Tekstweergave van HA_1948_01_02_0005

Deze tekst is automatisch getranscribeerd en kan fouten bevatten.
Stenen voor brood.... EN WAT GRAAG! Hoe een fabriek weer op gang werd gebracht Beeld uit hongerend Duitsland (Van onze speciale verslaggever) Ergens in een dorp van 10.000 inwoners in het Rijnland staat 'n kleine steenfabriek, eigendom van een der vijfhonderd leden der Ne¬ derlandse kolonie die hier 'n hard bestaan leiden. De steenfabrikant moge de rijkste man zijn van de vcor t merendeel uit eenvoudige arbeiders bestaande groep landge¬ noten, hij heeft het lang niet ge¬ makkelijk. In zekere zin pleit dat voor hem. Toen hij in 1940, na de bezetting van Nederland door de Duitse horden, voor de keus werd gesteld lid van de NSB te worden of zijn bedrijf te sluiten verkoos hij het laatste, zonder terstond te beseffen, d$ hij pas zes jaar later de vuren weer zou kunnen laten aanleggen. Hoe hij er zich al de jaren heeft doorgeslagen moet ge maar niet vragen; hij heeft zijn ge¬ zin bij elkaar weten te houden; zijn huis en fabriek zijn gespaard gebleven en nu rookt de schoor¬ steen weer! Is dat nu allemaal het vertellen waard? zult ge vragen.' Zeer zeker, als ge weet, wat daar allemaal voor is komen kijken. Zijn dochter, een 23- jarig levenslustig meisje, dat nog vrij aardig Nederlands spreekt, vertelde het mij dezer dagen. Na veel moeite, zo vernam ik dan, was het gelukt van de Engelse bezetters een vergunning te krijgen om weer aan het werk te gaan. Maar toewijzingen werden er niet verstrekt. De fabrikant moest zelf maar zien aan zijn grond-, brand- en hulpstoffen te komen. Klei had hij voldoende van eigen grond, de machi¬ nerie was voor een groot deel in tact. Maar kolen waren er niet en smeer¬ olie evenmin. En zoveel andere din¬ gen niet om van personeel maar niet te spreken.... GELD HEEFT GEEN WAARDE Met geld en goede woorden was niets te bereiken. Geld heeft geen waarde tussen de puinhopen van het Derde Rijk. Goede woorden worden er misverstaan. Betaling in natura is er het enige middel om wat te berei¬ ken. Maar de laatste voorraden waren al lang verdwenen. Er zat niets anders cp dan betaling in natura in het voor¬ uitzicht te stellen. Het gelukte inder¬ daad op deze basis alles te krijgen v/at er nodig was om het bedrijf weer op gang te krijgen. Niet alleen koler. en smeerolie, maar ook erwten, bo¬ nen en andere levensmiddelen. Want ook die zijn nodig in elke fabriek, wat zij ook vervaardigt. Want zonder war¬ me maaltijden krijgt men geen arbei¬ ders in de Duitse industriecentra. Toen men dan zover was gelukte het een twintig arbeiders bij elkaar te krijgen. Zij kregen vier maal per week erwten- of bonensoep en dat zij daar niet voor niets om gevraagd hadden bleek wel uit 't feit, dat ieder gemiddeld 3l/2 liter per keer veror¬ berde! Ondertussen groeide dagelijks het aantal stenen onder de afdaken, tot in October het bakken kon begin¬ nen. Toen pas, na vijf maanden, kon¬ den de eerste grondstoffen afgeleverd worden aan de kolenman, aan de olieleverancier, aan de boer, die de peulvruchten geleverd had en aan me¬ nige andere neringdoende. Immers, al werkende waren de arbeiders hoe lan¬ ger hoe meer eisen gaan stellen. Zij wilden kleren, schoenen, hoeden, fiets¬ banden. En 't kwam er allemaal. Was het er niet gekomen, alle voorberei¬ dingen zouden vergeefs zijn geweest. Vraag niet naar de bronnen dezer goederen in een land, waar „eigenlijk" niets te krijgen is.... MEN MOET NIET SENTI¬ MENTEEL ZIJN En wat gebeurt er nu met die ste¬ nen? Worden 'er arbeiderswoningen mee gebouwd, of