Tekstweergave van HK_1945_10_11_0002
Deze tekst is automatisch getranscribeerd en kan fouten bevatten.
Nieuw
Noordhollondsch
Dagblad
Donderdag
11
October
1945
77
MIHi
!
i'
!
EEN
ZAAK
VAN
HOOGSTE
principieele
beteekenis"
[SE
MINISTERRAAD
heeft
"
op
den
brief
van
den
Hoo-
gen
Raad
als
volgt
geantwoord.
„Naar
aanleiding
van
Uw
schrij¬
ven,
van
26
September
J.I.,
waar¬
in
een
onderhoud
tusschen
een
drietal
uwer
leden
met
een
de¬
legatie
uit
den
Ministerraad
wordt
bevestigd,
wenscht
de
re
reering
harerzijds
haar
standpunt
omtrent
de
positie
van
den
Hoo-
gen
Raad
duidelijk
te
maken.
1.
Bij
haar
optreden
-heeft
de
regeering
met
betrekking
tot
de
cassatierechtspraak
en
de
daar¬
mede
belaste
leden
van
den
Hoo-
g>en
Raad
der
Nederlanden
een
verwikkelde
en
onbevredigende
situatie
aangetroffen.
Bij
haar
besluit
E
154
van
23
December
1944,
houdende
vast¬
stelling
van
het
noodbesluit
rech¬
terlijke
organisatie,
meer
speci¬
aal
artikel
2
van
dit
besluit,
heeft
de
vorige
regeering
bepaald
dat
tot
een
nader
te
bepalen
tijdstip
in
burgerlijke
zaken,
in
strafza¬
ken
en
in
belastingzaken,
geen
beroep
in
cassatie
kan
worden
ingesteld,
ook
niet
in
het
belang
oer
wet.
Deze
maatregel,
voor
het
toenmaals
bevrijde
gebied
getroffen,
moet
worden
toege¬
schreven
aan
de
omstandigheid
dat
de
Hooge
Raad
sedert
Sep¬
tember
1944
in
de
feitelijke
on¬
mogelijkheid
was
gebracht
te
function
eeren.
Anderzijds
kon
gereede
twijfel
Dl
zen
aangaande
de
wezenlijke
beteekenis
van
de
door
het
vo¬
rige
kabinet
tegen
de
leden
van
den
Hoogen
Raad
uit
hoofde
van
het
Zuiveringsbesluit
1944
getrof¬
fen
maatregelen
en
tegenmaatre¬
gelen.
welke
t.av
de
voor
het
leven
d.w.z.
voor
10
Mei
1940
benoemde
leden
van
het
college
5.
De
Regeering
aarzelt
niet
als
haar
stellige
meening
kenbaar
te
maken,
dat
een
krachtiger
houding
van
den
Hoogen
Raad
een
kostbare
bijdrage
en
steun
zou
hebben
ge¬
vormd
tot
het
energiek
verzet
van
het
volk
tegen
een
zoo
weergalooze
kneveling
van
zijn
elementaire
rechtsgoederen,
en
al
is
zij
bereid
beide
opvattingen
naast
elkaar
naar
eigen
merites
te
beoordeelen.
toch
wil
zij
niet
verhelen,
dat
de
wijze,
waarop
.de
Hooge
Raad
gemeend
heeft
de
door
den
raad
vooropgestel¬
de
belangen
te
moeten
dienen
en
de
prijs,
dien
hij
daarvoor
meende
te
moeten
betalen,
een
sfeer
hebben
ge¬
schapen,
buiten
de
strikt
juridische
vragen
om.
welke
bij
een
steeds
scherper
wordend
schrikbewind
van
den
bezetter
de
vertrouwenspositie
van
het
hoogste
rechtscollege
scha¬
delijk
moest
beïnvloeden.
6.
Van-
den
anderen
kant
gevoelt
de
Regeering
het
als
rechtvaardig
harerzijds
onbewimpeld
te
verklaren,
cat
zij
het
in
dit
geval
gevolgde
be¬
leid.
bestaande
in
het,
tegen
de
voor
het
leven
benoemde
lecen
van
den
Hoogen
Raad
treffen
er.-
weder
in¬
trekken
van
bepaalde
zuiverings¬
maatregelen,
niet
.voor
haar
rekening'
wenscht
-te
nemen,
en
begrip
heelt
voor
de
opvatting,
dat
deze
maatre¬
gelen
in
hun
colle
ctief
gevolg
op
een
behoorlijk
onderzoek
vooruitloopen-
de,
dat
afweging
van
belangen
had
mogelijk
gemaakt,
hebben
overschre¬
den
de
grens
van
hetgeen
ten
aan¬
zien
van
het
hoogste
rechtscollege
m
den
lande
onder
a
le
omstandigheden
passend
zou
zijr:
geweest.
