Tekstweergave van HK_1946_01_02_0001

Deze tekst is automatisch getranscribeerd en kan fouten bevatten.
Nieuuu Hoofdredacteur: H. N. Smits; rayon-redacteur P. Slgon. Abonnementsprijs ƒ 3.40 per kwartaal; ƒ 1.20 per maand, inclusief incasso¬ kosten. Prijs der advertenties: 13 ct per m.m. regel. 40 m.m. breed; in tekst 26 ct. per m.m. regel. 50 m.m. breed. Contract op aanvraag. Voortzetting yan „Westfriesch Dagblad Buiten God is 't nergens veilig (Vondel) WOENSDAG 2 JANUARI 1946 41e JAARGANG No. 108200 Bureaux: ALKMAAR: Langestraat 42A, tel. 4330 (K 2200) HOORN: Draafslngel 59, tel. 4712 (K 2290) DEN HELDER: Loods, gracht 69. tel. 2383 K 2230 SCHAGEN: Molenstraat 5£. tel. 459 (K2240). Bankrelatie: Noorderbank * * WIJ ZIJN NIET * ZEER GERUST De meeste staatslieden van de wereld, — zelfs de keizer van Japan, onder controle van Mac Arthur! — hebben met Nieuwjaar boodschappen gegeven in redevoeringen. Niet de „ge¬ bruikelijke". want er waren nieu¬ we menschen aan het woord en er werden ook wel nieuwe din¬ gen gezegd. Er komt, wereldpolitiek gezien, een zeker optimisme tot uiting, men leeft tusschen hoop en vrees. Daarvan heeft ook onze minister president, prof. Schermerhorn, uiting gegeven in zijn rede op Oudejaarsavond. Opvallend was met name, wat hij zei over de toekomst van Duitschland. De ontwikkeling daar zullen wij n.l. niet alleen om ! nationale economische redenen nauwlettend moeten volgen, maar ook om algemeen polit. aspecten. De evolutie in het herstel van het Duitsche bestuur kan ook als een graadmeter gelden voor de rich¬ ting, waarin zich de krachtsver¬ houding zal ontwikkelen tusschen twee der grootste machten. Ame¬ rika en Rusland, die beiden hun stempel op den herbouw der Duit¬ sche structuur zullen drukken. In dit verband nu was het in¬ teressant, kennis te nemen van de visie van prof. Schermerhorn. De oorlog, zoo zeide hij, is voor- ; bij, maar de vrede wil nog niet komen. De stuiptrekkingen, die wij aanschouwen, zijn zij in den grond de barensweëen van een J nieuwe wereld, die in vrede leven kan of zijn zij nieuwe uitingen van denzelfden geest, die eens de tweede wereldoorlog deed ont¬ branden? De menschheid houdt den adem in bij de-bepaling van het lot van ons oude wereld-deel. Zal men in Duitschland dezelfde fout maken van 1918 n.l. door het te vroeg verschaffen van zelfbe¬ stuur aan Duitschland met gebruik van de weinige beschikbare wer- keliik democratische elementen? ! Opnieuw zullen dan alle na-oor- logsche catastrofen door een ver¬ blind volk op de rekening der Rathenau's en Stresemann's wor¬ den geschreven, zoodat nog eens de democratie in Jigt hart van Europa in discrediet wordt ge¬ bracht. Daar ligt in wezen een der allergrootste vragen, op wel¬ ker beantwoording wij helaas niet zeer gerust zijn. Zullen de ver¬ antwoordelijke staatslieden het vraagstuk Europa als zoodanig willen onderkennen en tot een op¬ lossing brengen of gaan wij de ouden, door slechte resultaten be¬ proefden weg? De groöten der aarde hebben de macht, laten zij bedenken, dat daaruit ook de ver¬ antwoordelijkheid voortvloeit." Tot zoover minister-president Schermerhorn, pas van een reis van Londen, en een gesprek met een der Grooten terug, waar hij a. h. w. van aangezicht tot aange¬ zicht tegenover den macht en den invloed der grooten heeft ge¬ staan!. ... Het vraagstuk-Europa is een groot, een veelomvattend, ernstig :, vraagstuk, dat in het bijzonder ons Nederland als nabuurland be¬ langt. „De grooten hebben de macht, laten zij ook de verantwoordelijk¬ heid beseffen". Het moge aan geen doove-mans-ooren gezegd zijn. Onrustige jaarswisseling te Batavia De eerste