Tekstweergave van MC_1908_02_01_0002

Deze tekst is automatisch getranscribeerd en kan fouten bevatten.
BUITENLAND. [let huwelijk van miss Gladijs Van der Bilt met den llongaarschen graaf Szechenyi, is met vorslelijken luister en weelderigen praal voltrokken. liet huis der Van der Bill's, in- en uitwendig liet symbool van onmete- lijken rijkdom, was gedecoreerd met bloemen, die niet minder dan 125.C00 gld. hebben gekost. Met groote plechtigheid, waarbij een uitgelezen koor van zangers en musici bijstand verleende, had de inzegening plaats. Buitengewoon kostbaar was de kleeding der bruid. Het cosluum van ivoorwitte zij, gegarneerd met fabel¬ achtig dure kant, was hetzelfde, dat haar moeder bij haar huwelijk droeg. Een honderdtal der intiemste vrienden vereenigde zich, na de plechtigheid aan een feestmaaltijd, met ongehoorde weelde samengesteld. Met het stoomschip ,,Kaiser Wilhelm 11" vertrokken zij naar Europa. De huwelijksgeschenken, een waarde ver¬ tegenwoordigende van verscheidene tonnen gouds, worden op hetzellde vaartuig meegenomen, onder bewaking van agenten en vertrouwde bedienden. De weduwe Wilsner is in haar woning aan de Gerichtsslrasse (Noord Berlijn) met gespeten schedel, badende in haar bloed gevonden. De ongelukkige moet al twee weken geleden ver¬ moord zijn. Veertien dagen geleden vond de commensaal van de weduwe een briefje, waarin stond: ,,lk ben voorvier weken uit de stad wegens het overlijden van mijn zuster." Er verliep een week zonder dat men argwaan kreeg, totdat een onverdraaglijke lijklucht het ergste deed vermoeden. Uit de schouwing bleek, dat de weduwe met een bijl gedood is. Alles wijst er op, dat men hier met een ,,lustmoord" te doen heelt. De vermoorde weduwe was pas 38 jaar oud. In de Fransche Kamer volgen de interpellaties inzake Marokko el¬ kander met groote snelheid op. Ook verscheidene moties van orde zijn voorgesteld, waarvan de door Dubiel ingediende urgent werd verklaard en aangenomen. Ze luidt als volgt: De Kamer, vast besloten de acte van Algeciras toe te passen en de belangen en rechten van Frankrijk in Marokko te verdedigen, zonder dat er een inmenging in de binnenlandsche politiek plaats heeft, keurt de verklaring van de Regeeiing goed; spreekt vertrouwen uit in haar beleid; richt de gelukwenschen der natie tot de officieren en soldalen te land en ter zee, die in Afrika strijden, en verwerpt elke verdere toevoeging. Met 4-36 tegen 51 stemmen nam de Kamer deze motie aan. De Regeering kan, wal haar Marrokko-staatkunde èetreft, dus op den krachtigen steun der volksvertegenwoordiging rekenen. De Russische regeeringsplannen omtrent den herbouw der vloot krijgen meer kans van te zullen slagen. De leiders der Octobristen-partij be¬ ginnen een minder krachtigen tegen¬ stand te bieden. Reusachtige sommen, niet minder dan milliard roebel (ongeveer 289Ü millioen gulden), verdeeld over een tijdruimte van 12 jaren, zijn noodig om Rusland een krachtige marine van eersle-klas-schepen te bezorgen. Wordt het vlootplan aangenomen, dan zal de Doema hare toestemming moeten geven voor de uitgave van een aanzienlijke leening. In Lissabon schijnen ernstige feilen te zijn ontdekt, die bedenkelijk zjjn voor het voortbestaan der monarchie, 't Betreft hier een wijd vertakt an¬ archistisch ol republikeinsch complot. Dat de toestand inderdaad ernstig is, mag afgeleid worden uit het feit, dat de Ministerraad ruim vier uur verga¬ derde, om over de gebeurtenissen te beraadslagen, en het diepste stilzwijgen over de te nemen maatregelen wordt bawaard. In alle stilte heelt de politie Franca Borges, den directeur van