Afkeuring
van
beleid
en
aantasting
van
vertrouwen
hadden
in
dit
geval
vastgesteld
kunnen
worden
ook
zon¬
der
directe
verdenking
van
ontrouw
aan
de
zaak
van
het
koninkrijk,
aan
het
staatshoofd'
er:
hoogstdetzelver
regeering,
ook
zonder
ae
pijnlijke
veronderstelling,
dat
van
den
Hoogen
Raad
in
al
zijn
zittende
ledën
zonder
uiteindelijk
hebben
geleid
tot
de
uitzondering
niet
de
getrouwe
mede
formeele
opheffing
van
staking
werking
aan
het
herstel
van
het
va-
en
schorsing,
waarbij
de
tijde-
li.ike
buiten
werking
stelling
der
cassatierechtsoraak
werd
in!
stand^
gehouden
en
gelijktijdig
vrijwillig
heengaan
werd
in
over¬
weging
gegeven
2-
Vanaf
het
oogënblik,
dat
de
hierbedoeldë
leden
van
den
Hoogen
jjaac
aan
de
regeering
hebben
ken¬
baar
gemaakt,
dat.
zij
aan
dezen
wenk
geen
ge
vol?
wenschten
te
geven
zulks
op
motieven,
welke
de
regee¬
ring
gezien
ai
hetgeen
sedert
Sep¬
tember
1944
ls
voorgevallen,
in
hun
waarde
wil
laten,
werd
de
rereering
opnieuw
gesteld'
voor
een
Hooge-»
Raar.sprobleem
in
vollen
omvang.
Zij
heeft
den
plicht
ook
op
dTt
teere
stuk
gezonde
verhoudingen
te
herstellen
en
zoover
het
var:
haar
kan
afhangen,
een
redelijke
en
recht¬
vaardigde
oplossing
te
treffen,
waar¬
door
het
algemeen
belang
en
in
het
bijzonder
de
belangen
van
een
her¬
vatte
cassatie-rechtspraak
al
zoo
ge¬
ruim
en
tijd
onderbroken.
word'en
ge-
dïend.
3.
De
regeer
in
g
beseft
daarbij
ten
volle
de
bijzondere
verantwoordelijk¬
heid.
welke
met
name
ten
opzichte
van
het
hoogste
rechtscollege
en
ziin
voor
het
leven
benoemde
leden
op
haar
rust.
een
verantwoordelijkheid
des
te
grooter.
waar
de
samenhang,
die
bestaat
tusschen
eenerzijds
de
positie
van
den
Hoogen
Raad',
welks
leden
met
zuiveringsmaatreeelen
in
aanraking
gebracht
en
anderzijds
dë
van
haar
te
verwachten
voortzetting
van
de
zuivering
van
de
lagere
rech¬
terlijke
organen,
niet
kan
worden
ontkend.
4.
De
regeering
daaromtrent
op¬
nieuw
voorgelicht,
heeft
zich.
zooals
tijdens
hetonderhoud
bleek,
onbe¬
vangen
willen
inleven
in
de
opvat¬
tingen,
welke
de
Hooge
Raad
om¬
trent
zijn
houding
en
plicht
tijdens
de
bezetting
heeft
gemeend
te
moe¬
ien
huldgen
en
waarop
de
raad
het
door
hem
tot
het
einde
der
bezetting
gevoerde
beleid'
heeft
doen
steunen,
terwijl
zij
even-
-
-
'"-richt
van
den
Hoogen
Raad
veronderstelde
en
heeft
aange
troffen
in
hetgeen
op
dit
beleid
in
meer
en
minder
scherpen
vorm
wordt
afgedongen.