dag van het jaar is te Batavia zeer rustig geweest, behoudens eenige excessen bij de nieuwjaarsviering. Bij het vele vuren in de lucht op het moment der jaarswisseling is door een verdwaalde kogel een Britsch soldaat om het leven gekomen. In de Chineesche Wijken, maar ook wel uit andere stadsdeelen, wor¬ den klachten naar voren gebracht tegen de manier van optreden der parachutisten, die bijvoorbeeld een bekend Chineesch eethuis overvielen en er met zestiendui¬ zend Japansche guldens vandoor - gingenl // AAN BOORD VAN DE NIEUW AMSTERDAM" De stemming is prachtig, maar „je voelt je er uit getrapt" DE „NIEUW AMSTERDAM" van de Holland—Amerika Lijn is op Nieuwjaarsdag in Southampton aangekomen, met aan boord 3765 Nederlanders, die uit de interneeringskampen in Nedeïl Indië zijn bevrijd. De staf van het Engelsche Roode Kruis was behulpzaam bij het overbrengen van de helft van het aantal passagiers naar het kleinere schip „Almanzora", dat Woensdagmiddag naar Antwerpen vertrekt. De overblijvende passagiers zullen een dag of zes later naar Nederland vertrekken. DeVeëvaeueerden werden in de gelegenheid gesteld telegrammen naar Nederland te zenden. Zij hebben reeds veel post en telegrammen uit. Nederland ontvangen. Het aantal zieken blijkt ruim veertig procent te zijn. Uit de verhalen van de geëvaou- eerden komt steeds weer dezelfde gedachte naar voren, namelijk: „Jullie in Nederland hebt geen idee wat er in Indië gebeurd is en nog gebeurt " Hier kwamen haast vierduizend * Nederlanders na lange barre ja¬ ren in de Ooft in Europa terug. Maar zij kwamen als „geëvacu- eerden". En dat is een leelijk woord, vooral als het geevacu- eerden uit een deel van het eigen rijk zijn. Evacueeren is een mooi woord voor „er worden uitge¬ trapt", zei een cynische man op de kade. Onze landgenooten hadden een goede reis gehad met prachtig weer en een gladde zee. In Suez hadden ze winterkleeding ont¬ vangen en was hun door de plaatselijke autoriteiten en het Roode Kruis een mooi welkom bereid, want het liep tegen Kerstmis. Helaas was gebrek aan tijd er oorzaak van, dat 200 men¬ schen geen kleeren konden krij¬ gen. Doch de Engelschen hadden wat dekens ter beschikking ge¬ steld en hiervan maakte men kleeren. In de eerste plaats voor de kinderen. De gezondheidstoestand aan boord liet veel te wenschen over. De menschen, vooral de jongeren waren zwak en hadden geen weerstand, daarbij kwam het verschil in temperatuur. Naar schatting een 40 procent van de Nederigndsche opvaren¬ den leed dan ook aan influenza en mazelen. Niet allen lagen in bed. De meesten wandelden maar wat rond, want aan boord- was men zoo nauw behuisd, dat elke gelegenheid werd aangegrepen om eens de bee- nen te kunnen uitstrekken, of een wandelingetje te ma¬ ken. Er waren evenwel geen ernstige zieken en er is ge¬ durende den overtocht nie¬ mand gestorven. Hoe bestaat het Over het eten aan boord was men zeer tevreden. Vreemd viel het me evenwel op, dat er nog steeds verschil werd gemaakt tusschen passagiers die het recht hadden te eten in de*\,officers mess" en de¬ genen (de meesten), die dit voorrecht niet hadden. In de mess van de officieren wer¬ den maaltijden verschaft van een gehalte, dat ver uitsteekt boven dat der Londensche restaurants, terwijl de min- der-bedeelden het moesten Stellen 'met overigens lang niet slechte soldateakost. Vandaag stond in de eetzaal der officieren als hoofdscho¬ tel op het menu de onover¬ trefbare biefstuk met gebak¬ ken aardappels. en doperw¬ tjes. De anderen kregen aardappelen in de schil, een plak vleesch-uit-blik en een soort van hutspot.' Maar, men klaagde niet. Deze geëvacu- eerden, waarvan