bedrijven mee ge¬ sticht, die deviezen zouden kunnen opleveren? Hebben zij een nuttige be¬ stemming voor de volkshuisvesting of de economie van het land? Och arme, kom met zulke vragen niet aan in een land, waar millioenen worstelen om elementaire levensbehoeften, om het naakte bestaan. Natuurlijk weet die Nederlandse steenfabrikant heel goed, dat zijn waren in de sluikhandel te¬ rechtkomen, dat zij dienen tot verbe¬ tering van de huisvesting van een Duitser, die zich verrijdt heeft ten koste van zijn hongerende landgeno¬ ten, maar hij weet ook, dat men niet sentimenteel moet zijn als men iets bereiken wil en nog minder last moet hebben van morele overwegingen. Die leiden tot niets. De schoorsteen rookt cn er komt weer een voorraad stenen achter oe fabriek. Er is eten voor de arbeiders, die niet klagen over hun loon, dat overigens zeer bescheiden is, en die er ook al geen bezwaar tegen maken als de kosten van hun maaltijden afge¬ trokken worden. Zij vragen ook niet meer om kleren, want dank zij de aan¬ wezigheid van textielfabrieken ter plaatse, die ook door middel van een ingewikkeld ruilhandelsysteem op gang worden gehouden, raakt de tex- tielbehoefte van het dorp langzamer¬ hand verzadigd. LOON EN STENEN Omdat zij geen directe behoef¬ ten meer hebben en niettemin lie¬ ver geen marken omvangen (om¬ dat daarvoor eenvoudig niets te koop is) krijgen de arbeiders thans een deel van hun loon in .ste¬ nen uitbetaald. Elk 500 stuks per maand. Die namen zij over het al¬ gemeen niet mee, maar verruilen zij op het fabrieksterrein tegen voedsel, kolen en andere goederen, die niet normaal in de handel ver¬ krijgbaar zijn. Zij zien deze win¬ ter door te komen en zij zullen 't betrekkelijk goed hebben, want voor 500 stenen tegen een zwarte prijs van 1.20 mark kan men de provisiekast aardig gevuld en de kachel overdag brandende houden Of er ook nog stenen op een nor¬ male manier verhandeld worden? Ja, een klein percentage wordt door de overheid gevorderd en dat wordt in¬ derdaad afgeleverd tegen de officiële prijs van 50 mark per duizend. De rest Wat wil men als de zwarte markt een zesvoudige prijs betaalt in natura en als alleen de ruilhandel het mogelijk maakt de fabriek draaiende te houden. Zo draait dan deze steenbakkerij. Zo draaien alle fabrieken ter plaatse. Zo draaien de meeste fabrieken in Duitsland. Er komt weer een bestaans¬ basis, maar vraag niet hoe en ten kos¬ te waarvan PWfm&r, % ' ' ' WAT DE VROUW BEKOORT Een bizonder chique wintermantel van taupekleurige fijne wollen stof, gegarneerd met zwart persianer. De capuchon geeft een prettige be¬ schutting tegen de koude. Han van Meegeren overleden In de Valerius-kliniek te Amster¬ dam is Dinsdagavond, ongeveer 7 uur, op 58-jarige, leeftijd plotseling overleden de kunstschilder Han van Meegeren. Direct na het proces, dat korte tijd geleden tegen hem werd gevoerd in verband met zijn „Vermeers" moest Van Meegeren ter verpleging worden opgenomen. Marktberichten WARMENHUIZEN, 31 Dec. 1947. — 600 kg uien ƒ 23.—. 26000 kg rode kool 9—16.90. 11000 kg gele kool 5—7.10. 31209 kg witte kool 9—18.40. 2500 kg peen 8.