het belang¬ rijke republikeinsche blad „Mundo" gearresteerd, benevens den befaamden publicist Joao Chagas en nog eenige voorname personen uit de handels wereld. Van de verkiezing voor den wet- gevenden raad in de fekciBp- kulonie is de uitslag tot dusver, d. vijftien candidaien voor de Zuid- Aff ikaansche partij werdan gekozen, vijl unionisten en een onafhankelijke, tegen elf van de Zuid-Afnkaansche partij en tien unionisten, die in den aatsten raad zitting hadden. De uit¬ slag van vijf zetels moet nog bekend worden. Verwacht wordt, dat de Zuid- Afrikaansche partij, die bijna uitsluitend uit Boeren bestaat, een meerderheid van ten minste acht in den Raad zal hebben. Gemengd Nieuws. Onder den trein. Aan het station Zoetermeer-Zegwaard is Dinsdag de dienstbode van den stations¬ chef, bij bet ovorloopon der spoorlijn, door den sneltrein van 7 uur uit Gouda over¬ reden. Verschrikkelijk verminkt werd zij levenloos opgenomen. Een doodelijke val. Toen de knecht S. van den heer W., zadelmaker te Goor, Zaterdagavond naar bed wilde gaan, sloeg bij hij het opgaan der trap achterover en werd met een hevig bloedende wonde in het achterhoofd op¬ genomen. Direct ingeroepen geneeskundige hulp mocht niet meer baten, na een uur stierf hij, zonder tot bewustzijn te zijn gekomen. Arme kleine. In de Honsholredijkstraat te 's-Graven- hage is een tweejarig kind, dat een Curacaosch amandeltje (z.g. olienootje) wilde doorslikken, daarin gestikt. Een voorbijganger snelde met het kind in zjjn armen naar het Gemeenteziekenhuis. Het kind bleek reeds overleden. Een mooie reclame. Door politie-agenten te Botterdam is tegen een 17-jarig meisje 72 keer proces vtrbaal opgemaakt, wegens overtreding der verordening op de straatpolitie. Het meisje dat in visch handelt, weigert steeds op order der politie door te rijden. Nog altijd slachtoffers. Op den Boezemsingel zijn vier jongens door het ijs gezakt. Twee ervan verdronken. De lijken zijn opgevischt. Te Sliedrecht is de 16-jarige Klaas van Eek, zoon eener weduwe, door het ijs gezakt en verdronken. — Woensdag zijn te Made, bij Ooster¬ hout, drie kinderen door het ijs gezakt en verdronken. Een meisje, dat te hulp schoot, ge¬ raakte mede te water; alleen zij werd gered. Het moedigo meisje had de hand tot hulp gereikt, wat altoos gevaarlijk is. Treffend. Te Hasselo is een echtpaar, na 55- jarige echtvereeniging, op den zelfden dag begraven: binnen het etmaal waren man en vrouw na elkaar overleden. Droeve gang. Met toestemming van justitieele autoriteit heeft Jhr. de Geer de cellulaire gevangenis te Scheveningen, waar hij ge'etineerd is, voor een dag mogen verlaten, teneinde naar het sterfhuis van zijn echtgenoote te gaan, die eenige dagen geleden te Nijmegen overleden is. De veroordeelde werd door een rijks¬ veldwachter naar Nijmegen getransporteerd vanwaar hij 's avonds, onder hetzelfde geleide, in de strafinrichting terugkeerde. Het Waliën uitgebrand. Zondagavond is het kasteel Het Waliën, gelegen op een klein half uur afstands van Winterswijk, uitgebrand. De brand moet ontstaan zijn door eene petroleum¬ stel. Het kasteel is thans bewoond door de familie v. d. M. en is voor enkele jaren inwendig gerestaureerd. Voor dien tijd heeft het eenige jaren als vacantie- kolonie-huis gediend. De maren, zoowel de buiten- als binnenmuren, zjjn blijven staan, en geen wonder, sommige ervan zijn 70 a 80 c.M. dik. Huis en inboedel zijn verzekerd. Met dezen brand gaat eea der oude havezaten in de Graafschap verloren. Wel zijn de muren blijven staan, doch nu is de vraag, of het kasteel weer zijn vroegere gedaante zal herkrijgen. De