de meesten jarenlang in de hel der Ja¬ pansche kampen hebben ge¬ leefd, klagen niet gauw en zeker niet als ze op weg naar huis zijn. Aan boord had men gedurende de reis niet stilgezeten. De man. nen maakten zich verdienstelijk 1 In het kamp hetzelfde eten; aan boord een deftige en een gewone pot! 1 met corveewerk van allerlei aard De vrouwen werkten aan de kleeren, hielpen de kinderen en maakten de verblijven schoon. Ieder had zijn taak en er was genoeg te doen. Onder de passagiers bevond zich ook een aantal katholieke geestelijken te weten vier priesters, vijf broe¬ ders en tien zusters. Zij kwamen uit verschillende deelen van In¬ dië. De meesten van hen hadden een zeer zwaren tijd achter den rug .doch allen hadden slechts een doel voor oogen: eerst terug naar Nederland, om wat op krachten te komen en vrienden en 'familie te zien, en dan weert naar Indië, want daar is nog eenr hoop te doen. Een der zusters vertelde me: „In het kamp Kra- mat op Java, dat wel gold voor het beste in heel Indië, hadden de Japanners een soort respect voor de geestelijken. Er was een moeder-overste, die hun alles kon zéggen, tot de waarheid toe Elders hadden de geestelijken het veel minder goed en moesten, met de andere ge-interneer'den allerlei baantjes, tot koeliewerk toe, verrichten". De „hoogste" passagier aan boord was de Sul¬ tan van Johore. Hij wilde mij geen interview toestaan. Zijn vrouw was ziek. Na een korte beleefde woordenwisseling trok de Sultan, die gestoken was in Engelsche generaalsuniform, de deur van zijn hut toe. Verder was er aan boord de oud-gouver_ neur van West-Indië, Brantjes, en liep lik twee sportkampioenen tegen het lijf, namelijk de kam¬ pioene zwemmen en schoon- springen van Indië, Kieki Heek en de skiffeur en Olympische roeier, Hans ten Houten, die drie jaar van kampen, afbeuling en ellende achter den rug heeft De stemming van de terugge¬ keerden is prachtig. Men is blij weer in Europa te zijn. Wat men thans nog wil is, behalve naar de familie terug te keeren, rust en 'n „plaatsje voor zichzelf", waar men eens ' alleen -«kan zijn Want men kan zich den gemoedstoestand van de geëvacueerden,, die barre jaren achter den rug hebben en bovendien al hun bezittingen kwijt zijn, voor¬ stellen. Iemand aan boord zei tegen me: „Jullie in Holland kunt je niet voorstellen, wat wij achter den rug hebben." Laat dit een waarschuwing zijn voor degenen, die thuis wachten. Laat de menschen uit Indië op hun verhaifl ko¬ men. Stelt geen «onnoodige vAgen. Laat de menschen praten. Zij hebben meer el¬ lende meegemaakt dan wij weten, misschien wel meer dan onze landgenooten in de Duitsche concentratiekampen. BUNKER VLOOG DE LUCHT IN Een geweldige krater gevormd Oudejaarsdag omstreeks half 5 werd Den Haag opgeschrikt door een geweldige explosie, die glas¬ schade over het geheele Noord- Westelijke deel van de stad heeft veroorzaakt. Het bleek, dat een bunker, die als opslagplaats diende van land. mijnen, gelegen op het militaire terrein achter de nieuwe Frede- rikskazerne, in de lucht was ge¬ vlogen. De ontploffing ging met een dusdanige kracht gepaard, dat een tredhter werd gevormd van naar schatting 25 m. diepte een middellijn van 45 meter! Slachtoffers zijn er niet te be. treuren. Slechts aan een wiel¬ rijder, die zich op 100 meter af¬ stand van de explosie bevond, moest eenige hulp worden ver¬ leend. De man was nl. "bedolven geraakt onder meer dan een hal¬ ven meter opgestoven zand. Hij kon echter snel worden uitge¬ graven en bleek ongedeerd. In de op enkele honderden me¬ ters afstand gelegen gevangenis van Scheveningen hebben eenige personen glaswonden opgeloopen