Hierbij
staan
tegenover
elkaar
r
eenerzijds
het
belang
gelegen
in
het
zoo
lang
mogelijk
ir:
functie
blijven,
teneinde
de
Nederlanosche
recht¬
spraak
door
Nederland'sche
rechters
intact
te
houden
en
de
bevolking
voor
een
te
duchten
chaos
op
justi¬
tieel
gebied
tot
grooten
prijs
te
be¬
hoeden,
anderzijds
het
belang
gele¬
gen.
in
de
hooge
waarde
voor
het
moreel
der
bevolking,
indien
het
hoogste
rechtscollege
krachtens
zijn
hooge
autoriteit
metterdaad
en
openlijk
de
zijde
zou
hebben
geko¬
zen
van
het
verzet
tegen
de
schro¬
melijke
verkrachting
van
haar
hoog¬
ste
rechtsgoederen.
derland
zou
kunnen
worc'en
ver¬
wacht
(artt
2
en
3
Zuiveringsbesluit
1944).
7.
Zooals
de
omstandigheden
er:
verhoudingen
rond
den
Hoogen
Raad'
zich
nu
eenmaal
ontwikkeld
hebben
—
en
de
Regeering
heeft
zich
op
de¬
ze
feitelijke
basis
te
stellen
—
be¬
slaat
bij
haar
niet
minder
bedenking
tegen
het
bevorderen
van
maatrege¬
len,
waarvoor
het
vorige
kabinet
of
zijn
Minister
van
Justitie
a.i.
blijk¬
baar
heeft
geaarzeld.
T^EKER
ZAL
HET
van
het
•*-
huidig
kabinet
worden
begrepen,
dat
dit
zijnerzijds
de
grondwettelijk
gewaar¬
borgde
onafzetbaarheid
en
onafhankelijkheid
van
de
rechterlijke
macht
wenscht
te
eerbiedigen
als
een
zaak
u3.n
de
.hoogste
principieele
beteekenis,
waarvan
de
re¬
geering
de
consequenties
voor
het
rechtsbestel
in
on¬
zen
rechtsstaat
in
allen
deele
overziet.
De
regeering
ont-
houde
zich
van
aantasting
van
dit
goed
en
zulks
te
stel¬
liger
ten
aanzien
van
rech¬
terlijke
organen
als
zoodanig.
Dat
nietemin
aar.zien
en
gezag
van
onze
rechterlijke
macht
eischen,
dat
on?eI.
A®
huid'ige
omstandigheden
in
ontwijfelbare,
tot
tret
rechtsgevoel
van
een
leder
sprekende
ir.divdiueele
gevallen
afwijkingen
van
deze
prin¬
cipieele
gedragslijn
geboden
en
ge¬
rechtvaardige'
zijn,
zij
tezelftfer
tijd
met
naoruk
vastgesteld.
Intusscher;
S™™'
6e
regeering
in
een
afzon¬
derlijk
besluit
nopens
6e
zuivering
van
de
met
rechtspraak
belaste
le¬
den
vai>
de
rechterlijke
macht
daar¬
toe
een
procedure
te
kunr.en
aan¬
wijzen,
welke
aan
Vorenbedoeld
be¬
ginsel
zoo
min
mogelijk
tekort
doet.
8.
In
het
bovenstaande
heeft
de
regeering
in
volle
openheid
en.
onbevangenheid
haar
ziens¬
wijze
en
oordeel
omtrent
het
Hooge
Raadsprobleem
bepaald.
In
het
besef
van
de
wel
door
nium.?nd
0P!k«nde
en
onder¬
schatte
moeilijkheid
om
een
uit¬
weg
uit
de
gerezen
situatie
aan
te
wijzen,
acht
zij
zich
niet
ver¬
antwoord
den
toestand
waar¬
onder
de
Nederlandsche
recots-
bedeeling
van
cassatie-recht¬
spraak
feitelijk
is
verstoken
nog
langer
te
bestendigen.
Zij
is
dan
ook
voornemens
de
formeele
be¬
lemmering
die
thans
volgens
het
R
B.
van
23
December
1944
aan
de
cassatierechtspraak
in
den
w©2
staat,
zoo
spoedig
mogelijk
uit
den
weg
te
ruimen
Daarnaast
wenscht
zij
de
vervulling
van
de
bestaande
vacatures
in
den
Hoo-
?en
Raad
niet
aan
de
normale,
in
de
grondwet
aangewezen
nro-
cedure
te
onttrekken,
waarna
de
voorziening
in
het
presidium
zal
worden
bevorderd."
