Tekstweergave van HK_1945_06_07_0001

Deze tekst is automatisch getranscribeerd en kan fouten bevatten.
NIEUW DONDERDAG 7 JUNI 1945, 41e JAARGANG - NUMMER 18654 NOORDHOLLANDSCH DAGBLAD Buiten God is 't nergens veilig (Vondel) Abonnementsprijs f 1.10 per maand; t 3.30 per kwartaal wan „U/^AJtpiieóch QaqJbtad'' BUREAU: 'Draaf singel 59 Hoorn Telefoon 4712 'r DE REDE VAN Z. H. DEN PAUS Half Duitschland onder tiger De kerkvervolgers hebben hun land geruïneerd en zijn zelf ten onder gegaan In antwoord op een adres van het H. College van Kardinalen heeft Z. H. de Paus een toespraak gehouden in verband met het einde van den oorlog, over de gebeurtenissen In Duitschland. over het lijden van de Kerk en over de mogelijkheden en verwachtingen vooi de toekomst. Wij rijn in staat, een uitvoerige vertaling van de rede des Pausen te geven. Thans, zoo zeide de H. Vader, is na ongeveer zes jaar, het broedermoordend stiijden geëindigd, tenminste in een deel van deze door den oorlog verwoeste wereld. Er is nu vrede — als men het breekbaar als het nog is, zoo kan noemen, — vrede, die slechts ver¬ sterkt kan worden door onophoudelijke zorg. Deze vrede legt heel de Kerk, Herder en kudde samen, een zeer delicate taak op. Allen worden opgeroepen om zichzelf geheel aan hun ambt en post te wijden. Niemand kan er te veel ijver aan geven. Wat Ons en Onze apos¬ tolische bediening betreft, wij weten zeker, dat w|j kunnen vertrouwen op Uw wijze samenwerking, op Uw onophoudelijke gebeden en Uw onwankelbare toewijding. In Europa is de oorlog voorbij, maar de litteekens zijn er nog. De Goddelijke Meester heeft gezegd: „Wie het zwaard opneemt, zal er door omkomen". En wij zien nu wat er is achtergelaten door een staatsbeleid, dat geen rekening houdt met de heiligste gevoelens van de menschheid, dat onschendbare princiepen van het Christelijk Geloof onder den voet loopt. De geheele hedendaagsche wereld, die bedwelmd ter neer ligt. aanschouwt de ruïnes, die uit dat beleid voortgekomen zijn. Zulk een algeheele ineenstorting kon men van verre zien aankomen. Meer dan 12 jaar — de beste jaren van Ons leven — hebben wij voor officieele werkzaam¬ heden doorgebracht in den Duitschen staat. In dien tijd streefden wij ernaar om de Katho¬ lieke Kerk in Duitschland te versterken volgens de sociale en politieke condities, die toen de overhand hadden. Zoo leerden wij de groote hoedanigheden van die natie kennen en wij waren in persoonlijk contact met zijn leidende figuren. Daarom zijn wy vol vertrouwen, dat deze natie zal herrijzen tot een nieuwe waardigheid en een nieuw leven, na het duivelsche schouwspel van het nafkniaaJ-socialisme verdreven te hebben. plotselinge en tragische einde van de vervol¬ gers; samen met de politieke gevangenen stroomen er nu uit de gevangenissen, concen¬ tratie. en werkkampen, rijen menschen, gees¬ telijken en leeken, wier eenige misdaad was: trouw aan Christus, aan het geloof van hun voorvaderen en hun moedig vervulde priester¬ lijke plichten. Met steeds groeiende vasthoudendheid streef¬ de het nat.-soc. ernaar, de Kerk voor te stel¬ len als de vijand van het Duitsche volk. De overduidelijke onrechtvaardigheid van de be¬ schuldiging zou het gevoel van de Duitsche Katholieken en ook het onze diep beleedigd hebben, als het van andere lippen gekomen zou zijn. Maar op de lippen van deze men¬ schen wa3 zulk een aantijging, verre van grievend te zijn. een stralende en eervolle ge¬ tuigenis voor de sterke en onophoudelijke op¬ positie van de Kerk tégen de rampzalige leer¬ stellingen en methoden, ten vóórdeele van de ware beschaving en het Duitsche volk. Wij wenschen dat het volk. dat nu bevrijd is van de dwaling, die het in den chaos stortte, ten¬ slotte haar eigen redding mag