—. BROEK OP LANGENDIJK, 31 Dec. 20.000 kg rode kool f 12.90—f 14.20; 12.000 kg gele kool f 6—f 7.90; 7500 kg groene kool f 22,50—f 35; 22.000 kg witte kool f 9—f 18.50; 2000 kg witlof: I f 52 —f 61 en II f 27—f 33; 1000 kg andijvie II f 48—f 49; 2000 kg uien f 22.90— f 23.50. Voor de Huisvrouw Al 2Y, jaar zijn we thans bezig aan de Opbouw; datgene, waarover we 't in de benauwde jaren vaak hebben ge¬ had. En soms is er het gevoel, of we niet vorderen. Maar doen we werkelijk ook allen mee? Zijn er nog niet veel meisjes bijvoorbeeld, voor wie er nog wel een en ander te doen zou zijn? Als ze maar wisten hoe? Maar er zijn immers zoveel huis¬ vrouwen, die naar hulp zitten te snak¬ ken? De Christen Jonge Vrouwen Fede¬ ratie wil proberen die beide tot el¬ kaar te brengen: de huismoeders, die niet langer zonder hulp kunnen en de meisjes, die wel bereid zijn te hel¬ pen. Ze doet dat door een cursus te organiseren, waar meisjes tussen 17 en 25 jaar gratis gedurende 3 maanden 'n opleiding ontvangen voor gezinshulp. Er worden daar lessen gegeven in huishoudelijk werk, koken, verstel¬ len, kinderverzorging en verder alles wat in de verzorging van een huis¬ houden te pas komt. Ook voor spel, zang en volksdansen is daar tijd. Men woont gedurende de 33 maanden sa¬ men in een Opleidingshuis en heeft alles vrij. Na 3 maanden verbindt men zich om gedurende een jaar huishoudelij¬ ke hulp te geven in gezinnen die door de Federatie daartoe worden aange¬ wezen. De bedoeling is, dat de meisjes gedurende dat jaar wonen in een te¬ huis in een van de grote plaatsen in ons land, zoals er nu reeds een is in Haarlem. In dat tehuis woont men sa¬ men met een leidster, men heeft eigen gezellige sfeer, en alle voorkomende moeilijkheden in het werk worden met de leidster besproken. Deze zorgt ook voor de werkverdeling en con¬ troleert het werk. Op deze wijze doet men ervaring op in verschillende mi¬ lieus, men is vrij en leert zelfstan¬ dig te worden. Men werkt gedurende 51^ dag per week, 8 uren per dag. De avonden en week-ends zijn dus vrij. Het loon is zo geregeld, dat men na aftrek van kost en inwoning f 40 per maand over¬ houdt. Per jaar 4 weken vacantie. Welk jong meisje dat de lagere school geheel heeft doorlopen en ge¬ zond is, is bereid en in staat, in dit zo noodzakelijke „opbouw" werk mee te doen? Zij schrijve om inlichtingen en geve zich op bij de wnd. secretaresse van de commissie voor gezinshulp voor de 3e cursus, die half Januari 1948 'aan¬ vangt. Bureau C.J.V.F., Domplein Utrecht. Aartswoud. UITVOERING „DE HOOP", Donderdag- en Zaterdagavond gaf de toneelvereniging „De Hoop" haar uit¬ voeringen in zaal Halfweeg. Beide avon¬ den was de zaal zeer goed'bezet. Opge¬ voerd werd het blijspel „Je hebt het, of je hebt het niet". Omdat de vereni¬ ging met dit stuk de beker verdedigt, welke zij het vorige jaar kreeg toege¬ wezen in de onderlinge wedstrijd tussen de plaatselijke toneelverenigingen, was Zaterdag ook de jury weer aanwezig. Of „De Hoop" met dit stuk wel het succes oogstte waarop zij hoopte, be¬ twijfelen we. Het stuk was te zot. Verder willen we op deze uitvoering niet ingaan en afwachten hoe het oor¬ deel van de jury zal zijn, die op 4 Febr. do papieren op tafel zal brengen. Tot zo lang zullen de verenigingen in het onzekere verkeren wie de beker zal TASSENDIEF. De leden van het gilde tassendieven is weer actief geworden. Dit ondervond een bezoekster Zaterdagavond na af¬ loop van de uitvoering van „de Hoop". Zij miste n.l. plotseling haar tas, waarin behalve een bedrag aan geld ook de bonnen voor deze distributieperiode, enkele schoenenbonnen en alle textiel- kaarten van het gezin zaten. Een waarschuwing aan de dames om haar tassen niet roekeloos te laten liggen in de danszalen e.d. is hier zeker op zijn plaats. WAAR ZIJN ONZE SCHEPEN? Laatste pos. Ned. passagiersschepen, Woensdag 31 December. AARDIJK, 31-12 van Tampico te Galveston. — ALDERAMIN, Santos— Rotterdam, 30-12 te Antwerpen. — ALGENIB, 30-12 van Victoria