WONDERLIJKE
REDDINC
Parachutisten
kwamen
precies
op
tijd
Bjj
een
familie
te
Tilburg
is
een
brief
ontvangen
van
zuster
Lutgardis
van
de
Zusters
Fran¬
ciscanessen
te
Veghel,
die
werk¬
zaam
was
in
de
missie
op
de
Philippijnen
en
gevangen
was
in
het
kamp
Los
Barnos
in
de
buurt
van
Manilla.
De
zuster
vertelt
hierin
van
de
sensationeele
red¬
ding
van
het
kamp
door
parachu¬
tisten,
nadat
de
Japansche
lei¬
ding
besloten
had
alle
gevange¬
nen
dood
te
schieten.
„De
laatste
dagen
kregen
we
ieder
een
handvol
kippengerst
en
daar
moesten
we
twee
dagen
mee
doen",
zoo
schrijft
de
zuster.
La¬
ter
zeiden
de
bewakers,
dat
er
bevel
was
gegeven,
dat
we
alle¬
maal
—
2146
personen,
waaron¬
der
ongeveer
300
paters
en
zus¬
ters
—
op
het
appèl
van
zeven
uur
zouden
worden
doodgescho¬
ten
met
machinegeweren,
op
Vrijdag
23
Februari.
Maar
O.
L.
Heer
was
met
ons.
Om
klokslag
zeven
uur
kwamen
150
Ameri-
kaansche
parachutisten
naar
be¬
neden
in
ons
kamp
en
op
het¬
zelfde
oogenblik
drongen
de
Phi-
lippijnsche
guerillas
het
kamp
binnen
en
schoten
onze
60
Japan¬
sche
bewakers
dood.
In
de
bos-
schen
rondom
lagen
nog
5000
Japs,
maar
die
wisten
nog
niet
wat
er
gaande
was.
Er
stonden
70
groote
amphibietanks
klaar,
die
in
den
nacht
over
het
Laguna
mper
waren
gekomen.
Binnen
het
kwartier
waren
de
tanks
bij
ons.
We
werden
in
de
tanks
gestopt
en
de
barakken
met
al
ons
heb¬
ben
en
houden
werden
in
brand
geschoten."
Ook
geestelijken
krijgen
honderd
gulden
Tot
degenen,
die
uit
hoofde
van
een
zelfstandig
beroep
wekelijks
over
honderd
gulden
in
contan¬
ten
of
op
vrije
rekening
zullen
kunnen
beschikken,
krachtens
de
„vierde
uitvoerbeschikking
deblokkèering
1945"
zullen
mede
worden
gerekend
de
bedienaren
van
den
openbaren
eeredienst
FAMILIEBERICHTEN
VOOR
INDIE
„Herrijzend
Nederland"
deelt
me¬
de,
dat
vanaf
Zaterdag
13
October
familieberichten
kunnen
worden
uit¬
gezonden
aan
verwanten
in
Indone¬
sië
en
ai.dere
gebieden
in
het
Verre
Oosten.
De
berichten
zullen
iedëren
dag'
worden
omgeroepen
over
den
korte-golfzender-P.C.E.
op
d'e
7,41
meter
van
15
uur
tot
15.30
uur
Ne¬
derlandsehen
tijd.
Belanghebbenden
word'en
verzocht
z°o
spoedig
mogelijk
te
willen
schrijven,
met
opgave
van
details
aan
„Herrijzend
Nederland"
radio¬
baken
Indië.
postbus
100
Hilversum
Gelieve
ook
op
den
brief
of
de
briefkaart
zelf
te
vermelden:
Radio--
baken
Indië.
Aan
deze
berichtgeving
zijn
geen
kosten
verbond'er:.
TABAK
OF
CIGARETTEN
Op
de
bonnen
die
op
13
en
27
October
a.s.
zullen
worden
aan¬
gewezen
voor
het
koopen
van
2
rantsoenen
rookartikelen,
zal
eveneens
naar
keuze
40
gram
ta¬
bak
kunnen
worden
gekocht.
Voor
den
winkelier
zal
het
niet
altijd
mogelijk
zijn
die
artikelen
af
te
leveren,
die
door
het
pu¬
bliek
worden
verlangd.