naam van het kasteel komt om¬ streeks 1570 het eerst voor. De Cullinan-dianiaut. Aan de firma I. J. Asschor Amsterdam en J. A8scher en Cie. te Parjjs is de be¬ werking opgedragen van den beroemden Cullinan-diamant, het kostbare Engelsche kroonjuweel. De steen is te Arasterdam de vorige week, onder streng teezicht, aangekomen, en wordt nu dag en nacht zorgvuldig door bijzondere politie bewaakt. Eiken avond sluit men den Cullinan ten kantore der Amsterdamsche firma in oen bubbele brandkast. De firma deelde mede, dat zij voor de bewerking waaraan de bekwaamste werklieden der fabriek zullen deelnemen, ongeveer een jaar tijds noodig zal hebben. De bewerking zal te Amsterdam geschieden. Een reis met hindernissen. Iemand nit Utrecht met zijn automobiel van de tentoonstelling te Amsterdam komende, geraakte door aanrijding met een meelwagen in de rivier de Vecht; met moeite werd hij gered; de chauffeur was er bjjtjjds uitgesprongen. Nadat de heeren van droge kleeren voorzien waren en do auto op hot droge gebracht, wat niet zoo gemakkelijk ging, werd alles nog eens goed nagezien, om de reis te vervolgen. Even voor 't vertrek keek de eigenaar met een lichtje het onderstel na en ... . daar stond de heele auto in lichtelaaie. Aangezien de zolder van de garage al begon te blakeren, werd de auto, om haar voor algeheele verwoesting te vrijwaren, maar weer in de Vecht gereden, waar zij eerst met zooveel moeite was uitgehaald. Jhr. P. Repelaer. + Men bericht uit 's-Gravenhage het overlijden van Jhr. P. Repelaer, voorz. van het hoofdbestuur der Hollandsche Maatschappij van Landbouw, op 48-jarigen leeftijd. Vergadering van den Gemeenteraad te AMOI.IR. op Dinsdag 28 Januari 1908. Tegenwoordig alle leden Voorzitter de heer P. Kooijman Rz., Burgemeester. De Voorzitter opent de vergadering met een woord van welkom op deze eerste bijeenkomst in 1908, spreekt den wensch uit, dat het den leden en hunne gezinnen in 1908 goed moge gaan en het voor de Gemeente een goed jaar moge zijn. De notulen der vorige vergadering worden gelezen, goedgekeurd en ge- teekend. Ingekomen : a. Proces-verbaal van kas-opname over het 4e kwartaal 1907. b. Verslag van de Commissie lot wering van schoolverzuim over 1907 Beide stukken worden voor kennis¬ geving aangenomen. Overeenkomstig eigen verzoek wordt met ingang van 1 April e.k. aan Mej. E. Mantel Kaij eervol ontslag verleend uit hare betrekking als onderwijzeres in de nuttige handwerken aan de Wester school, terwijl besloten wordt sollicitanten voor deze betrekking op te roepen. Tot leden der Commissie ter be¬ handeling van eventueele bezwaar¬ schriften legen den Hoofdelijken Omslag over 1908 worden herbenoemd de heeren P. Kooijman Rz. (Burgemeester) en M. Veer. Vervolgens worden in besloten ver¬ gadering behandeld de kohieicn van den Ilooldelijken Omslag en de honden¬ belasting over 1908. Tenslotte wordt naar aanleiding van een desbetreffende vraag van den heer K. Tensen Dz , met algemeene stemmen besloten, het ijzeren hek langs de Middenschool tot aan den openbaren weg te doen doortrekken. Niets meer aan de orde zijnde, sluit de Voorzitter de vergadering. Vergadering van den Gemeenteraad, te HOOK WOL». gehouden op Maandag 27 Januari. Voorz. de Heer J. Breebaart Dz., Bur¬ gemeester. Tegenwoordig alle leden, behalve de heer Hartog, met kennisgeving van ver¬ hindering. De Voorz. opent met een woord van welkom de vergadering, waarna de notu¬ len der vorige vergadering worden ge¬ lezen en goedgekeurd. Als ingekomen stukken komen ter tafel: 1. Goedkeuring van H.H. Gedep. Staten tot betaling uit den post onvoorz. uitgaven hot restant huishuur veldwachterswoning en bijdrage korting pensioen onderwijzers. a. het suppletoir kohier van den Hoof¬ delijken omslag, ten bedrage van f46,145. 