verdienen. i We hebben in de afgeloopen jaren zeker een harde les geleerd. God geve. dat de naties haar begrepen hebben en er voordeel uit zullen trekken. De oorlog schiep gestrande, verlaten en hopelooze menschen, die zouden uitgroeien tot revolutionaire en ordelooze massa's in dienst van een tyrannie. die niet minder des¬ potisch is dan die. welke hen ten onder deed gaan. De naties, vooral de kleine en de mid- delgroote, eischen dat hun bestemming in hun eigen handen gelaten wordt. Nadat zij een groot aandeel gedragen hebben in de verwoes¬ ting van een systeem van bruut geweld, heb¬ ben zij het recht elk opgedrongen nieuw poli¬ tiek en cultureel systeem te weigeren, en een groot deel van de bevolking is vast besloten dat te doen. De volkeren meenen. en niet zonder recht, dat de voornaamste taak van de organisatoren van den vrede is, een einde te maken aan het misdadig spel van den oorlog en de rechten en de onderlinge verplichtingen van sterken en zwakken te verdedigen. In het diepst van hun geweten denken de volkeren, dat deze overeenkomsten waardeloos zouden zijn als de overheersching van het geweld niet ge¬ volgd zou worden door de overwinning van het recht. De geheele menschheid volgt met spanning de gang van zaken op de conferentie te San Francisco. Bedenkt wat een menschelijfce tra¬ gedie het zou zijn, als deze faalde, als zooveel jaren van lijden en ontberingen tevergeefs ge¬ weest zouden zijn. door toe te staan, dat de geest van verdrukking weer zou triompheeren, waarvan de menschheid voor altijd verlost hoopte te zijn. Politieke en sociale omstandig¬ heden zetten ons aan. deze waarschuwende woorden te uiten. In meer dan één landstreek moeten wij het vermoorden van priesters, het wegvoeren van burgers en het dooden van burgers zonder proces uit persoonlijke wraak, betreuren. Maar wij moeten den moed niet verliezen. Uitspraken van bevoegde en verantwoorde¬ lijke personen gedurende de laatste paar we¬ ken doen ons denken, dat de overwinning van het recht in zicht is. niet alleen als politiek doel. maar ook als een doel, dat zij willen bereiken uit moreele overwegingen. PERSZUIVERING Het M G. heeft op grond van het Persbesluit de ..Vrije Schager". die beschouwd wordt als voortzetting van de Schager Crt., verboden. In de plaatselijke nieuwsbehoefte zal voorzien worden door „De Nieuwe Schager", die zich, wat het algemeen nieuws betreft, heeft geasso¬ cieerd met de „Vrije Alkmaarder". Voorts heeft de M.£. de persen, het materiaal en de kantoorlokalen van het vroegere Dagblad v. Noordholland gevorderd, om deze toe te wij¬ zen voor een deel aan de Vrije Alkmaarder en voor een deel aan de Vrije Pers. welke bladen over fusie hebben onderhandeld. zonder tot resultaat te komen Zoolang er een straal van hoop was, dat deze beweging een andere richting zou nemen — misschien door verandering van gedachte bij de meer gematigden — moet toegegeven worden, dat het concordaat met Duitschland van eenlg voordeel was. of tenminste grooter kwaad voorkwam. Ondanks alle schendingen van dit concordaat, gaf het den katholieken een juridisch vaste positie, waarachter zij zich konden verschansen en van waaruit zij tegen¬ stand konden bieden, in zoo verre dit moge¬ lijk was tegen steeds groeiende godsdienstige vervolging. In feite werd de strijd tegen de Kerk steeds feller. Hij bracht den ondergang van de katholieke organisaties, toenemende onderdrukking van bloelende openbare en particuliere katholieke scholen. verplichte scheiding der jeugd van huisgezin en school, en een druk op het geweten van de burgers, vooral van staatsambtenaren. Het was een systematische knechting van de geestelijkheid en den leekenstand. ontwrich¬ ting van instellingen, leer en geschiedenis door grondig