In
die
gevallen
zal
het
publiek
genoe¬
gen
moeten
nemen
met
hetgeen
de
winkelier
in
voorraad
heeft.
Radio
mocht
niet
spreken
Naar
de
Gazet
van
Antwerpen
meldt,
heeft
de
Katholieke
se¬
nator
Baron
Nothomb
verzocht
den
minister
van
Verkeer
te
mo¬
gen
interpelleeren
over
..de
in¬
structies,
die
aan
den
Belgischen
Nationalen
Radio-Omroep
gege¬
ven
werden
om
te
zwijgen
over
de
boodschap
van
Z.
M.
den
Ko¬
ning".
Portugol!
Naar
de
correspondent
van
de
„Daily
Tel."
meldt,
is
de
Portu-
geesche
nationale
vergadering
ontbonden
en
zullen
op
18
Nov.
a.s.
de
algemeene
verkiezingen
worden
gehouden.
Binnenkort
zal
amnestie
worden
verleend
aan
degenen,
die
misdrijven
tegen
den
staat
hadden
gepleegd,
met
uitzondering
van
misdadige
aan¬
vallen
en
terroristische
activi-
ïpit-
De
Portugeesche
staatsvei-
ügheidspolitie
zal
worden
omge¬
zet
in
een
gewone
politiemacht.
De
vrijheid
van
pers
en
van
het
woord
zullen
worden
hersteld.
HET
B.S.-DR
AMA
TE
KOOG
a.
d.
ZAAN
Een
der
opdrachtgevers
onmiddellijk
in
vrijheid
—
De
ander
krijgt
een
jaar
Kon
het
niet
jonger!?
IN
BANDOENG
Is
een
22-
■
jarige
majoor
van
het
Brit-
sche
leger
als
„Town-major"
(militair
bestuurder)
aange¬
steld.
„Hij
zat
opgewekt
op
den
rand
van
de
Javaansche
poli¬
tieke
vulkaan",
aldus
de
cor¬
respondent.
De
publieke
tribune
was
propvol,
toen
om
ca.
half
twaalf
ce
zitting
were*'
geopend
van
den
Militairen
Krijgsraad
te
velde
in
het
Gerechts
gebouw
te
Alkmaar
en
de
trieste
zaak
tegen
vijf
leden
van
de
B.S.
die
zooveel
stof
deed
opwaaien,
in
voortgezette
behanceling
werd
ge¬
nomen.
Nadat
op
Woensdag
26
September
'de
eigenlijke
uitvoercers
van
den
moord
op
Piet
Zwikker
of
Piet
de
Zwart,
waren
vrij
gesproker:,
kwam
thans
de
slotbehandellng
aan
de
orde
van
ce
beice
opdrachtgevers:
P.
J.
Visser
eif
H.
Mannessen.
Beklaagde
P.
Visser
.was
tenlaste
gelegd,
aan
Mannessen
het
bevel
te
hebben
gegeven.
Piet
Zwikker
te
elimineeren,
of
althans
het
voorne¬
men
te
hebben
gehad
P.
Zwart
van
het
leven
te
berooven
of
opzettelijk
te
hebben
nagelaten,
dit
te
voorko¬
men.
Getuigenverhoor
De
feitelijke
uitvoerder,
Jan
Bak,
—
in
de
vorige
zitting
wel
schuldig
doch
r.iet
strafbaar
bevonden
—
werd'
als
getuige
gehoord.
Hij
had
van
Mannessen
opdracht
ontvangen,
Piet
Zwikker
te
elimineeren
en
d'it
bevel
metterdaad
uitgevoerd.
De
commandant
var:
District
VI
van
Gewest
XI
van
de
B.S.,
J.
G.
v.
Marle,
onder
wiens
directe
leiding
beklaagde
Visser
stond',
werd
hierna
als
getuige
gehoord'.
Zwart
had
voorgevoel
Pres.:
Wist
u
van
het
voornemen,
om
Plet
Zwikker
te
elimineeren?
Get.:
Neen,
wel
heeft
Zwart
eenlge
dagen
voor
het
gebeurde
tegenover
mij
zijn
angst
geuit,
geëlimineerd
te
zullen
worden,
wegens
de
vele
ge¬
ruchten
die
onwaar
bleken
te
zijn.
Op
een
vraag
van
der:
Pres.,
of
Visser
wel
eens
bezwaren
tegenover
Zwart
naar
voren
heeft
gebracht,
antwoordde
get.:
Neen.