2. Procesverbaal van kasopname bij den gemeente-ontvanger, waaruit blijkt dat de ontvangsten bedroegen f 19414,44 uitgaven „ 18560,15 saldo ~f 854,29 welke alle voor kennisgeving worden aangenomen. Voorz. stelt aan de orde, schrijven van H.H. Gedep. Staten, behelzende onbewoon¬ baar verklaring van de woningen van K. Rempt en C. Rik. Vervolgens komt aan de orde regeling jaarwedden van het onderwijzend personeel. Daar art. 26 der wet op het Lager Onder¬ wijs is gewijzigd, bieden B. en W. do.o Raad een voorloopige regeling van de salarissen der onderwijzers aan. B. en \V. hebben het standpunt inge¬ nomen, dat de gemeente geen voordeel moet hebben van de meerdere uitkee- ringen van het Rijk, met welk beginsel de Raad in 't algemeen instemt. B. en W. stellen dan voor de volgende regeling: Voor de scholen in de Kerkelaan, Aardswoud, Weere en de Langereis, (de laatste behoudens goedkeuring van den Raad van Nieuwe Niedorp.) a. Voor de hoofden: met minder dan 5 dienstjaren f900, en verder vier 5 jaarlijksehe verhoogingen van f 50.— elk; terwijl ze een êventuéele vergoeding voor het gemis van een huis willen be¬ palen van f150 op f250; aan een Hoofd met 25 dienstjaren als Hoofd der school in de gemeente werkzaam, wordt f 100 daarboven toegekend, terwijl aan een hoofd met 35 dienstjaren nog f 200 daar¬ boven wordt toegekend. (Dit geldt niet voor de school a.d. Langereis). b. Voor onderwijzers en onderwijze¬ ressen : met minder dan 5 dienstjaren f 600, en 2 5-jaarlijksche verhoogingen van f 50 elk en 2 dito van f 75 elk, terwijl aan gehuwde onderwijzers of weduwn.'s met minderjarige kinderen een vergoeding van huishuur zal worden toegekend van f 100; (met uitzondering van de school aan de Lan¬ gereis.) Voor een onderwijzeres aan de school a.d. Langereis: met minder dan vijf dienstjaren f 500, met 5 tot 10 dienstjaren f 600, en verder drie 5-jaarÜjksche verhoogingen van f 75,- elk. Het volgende, verzoekschrift van den onderwijzer Halbertsma, om evenals het vorige jaar een vergoeding te mogen ont¬ vangen voor studiekosten, wordt afwijzend beschikt, daar de nieuwe regeling voor genoemde onderwijzers een verhooging aangeeft van f 50. Verder stellen B. en W. voor, door den Heer N. J. Vlaming, bouw- en woning¬ opzichter dezer gemeente, een bestek te laten maken van de verdere(herstellingen van en bij het Raadhuis. Wordt met algemeene stemmen aan¬ genomen. Tot slot wordt nog met algemeene stemmen aangenomen, een besluit tot het aangaan van een tijdelijke geldleening groot f 1000, ter voorziening in kasgeld. Niets meer te behandelende zijnde, sluit de Voorzitter de vergadering. Verslag van de rede van den heer A. A. BEEKMAN, op 23 Januari 1908, in het DEPARTEMENT OOSTWOUD. Vroeger zag ons land er geheel anders uit dan tegenwoordig. Wanneer 1000 jaar geleden reeds kaarten gemaakt waren, zou de duinenrij verder naar 't Westen zijn geteekend en de Zuider¬ zee slechts een binnenmeer geweest zijn. De duinen werden toen nog niet be¬ schermd en werden door werking van zee en wind voortdurend smaller en lager. Op de laagste plaatsen sloegen de hooge vloeden er reeds overheen en maakten zoo het land onbewoonbaar. Het Noor¬ delijk deel der Zuiderzee werd lang zamerhand gevormd, terwijl het meer Flevo zijn veenachtige eovers verzwolg. De Zuidelijke plas kreeg contact met het Noorden en de Zuiderzee bestond. Dit alles behoort wel tot het verleden, maar is geen zuivere historie. Deze be¬ gint pas in het jaar 1288, het jaar waarin Floris V de West-Friezen aan het gezag der Hollandsche graven onderwierp. Van toen af kwam er in deze streken een geregeld bestuur, ook wat den Waterstaat betrof. Wijlen de staatsraad Mr. G. de Vries heeft een kaart ontworpen van Hollands Noorder-kwartier 1300, daar¬ bij volgende de oudst bestaande kaart, die van Bilsnijder van .1575. Hierop staat aangegeven, dat geheel West- Friesland reeds bedijkt was. In 't Westen tegen de Zijpe, in 't Noorden tegen de zee, in 't Oosten en een gedeelte van 't Zuiden ook tegen de zee, en in 't Zuiden verder tegen de groote meren Beemster en Schermer. Deze laatste waren echter in open verbinding met de zee, zoodat West-Friesland rondom door zeedijken beschermd moest worden. Hierin kwam verbetering door het dempen van de Korsloot in 1311, van de Krommenije in 1357 en het afsluiten van de Ee in 1401. Bovengenoemde kaart gaf niet geheel juist de ligging der dijken aan, v.n.l. het gedeelte tusschen Medemblik en Barsingerhorn, wat spreker bekend was uit een stuk van 1319, waarin een eind werd gemaakt aan twisten over dijks- onderhoud enz. Hierin staat de dijk beschreven, van stuk tot stuk de roeden aangevende, zoodat hij nu vrij nauw¬ keurig is te teekenen. De Vier Noorder Koggen heeten daarin het Overleekeram- bacht, naar de Leek, het scheidingswater tusschen Drechterland en 4 N. K. (Medemblik Medeme leeke). Als een bizonderheid wordt daarin gesproken over den Leeksatergaweg, wijl wegen in die dagen zeer zeldzaam waren. Deze dijk nu werd in 1334 terugge¬ trokken tot de plaats ongeveer, waar hij tegenwoordig nog ligt. Het land daar¬ buiten werd nu Coog-, Koog-, Kaag of Keegeland. West-Friesland was alzoo voorzien van dijken. Deze moesten ook onderhonden worden, wat dan ook voor dien tijd vrij goed geschiedde. Tegen het Zuiderzge- water ging dit, maar het Noordzeewater, dat door de duinen in de Zijpe kwam, baarde meer zorg. De Graven zagen het belang in van een goede bedijking en riepen in 1385 hunne goede Kennemers, West-Friezen, Waterlanders, ja zelfs Rijn¬ landers op, om de Zijpe te bedijken. Dit lukte, maar er werd de hand niet aan gehouden, zoodat alle werken verloren gingen. Naderhand is men herhaaldelijk aan 't werk geweest, 't laatst de priester Jan van Schoorl, die in 1556 octrooi kreeg, de Zijpe te bedijken. Toen ook deze poging mislukte, greep de Vorst zelf in. In 1571 zijn de dijken door Dirk Sonoy doorgestoken, maar in 1596 is de Zijpe geheel van de zee afgesneden, drooggemaakt en sedert gebleven. Evenzoo baarde veel zorg de Honds- bossche zeewering, ook herhaaldelijk in in orde gemaakt, maar steeds verwaar¬ loosd, bij gebrek aan goede reglementen. (De meening, dat hier een Rijnarm zou hebben geloopen is een dwaling, voort¬ komende uit den naam Rijndijk, die zoo genoemd was naar de Rijnlanders, die ook weder hier hadden geholpen). In 1477 heeft het Hof van Holland onder¬ houdsplichtigen aangewezen uit het ge- aeele Noorderkwartier, terwijl Karei V in 1555 contribuabelen aangewezen en een vast dijksbestuur aangesteld heeft. Zoo was dus in den loop van jaren de bedijking verbeterd, maar groote zorg oaarden nog de tallooze kleine en groote meren. Ook hierin zou echter verbetering komen. Nadat omstreeks 1430 de watermolens waren uitgevonden, duurde 't nog ruim 100 jaar, voor men de eerste plassen be¬ gon leeg te malen, Eerst ondiepe, Darg- meer 1542, Egmonder en Bergermeer 1561, Wogmeer 1607 en 1608. Vervolgens diepere en eindelijk ver¬ kreeg Dirk van Os, een rijk Amster- damsch koopman, octrooi voor de droog¬ making van de Beemster. J. A. Leegh- water