De oorzaak van deze ontploffing moet vermoedelijk gezocht wor¬ den in het feit, dat kinderen het¬ zij met landmijnen hebben ge¬ speeld, hetzij er een vuurtje heb¬ ben gestookt. Volgens de „Evening News" zal de groofe vredesconfe¬ rentie van alle volkeren die de as bestreden hebben waarschijnlijk tegen eind April in Washington gehou¬ den worden. BOIJMANN In gezaghebbende Britsche kringen wordt het bericht, vol¬ gens hetwelk Martin Bormann in de Britsche zone in Duitschland gearresteerd zou zijn, categorisch ontkend. Sombere voorspelling Pandit Jawaharlal Nehru, een van de leiders van de Britsch- Indische Congrespartij, heeft in zijn rede een revolutie in Azië voorspeld van millioenen men¬ schen, waaruit zich een derde wereldoorlog zou ontwikkelen. DROEVE BALANS Officieel is medegedeeld, dat meer dan 280.000 Fransche krijgsgevangenen en gedeporteer¬ den nog vermist worden en als overleden worden beschouwd. NIEUWJAARSVOETBAL H.F.C.—Oud-internationaals 3—5 (ruststand 2—1) „Wie gelooft ontvangt kracht naar kruis" In zijn rede op Oudejaarsavond heeft minister Schermerhorn o.a. gewezen op de groote beslissin¬ gen, welke ons volk in een moei. lijken tijd moet nemen. Op be¬ langrijke vragen moet een ant¬ woord worden gegeven, hoewel de taak oneindig is verzwaard, de draagkracht van het volk tot op een minimum verminderd. „Toch moet en zal het Neder- landsche volk trachten het juiste antwoord te geven, toch zal en moet het Nederlandsche volk niet al te ver beheden de maat blij¬ ven, die deze bepalende periode uit de geschiedenis aan ons stelt. Dat kan, want naast alle vlak¬ heid en alle vermoeidheid is er in de jaren der'bezetting ook nog wat anders gegroeid tegen de'n druk in. Honderden menschen, uit alle kringen van het volk, hebben, los van de werkelijkheid, van dat oogenbük, zich bezonnen op de plaats waar zij staan, zich lavend aan de diepste bronnen van de menschelijke ziel. Veel is er gedroomd in die jaren van een wereld, die anders en be*ter zou zijn dan de hel, waarin men leef. de, ook beter dan ons volksbe¬ staan van voor den oorlog. Ook hij, die tot u spreekt, heeft tot deze bevoorrechte droomers behoord, die heeft ervaren, dat God de kracht tot de daad schenkt aan hen, wier dioom zijn oorsprong vi«4t in de verontrusting over deze wereld, zooals de Heer van leven en dood deze in de sombere jaren die ach¬ ter ons liggen ons in het hart heeft gebrand. Een mensch, die gelooft, ontvangt kracht naar kruis. Een volk, dat ge- looven wil aan zijn roeping van Godswege, zal ook de verbeeldingskracht ontvan¬ gen, die noodig is om in tij¬ den als deze op het juiste oogenblik de goede keus te doen. Is het wonder, dat ik in aan¬ sluiting op deze woorden de be¬ hoefte gevoel om uit naam van en over het hoofd van het Neder¬ landsche volk heen, het woord ta richten tot Hare Majesteit de Koningin, die voor ons geheele volk de sterke verpersoonlijking is van deze gedachte. Moge het Uwe Majesteit gegeven zijn op Hare hooge en eenzame post, ook in het komende jaar bij te dragen tot en getuige te zijn van het samenbrengen van alle nationale krachten, om deze op te voeren tot de hoogste geestelijke poten tie die noodzakelijk is om van 1946 het jaar te maken, dat aan ons volksleven de beslissende stoot in den koers ten goede zal geven." de it- en De lot en nd ië de ti¬ en st et lit b- m e- 9. r- D- e- m Q 2. n g n il t- r_ n ü It e ). De plechtige Bisschopswijding van Mgr. Jos Baeten, den nieuwen coadjutor van Mgr. Hopmans te Breda. De hooge wijdeling verlaat tusschen de twee assistent-bisschoppen Mgr. dr. J. H. G. Lemmens en Mgr. P. Huibers de kathedrale kerk. (Het Zuiden P.)