Er
gingen
destijds
vele
geruchten
over
Zwart
als
zou
hij
collaboreeren
met
d'e
Duitschers,
doch
get.
meende,
dat
die
zaak
al
lang
achter
den
rug
was.
Er
waren
besprekingen
gevoerd,
waarbij
verschillende
bezwarer:
in
het
alge¬
meen
en
tevens
tegen
Zwart
ln
het
bijzonder
naar
voren
werden
go-
bracht.
Op
een
vraag
van
d'en
auditeur¬
militair
of
Visser
bij
die
besprekin¬
gen
aanwezig
was.
antwoordt
get.:
Ik
meen
van
wel.
Beklaagde
V.
merkt
echter
op,
dat
hij
op
twee
var:
zulke
vergaderingen
aanwezig
was;
de
naam
Zwart
is
daarbij
echter
niet
genoemd.
Er
werd
slechts
over
algemeene
dingen
gesproken.
Get.
neemt
aan,
dat
het
mogelijk
ls,
dat
Visser
niet
aanwezig
was
op
dë
vergadering
waarbij
het
geval
Zwart
ter
sprake
kwam.
Slachtoffer
van
de
oneenigheden
Get.
J.
Boot,
directeur
van
een
Handelsinstituut
te
Wormerveer
en
Gew.
Cmdt.
van
de
K.P.,
werpt
in
zijn
verklaringen
een
o.i.
juist
licht
op
d'e
verhoudingen
in
de
llleg«aliteit
in
de
Zaanstreek.
Vanaf
1940
kende
hij
Zw.
en
had
van
collaboratie
met
de
Duitschers
niets
bespeurd.
Inte¬
gendeel.
Zwart
was
een
van
de
eersten
In
ons
land,
die
de
wapens
tegen
den
vijand
opnam.
Wat
hij
doen
kon
deed
hij;
hij
was
een
pionier
van
het
verzet.
Get.
zag
Zwart
als
een
slacht¬
offer
van
den
onderlingen
strijd
der
illegaliteit
van
de
Zaanstreek.
De
auditeur
aan
het
woord
Dan
krijgt
de
auditeur
het
woord
en
geeft
een
zeer
uitvoerigë
uiteen¬
zetting.
Zwart
ls
gevallen
door
las¬
ter
en
kletspraatjes
en
door
dë
ko¬
gels
var:
zijn
medewerkers.
Zwart
was
een
pionier,
die
het
eerst
be¬
greep.
wat
er
gedaan
moest
worden.
Goed
bedoeld
en
hard
gewerkt
Hij
ging
in
Aug'.
'40
naar
Frankrijk
op
verzoek
van
den
Raad',
om
d*aar
oog
te
kunr.en
houden
op
de
bussen.
Hij
heeft
gemeend,
daarmee
de
goe¬
de
zaak
te
dienen
en
d'e
Duitschers
met
hun
vordering
van
rollend1
ma¬
terieel.
een
spaak
in
het
wiel
te
ste¬
ken.
Hij
heeft
de
plannen
van
den
bezetter
gedwarsboomd,
en
was
dus
ook
in
dit
opzicht
allerminst
een
collaborateur.
Toen
hij
uit
Frankrijk
terugkwam,
wierp
hij
zich
met
al
zijn
élan
op
het
verzetswerk.
Hij
hielp
Engelandvaarders
aan
motoren,
hij
is
de
leidende
figuur
bij
de
sta¬
kingen
van
eind
1940
ln
de
Zaan¬
streek:
hij
r.«emt
de
organisatie
van
de
O.D
ter
hand
en
bundelt
de
acties.
Hij
helpt
dë
menschen*
aan
duik¬
adressen
en
verspreidt
100
bonkaar¬
ten
per
maand,
hij
helpt
de
illegale
pers
en
de
productie
van
valsche
persoonsbewijzen.
Zwart
is
dé
man
geweest
var:
de
O.D.
Toen
er
naast
de
O.D.
andere
or¬
ganisaties
ontstonden
rees
er
van
vele
zijden
antipathie.
Men
vertrouw¬
de
Zwart
ten
onrechte
r.iet
overal
meer.
Getuige
van
Marle
had'
als
oud
ritmeester
een
andere
visie
op
de
zaak.
