiding, die thans ter tafel wordt gebracht, wordt toegejuicht. Nu de voorgestelde wijzigingen in het bouw-