georganiseerde en voorbereide propaganda. In hun weerstand tegen deze ver¬ volgingen schaarden millioenen mannen en vrouwen zich rond hun bisschoppen, wier dap¬ pere en onbuigzame stemmen nooit ophielden te protesteeren, zelfs niet in het laatste jaar van den oorlog. Ondertusschen bleef de Hei¬ lige Stoel protesteeren bij de Duitsche heer- schers. door hen klaar en duidelijk terug te roepen tot eerbied voor en het volbrengen van de plichten, die voortkwamen uit de rech¬ ten der natuur en geformuleerd in het con¬ cordaat. Was het toen misschien mogelijk geweest om met passende politieke activitHit voor altijd het losbreken van hrnut geweld te betenge¬ len, en het Duitsche volk in staat te stellen zich los te maken van de vangarmen, die het verstikten? Zou het mogelijk geweest zijn de wereld deze bloedvergieting te besparen? Nie¬ mand kan hierop een zeker antwoord geven. Ook al zou het zoo zijn. toch kan niemand de Kerk ervan betichten, dat Zij niet op den juisten tijd de ware natuur van het natlonaal- socialisme bekend gemaakt heeft. De Duitsche katholieken erkennen bijna eensgezind, dat de Encycliek ,.Mit brennender Sorge" troost gebracht heeft aan al degenen, die oprecht geloofden in de leer van Christus en dit geloof beleefden. 1937 was voor de Ka¬ tholieke Kerk in Duitschland een jaar van onuitsprekelijke bitterheid en vreeselijke stor¬ men. De groote politieke gebeurtenissen, die de volgende jaren kenmerkten en de oorlog, verzachtten op geen enkele wijze de vijand¬ schap van het nat.-soc. tegen de Kerk, een vijandschap, die duidelijk zichtbaar was tot de laatste maanden van den oorlog, toen zijn aanhangers zich nog in staat dachten, na het bereiken van de militaire overwinning. de Kerk eens en voor altijd op zij te zetten. Gezaghebbend en onweerlegbaar bewijsma¬ teriaal hield ons op de hoogte van zulke plan¬ nen, welke in zich zelf al blijk gaven van een herhaalde en steeds meer vijandige activiteit tegen de Katholieke Kerk in Oostenrijk. Elzas Lotharingen en vooral in die streken van Polen, die gedurende den oorlog ingelijfd wa¬ ren in het Duitsche Rijk. In de voortzetting van het werk van onzen voorganger hielden wijzelf nooit op. vooral niet gedurende den oorlog, in onze boodschap¬ pen de onverbiddelijke toepassing van de na¬ tionaal-socialistische leer te bestrijden een leer die zoo ver ging. dat zij de meest geraf¬ fineerde wetenschappelijke methoden toepaste bij het kwellen en het onderdrukken van per¬ sonen, waarvan velen onschuldig, en van de eischen en wetten van humaniteit en Christe¬ lijk geloof. Maar als de leiders van Duitschland van plan waren de Katholieke Kerk te vernietigen, dan heeft de Voorzienigheid het anders bepaald. De beproevingen van de Kerk door de handen van de nationaal-socialisten eindigden met het Russisch beheer? De vertegenwoordigers van Engeland, Ame¬ rika. Rusland en Frankrijk hebben Dinsdag¬ middag te Berlijn een gemeenschappelijke ver¬ klaring onderteekend inzake het volledig toe¬ zicht op Duitschland. Het bestuur van Duitsch¬ land zal worden uigeoefend door een Raad van Toezicht, bestaande uit de vier opperbevel¬ hebbers. met zetel te Berlijn. Duitschland wordt in vier zónes verdeeld: een Oostelijke, die door de Russen wordt bezet, een Noord¬ westelijke onder Engelsch, een Zuidwestelijke onder Amerikaansch en een Westelijke onder Fransch beheer. Volgens Reuter zouden de Russen de grenslijn van hun gebied meer Westelijk willen hebben. Dit komt bij de thans ingeleide besprekingen met Eisenhower en Montgomery aan de orde. Door de Russen zijn kaarten gepubliceerd, aangevende de verschillende bezettingszónes van Duitschland volgens Russisch idee. Vol¬ gens deze kaarten zou het door de Russen te bezetten gebied ongeveer half