Hij
zag
de
N.B.S.
als
zuiver
militaire
organisatie
en
meende
als
bevelhebber
te
kunnen
optreden.
Zoo
ontstond'
er
wrijving
tusschen
de
organisaties
onderling.
En
hoewel
Zwart
ondergeschikte
was
van
van
Marle,
kreeg
men
in
dë
organisaties
den
indruk,
dat
Zwart
het
was,
die
de
lakens
uitdeelde
en
alles
be-
heerschte.
Te
veel
geklets
Het
geval
Zwart
was
voor
Bus
(in
de
vorige
zitting
als
get.
gehoord)
een
obsessie.
Bus
kwam
steeds
bij
Mannessen
over
Zwart
kletsen.
Man¬
nessen
is
een
opvliegende
figuur
en
goedgeloovig.
Door
de
verhalen
van
Bus
werd
hij
razend'
en
besloot
Zw.
uit
den
weg
te
ruimen.
Het
eerste
plan
ging
niet
door
en
de
woede
var:
bekl.
Mannessen
zakte.
De
auditeur
meende.
da^_
er
bij
Bus
geen
opzet
in
het
spel
was.
hij
wilde
slechts
zichzelf
op
den
voor¬
grond'
plaatsen
en
heeft
niet
begre;
pen,
welke
gevoelens
er
daardoor
bij
Mannessen
werden
opgewekt
die
tot
den
moora
aanleiding
gaven.
Zijn
schuld'
is,
dat
hij
teveel
geloof
heeft
gehecht
aan
kletspraatjes.
Hij
had
zijn
licht
moeten
opsteken
alvorens
tot
daden
over
te
gaan.
„Opge¬
warmd"
door
de
praatjes
stalde
hij
Visser
de
vraag:
Wal
moet
je
met
zoo'n
vent
doen?
V.
zou
dairop
ge¬
antwoord
hebben:
je
moest
zoo'r:
man
kunnen
neerschieten.
Dót
klonk
voor
M.
als
een
bevel
en
zijn
fantastische
geest
werkte
ver¬
der.
Hij
gaf
Bak
bevel
tot
uitvoering.
Opdrachtgevers
schuldig
De
auditeur
vond
beide
beklaagdën
schuldig.
Mannessen
gaf
het
bevel
en„
was
de
bron
der
ellende.
Visser
heeft
niet
voldoende
voorzien,
wat
er
zou
gebeuren
en
is
te
lichtvaardig
ge¬
weest.
Hij
moet
hebben
begrepen,
wat
er
aan
vast
zat.
De
beklaagden
zijn
reed's
zwaar
ge¬
straft
door
degradatie
in
de
B.S.
en
het
bevel
zich
uit
de
organisatie
te¬
rug
te
trekken,
doch
zij
hebben
op
grove
manier
het
recht
geschonden.
Er
moet
dientengevolge
als
vonnis
een
gevangenisstraf
volgen,
hoewel
zij
niet
onder
misdadigers
gerang¬
schikt
kunnen
worden.
De
auditeur
concludeerde
dienten¬
gevolge
tot
één
jaar
gevangenisstraf
voor
beide
verdachten,
met
aftrek
van
voorarrest.
Mr.
Schenkeveld
pleit
In
zijn
pleidooi
bracht
mr.
Schen¬
keveld'
den
auditeur-militair
dank
voor
zijn
menschelijk
requisitoir.
Hij
wees
erop.
dat
er
niets
ge¬
beurd
was,
om
het
wantrouwen
te¬
gen
'Zwart
weg
te
nemen.
Zwart
werd
het
mikpunt.
Op
hem
werd
al¬
les
afgeschoven.
Hiervan
werd
hij
het
slachtoffer.
Inderdaad
was
Zwart
een
voortreffelijk
vaderlander;
maar
het
gaat
er
niet
om
wat
hij
wós,
doch
hoe
hij
beschouwd'
werd.
De
spanningen
waren
geweldig;
het
moest
tot
een
uitbarsting
komen.
Er
was
verdenking
tegen
Zwart,
die
in
de
gegeven
omstandigheden
begrijpe¬
lijk
was.
Pleiter
blijft
bij
zijn
opvat¬
ting,
uiteengezet
in
de
vorige
zit¬
ting,
dat
het
de
bedoeling
van
den
Geheimen
Krijgsraad'
was,
een
punt
achter
de
zaak
te
zetten.