van de Rijp was de technische leider. Met 26 molens geraakte de plas eeg. Door een doorbraaak van den zee¬ dijk stroomde alles weer vol, doch met taai geduld volhardde men, en in 1612 was de meer weer droog en nu voorgoed. (Andere tijden, anderen zeden. Bij het diner, waar Prins Maurits en Frcderik Hendrik aan zaten, ter eere van de droogmaking, mocht de ingenieur Leegh- water mee XaSc\dienen!) Nu was het rijk der groote meren spoedig gedaan en werd voortdurend meer land veroverd. Het tweede deel der rede handelde meer in 't bijzonder over West-Friesland. Tot beteugeling der West-Friezen, stichtte Floris V verschillende kasteden o.a. dat te Medemblik ± 1290. De kastelein van Medemblik werd tevens aangesteld als baljuw en dijkgraaf van Drechterland en het Hooghoutwouder- ambacht, zooals de 4 Noorder Koggen ook wel werden genoemd. Zoo'n baljuw was rechtsvorderaar, meestal geen ingezetene. Dit laatste stuitte den vrijen West- Friezen, die altijd hun eigen rechters gehad hadden, tegen de borst. Daarom werden in 1414 de baljuwschappen op¬ geheven en kwamen daarvoor in de plaats de landsteden: groepen van dorpen vereenigd, met eigen rechtspleging. Zoo bestonden de landsteden Schel¬ linkhout, waarbij behoorden Wijdenes en Hem, Grootebroek, Wervershoof, Twisk en Abbekerk. De dorpen Midwoud, Oostwoud, Hauwert, Opperdoes en 't Oosteinde van Twisk hoorden tot de rechtsbedeeling van Medemblik. De kastelein van Medemblik bleef dijkgraaf, maar hem werden heemraden toegevoegd. De dijkgraaf was rechts¬ vorderaar, terwijl de heemraden het college van rechtspraak vormden. Hoe geschiedde het onderhoud der dijken in die dagen ? De dijklast rustte op den grond, of zooals men toen zeide, het land was besmet met dijk. Op ieder stuk land, op iedere hoeve rustte een gedeelte van het onderhoud der dijken, vandaar dat men sprak van verhoefslagen of verdijkslagen. (Slaan is verdeelen vgl. omslaan). Dit stelsel, dat tot in de 17e eeuw gegolden heeft, was zeer nadeelig door de onwilligen of onvermogenden. Een klein stukje dijk verwaarloosd, bracht het geheele achterliggende land in gevaar. Het werk aan de dijken moest worden ge¬ controleerd. Daarvoor werd driemaal 's jaars geschouwd: Geertruidenschouw (17 Maart), St. Jansschouw en de najaars¬ schouw. Bij deze schouwen moest de dijkgraaf eischen, het werk te loven of te laken en de heemraden moesten dezen eisch toe- of afwijzen. Werd de dijk geloofd, dan was de onderhoudsplichtige tot de volgende schouw vrij. Werd de dijk gelaakt, dan werd te boet geschouwd. De onderhouds¬ plichtige moest dan öf binnen een paar dagen zorgen, dat alles in orde was, óf hij werd uit den dijk gesteld en de heer er in. Deze liet nu het werk uitvoeren op dubbel gewin. Omstreeks 1300 beliepen deze boeten reeds een bedrag van f 1000 ten bate van den dijkgraaf. Opdat de onderhoudsplichtigen ook stem in 't kapittel zouden hebben, mochten per dorp 4 waarschappen aan¬ gewezen worden, die voorschouw hielden en bij de groote schouwen tegenwoordig waren. Omdat hiermede geknoeid werd werden deze waarschappen, waarvan onze banne- sturen een overblijfsel zijn, hier en daar opgeheven, zoo b.v. in 1429 in Geest- merambacht. Door de duizenden onderhoudsplich¬ tigen verkeerden de dijken in zeer slechten staat en dit verbeterde niet, vóür de dijken gemeen werden gemaakt. Dit geschiedde het eerst in Westzaan in 1634. Dit gemeenmaken werd van hoogerhand zeer bevorderd en soms wel opgelegd. Ieder landeigenaar moest hierbij het vereischte bedrag opbrengen, ter voorziening der dijken en niet meer zijn gedeelte in orde maken. Dit stelsel,