Duitschland beslaan, onder meer omvattend Thuringen, Saksen, Mecklenburg en Anholt. een belangrijk grooter gebied dus dan oorspronkelijk is uit¬ gestippeld. EEN HALF MILLIÖEN MAN ONDER DE WAPENEN! Blijkens een nieuwe mededeeling van het Ministerie van Oorlog zullen in het Koninkrijk der Nederlanden spoedig 500.000 man onder de wapenen komen, waarvan er 150.000 bestemd zijn voor de bevrijding van Nederlandsch-ïn- dië. 50.000 voor de vloot, 200.000 voor de be¬ zetting van Duitschland en 50.000 voor den dienst in Nederland zelf. VOLDOENDE VOEDSEL VOOR DIT JAAR! Van bevoegde zijde is verzekerd, dat Neder¬ land verzekerd is van voldoende voedsel voor dit jaar. dankzij de geallieerde hulp, aankoo- pen van de regeering in het buitenland en binnenlandsche productie. Yla em j,aaA Met groote dankbaarheid hebben wij, volk van Nederland, den gisteren ge/ passeerden onvergetelijken datum van 6 Juni 1944 te gedenken. Toen immers begon de invasie in Normandië, de grootste krijgsoperatie, welke ooit in de geschiedenis is uitgevoerd. En met welk een grandioos succes. Onverbrekelijk blijft aan deze geweldige onderneming den naam verbonden van den man, die als opperbevelhebber van de invasie/ legers een enorme taak en een verschrik/ kelijke verantwoordelijkheid droeg: gene/ raai Eisenhower. Het succes van deze onderneming, met alle ups en downs die zooveel spanning hebben teweegge/ bracht, heeft onze bevrijding ingeleid. Het wonder, dat nooit zou geschieden, is toch gekomen. Blijven wij vervuld van dank jegens God. Danken wij onze bondgenooten metterdaad, door hun groote offers te beantwoorden wet waren offerzin voor den heropbouw van de nieuwe wereld1 L I ns... Hoe hebben onze jongens, in arbeidsinzet naar Duitschland gehaald, het daar gehad? Een vraag, die onmogelijk in het algemeen te be¬ antwoorden valt. Uit hetgeen de terugkeeren¬ den ons verbalen, blijken vooral de omstandig¬ heden van huisvesting en voeding per land¬ streek en plaats zeer verschillend geweest te zijn. Een gedeelte was ondergebracht in ..La¬ gers". waar de voedingsverzorging centraal plaats vond: anderen huisden in z.g. ..Privat- Lagers", waar men persoonlijk bonnen ontving en doze kon besteden waar men wilde. Nog weer anderen kregen huisvesting bij particu¬ lieren of in hotels. Voor deze laatsten waren de omstandigheden wel het meest gunstig: zij hadden het niet zoo .luizig" als de barakken- bewoners! De betaling was veelal niet slecht, maar wel moest zoo ongeveer een-derde van het loon direct weer teruggestort worden voor belastingen en sociale verzekeringen. Officieel mochten de arbeiders niet komen buiten een beperkte mijlszóne, doch op allerlei manieren viel deze beperking te ontduiken Door S.S., Gestapo en „groene luizén" werd overigens onophoudelijk controle uitgeoefend. Voortdu¬ rend vonden Lager-doorzoekingen plaats en geen kilometer kon men reizen zonder ver¬ toon van papieren. Geconstateerd' werkverzuim werd gemeenlijk bestraft met een week of zes concentratiekamp. Wie daarvan terugkwam, was een skelet gelijk. De z.g. ..Angestelter" werden met aanzienlijk meer voorkomendheid behan¬ deld dan de „Arbeiter". Sommigen hebben ge- Tjlïchten kunnen waar- * * Er is over de zuivering zoo hier * en daar nog wel het een en ander te doen. In Amsterdam zijn een paar gevallen voorgekomen van nog losloo- pende en weer vrijgelaten personen, die voor zware collaborateurs, mede¬ werkers dus met de Duitschers, wer¬ den aangezien en mogen wij Amster- damsche bladen gelooven, dan dreigen hier schandalen. Het zou jammer zijn, in het groot zoowel als in het klein, wanneer, in Amsterdam zoowel als el¬ ders,- de grooten met de macht en den invloed, gespaard bleven voor wat ze verdienen, boven de kleinen. In Bra¬ bant en Limburg zijn bij de zuivering groote fouten gemaakt. Reeds eerder is daarover geklaagd. Daar zaten kleine domme N.S.B.'ers, die vrijwel onscha¬ delijk waren, achter de tralies, terwijl de grooten, die in het groot hadden ge¬ zondigd en openbaar ergernis gegeven, niet alleen vrij rond liepen, maar zelfs op belangrijke posten zaten. Die fou¬ ten moeten zich, kost wat kost, niet herhalen. Men verzekert in officieele uitlatingen nog al eens, dat dit niet zal gebeuren, dat opgetreden zal worden zonder aanzien des persoons. Wij éch¬ ten het nuttig, op grond van wat ieder, die zijn oor te luisteren legt. ook in ons gewest kan vernemen, er sterk op aan te dringen, dat dit optreden zonder aanzien des persoons inderdaad zal ge¬ schieden en de fouten van elders zicH bij ons niet zullen herhalen. Indien wij goed zijn ingelicht, is de tweede fase der arrestaties, die van de aanhouding van collaborateurs e.d., thans ook in onze provincie begonnén. Velen nu maken zich zorg, dat de vergelding voor het Duitsche volk niet hard ge¬ noeg zal aankomen. Dat kunnen wij gevoegelijk aan de bevoegde autoritei¬ ten overlaten. Wij hebben aan de zorg voor de vergelding in Nederland ge¬ noeg. Wij, d.w.z. allen die daarmede te maken hebben, dienen te zorgen, dat „onze eigen vergelding" zonder re¬ serve zóó geschiedt, dat zij het rechts¬ gevoel van het volk bevredigt en het vertrouwen in de betrokken instan¬ ties versterkt. nemen, anderen werden daarvan steeds afge¬ houden door den verplichten arbeid voor den ..Endsieg"! Tot vakman werd men heel snel gebombardeerd: geen wonder dat menige nieu¬ we machine radicaal vernield werd door een verkeerde handgreep. Van dezen nood maakte men overigens gaarne een < sabotage ideugd: ,rk heb nog nooit een lorrie bestuurd! Kan ik' 't helpen, dat ik er die machine mee aan digge¬ len rii' OpmerkeMjk was het groote aantal jonge Russische meisjes, dat in de fabrieken te werk was gesteld. Vooral zij. die in de groote steden hun werk hadden, hebben in elk geval één belevenis met elkander gemeen: de bombardementen van de laatste oorlogsmaanden. Tengevolge van de verwoestingen heeft het meerendeel de laatste drie maanden geen slag meer gewerkt Er was geen materiaal, geen transport. En wat van¬ daag gerepareerd werd. viel den volgenden dag weer in brokken. De in Berlijn gevestigden vergeten het nooit: 38 nachten en dagen ach¬ tereen dan hier, dan daar een bommenregen. Drie ontzaglijke schuilbunkers konden elk der¬ tigduizend Berljjners bergen: maar woonde merf wat verder weg, dan gaf dat feit weinig uit¬ komst. Anderen hebben meegemaakt, hoe 90 van Kiel geleidelijk aan werd „ultge- \rlakt". Of we hooren Danteske verhalen over het groote bombardement van Bielefeld waar in tien minuten tijds 120 flinke fabrieken In puin werden belegd. De Hollandsche ploeg — het was 'n Zaterdagmiddag! — stond juist on¬ der de douche, toen opeens de hel losbrak. In weinig klecds moest men een heenkomen zoe¬ ken met brandbommen op de hielen. Men vertelde ons van een bedrijfslefder die zijn heele woning keurig had gemeubileerd met uit Nijmegen gestolen goed. Na de capitu¬ latie staken de Russinnetjes er den brand in, met van de Amerikanen gekregen benzine. En er was ook nog eens 'n Duitscher. die tegen het keeren van de kansen heel naievelijk zei: . Gelukkig, dadelijk vrede! Dan kunnen we fijn weer boter en kaas gaan eten in Holland!" Maar onze zegsman maakte hem stevig duide- liik. dal htj waarschijnlijk wel iets anders , ep z'n bolerham" zou krijgen! PRAKTIJKEXAMENS De Nederl. Associaüe van Praktijkexamens Dencb.t, dat haar aanstaande examens in boek¬ houden en Handelscorrespondentie zullen plaats n 9 en 10 October a.s. overdag. In¬ lichtingen Deur! oostraat 122, Amsterdam-Z.