Wij
moeten
d'e
kwestie
beschouwen
in
het
licht
der
illegaliteit.
Voor
deze
illegale
daad
ir:
illegalen
tijd,
moeten
ook
il¬
legale
normen
worden
aangelegd.
Pleitende
voor
beklaagde
Visser,
Hooge
hoed
uit
Amerika
QE
burgemeester
van
Tiel
^
heeft
uit
Amerika
een
hoo¬
gen
hoed
cadeau
gekregen,
daar
het
—
volgens
de
Ame¬
rikanen
—
van
groot
belang
is,
dat
burgemeesters
af
en
toe
een
hoogen
hoed
dragen.
*
f'
citeerde
spr.
verschillende
brieven
o.m
van
dë
HB
S.-leerlingen
aan
den
beklaagde
(Visser
is
leeraar
H.B.S.),
waaruit
blijkt,
hoe
sympathiek
men
over
beklaagde
denkt.
Het
is-
ce
vox
populi.
Zooiets
re-
beurt
niet
met
een
echten
moorde¬
naar.
Er:
zou
V.
nu
nog
n^-gen
maan-
een
moéten
blijven
opgesloten
in
het
vooruitzicht,
dat
er
gratie
komt?
De
auditeur
noemt
beklaagde
M.
schuldig
wegens
het
doen
plegen
van
moord1.
Misschien
is
dat
waar.
Het
door
V.
onbevoegd
gegeven
be¬
vel
kon
door
M.
verondersteld'
wot/
den,
te
moeten
worden
opgevolgd.
De
zaak
draait
dus
terug
naar
de
milieuschildering.
Als
anderen
met
pl.
van
meening
zijn,
dat
V.
zijn
toe¬
stemming
heeft
gegeven,
kan
men
d'an
niet
van
een
bevel
spreken?
Een
bekende
figuur
uit
de
illegali¬
teit
,,Theo".
meent,
dat
in
de
illegale
omstandigheden
dë
woorden
van
V.
als
bevel
waren
te
beschouwen.
Als
wij
overtuigd
zijn.
dat
M
op
bevel
heeft
gehandeld',
dan
kan
mer.
hem
op
juridische
gronden
eigenlijk
niet
veroordeelen.
Hier
staan
terecht
twee
menschen
uit
de
illegaliteit,
echte
vaderlanders,
die
hun
leven
veil
had¬
den
voor
hur:
land'.
Pl.
zou
het
waar-
deeren
als
de
beklaagden
nog'
heden
in
vrijheid
zouden
worden
gesteld
De
rechtbank
velt
vonnis.
Mannessen
veroordeeld
tot
een
jaar;
Visser
onmid¬
dellijk
in
vrijheid.
De
Krijgsraad
trok
zich
daarna
terug
in
de
raadkamer.
Toen
de
zit¬
ting
werd
heropend,
viel
het
vonnis.
Rekening
houdend'
met
de
omstan¬
digheden
en
den
gbecen
trouw
van
beklaagden,
werd
Visser
vrijge¬
sproken
van
het
doen
plegen
of
uit¬
lokken
var:
moord
en
—
volgens
art.
144
Wetb.
van
Mil.
Strafr.
—
ver¬
oordeeld
tot
dTie
maanden
gevange¬
nisstraf.
met
aftrek
van
drie
maan¬
den
voorarrest,
terzake
van
kennis-
dragen
van
het
voornemen
tot
het
doen
plegen
van
den
moord'
en
het
nalaten
hiervan
tijdig
kennis
te
ge-^
ven
aan
de
Overheid'
of
aan
den
be-
dTeigde.
Beklaagde
kon
onmiddëllijk
ir:
vrijheid
worden
gesteld.
Mannessen
werd
wegens
het
doen
plegen
van
den
moord'
veroordeeld1
tot
één
jaar
gevangënisstraf.
met
af¬
trek
van
14
dagen
voorarrest.
Gratieverzoek.
Mr.
Schenkeveld'
deelde
ons
na
af¬
loop
mede.
dat
hij
onmiddëllijk
voor
den
veroordeelde
M.
een
gratiever¬
zoek
bij
H.
M.
de
Koningin
zal
indie¬
nen,
daar
hooger
beroep
onmogelijk
is.