naar Pernambuco. — BANGGAAI, Rotter¬ dam—Java, 30-12 te Port Said. BOIS- SEVAIN, 25-12 van Singapore te Dur¬ ban. — BOSCHFONTEIN, 30-12 van Genua naar Port Said. — LEERDAM, Rotterdam—New York, pass. 30-12 Bishoprock. — LIEVEVROUWEKERK, 29-12 van Aden naar Bahrein. — PRINS ALEXANDER, Glasgow—Jaffa, pass. 31-12 Gibraltar. RIDDERKERK, Shanghai—Rotterdam, 1-1 te Havre verwacht. — RUYS, 28-12 van Buenos Aires te Kaapstad. — TEGELBERG, 29-12 van Buenos Aires te Kaapstad. — VEENDAM, 1-1 van St. Thomas te New York verw. Ned. Herv. Gemeente Hoorn Zondag 4 Januari 1948. Grote Kerk, 10 uur: Ds. BOERS, Bevestiging Kerkeraad 's avonds 7 uur: Ds. do PREE. Avondwijding. f ? Stopiiehtjes ? Ter overname: z g a n. roest¬ bruine wintermantel mt 42 zonder punten. Nieuwendam 18, Hoorn. Advertenties Gevraagd: \. Een eerste klas GOUDSMID B. Een aankomende GOUDSMIDS-GEZEL (Halfwas). " Een prettige werk¬ kring- Een goede betrouw¬ bare kracht wordt door ons gewaardeerd Woning eventueel op korte termijn beschik¬ baar. NEDERLANDSCHE EDELMETAAL INDUSTRIE, Zouts-tr 14. Groningen De Vereniging voor K. I. „De Vooruitgang" te Sijbekarspel roept sol¬ licitanten op voor de be¬ trekking van INSEMINATOR in vaste of tijdelijke dienst (diploma insemi- nator eri L. W. S. ver¬ eist). Brieven met uit¬ voerige inlichtingen te richten aan de secretaris JAC. J. OUDEJANS, Spierdijk B 77. Biedt zich aan EEN MEISJE. Sijbekarspel S 93. NETTE JONGEN of MEISJE gevraagd die mooie ge¬ lijke draad schapenwol kan spinnen, goed loon. Brieven onder no. 2711 Bureau vaa dit blad Biedt zich aan FLINKE KNECHT, onverschillig welk werk. Brieven onder No- 2914 Bureau van dit blad Te koop een best WERK- of SLA^HTPAARD bij A- GAMS, H Hauwert m 104, Te koop gevraagd tegen billijke prijs voor het werk der Stichting 1940— 1945 een SCHRIJFMACHINE (liefst koffer). Aanb- aan T. CARDOL. Nieuwsteeg 26, Hoorn. OOK U IS WELKOM OP DE Openbare Uitvoering van de BERKHOUTER SPORT VERENIGING „OLYMPIA" (afd. Gymn.), op Zondag 4 en Dinsdag 6 Jan. 1948 in café „De Ridder St. Joris" te BERKHOUT. Aanv. 7.30 u. Entrée ƒ 1.50 rechten inbegrepen. Zondag v.m. 10 uur plaats bespreken. NA AFLOOP GROOT OLYMPIABAL. TANDHEELKUNDIG INSTITUUT BREED 34 - HOORN Wij leveren de Amerikaanse plastic gebitten 3 a 4 weken na trekking met 5 jaar volledige garantie. Zitting iedere Maandag te: ENKHUIZEN: „Oranjezaal" van 9 tot 1 uur ANDIJK: café „De Meiboom" van 2 tot 4.30 uur WERVERSHOOF: café „De Zwaan" van 5 tot 7.30 uur Iedere Zaterdag te OBDAM, café „Klein Victoria" van 9 tot 11.30 uur. De schoen, die U niet to degelijke ontzien . • • d RaVO! (kV o „NEDERLANDSE VERBRUIKSCOÖPERATIES" wijst de weg naar een goedkoper leven. Lagere prijzen maken, dat U méér kunt doen met Uw loon. Versterk de Coöperatieve beweging. Besteed al Uw bonnen bij de Coöpe¬ ratie. Begin het nieuwe jaar goed: SLUIT U AAN KOOP BIJ DE Coöperatie^ NEDERLANDSE VERBRUIKSCOÖPERATIES - POSTBUS 6008 ROTTERDAM NED. VER VAN HUISVROUWEN Afd. Hoorn. De Theemiddag voor Januari is tot nader order uitgesteld. UITVOERING op ZONDAG 4 'en DINS¬ DAG 6 JANUARI 1948 in zaal „HALFWEEG" te Aartswoud van „DE DOCHTER VAN DE MOLENAAR", Operette in 3 bedrijven, met. medewerking van kleinorkest. Aanvang half acht (precies). BAL NA Te koop: Modern RADIOTOESTEL, ongebruikt. Berkhout A 199. Er komt weer keuze in ENVELOPPEN verschillende maten en papiersoorten. Laat ons offerte doen. N.V. Drukkerij „West-Friesland" Kleine Noord 7-9, — Hoorn. OIIOllOIIOI' OIICD,IOIICDIIOIICDIIC3IICD II Adverteert ie dit blad CD IIO11 O U O I ICD11011 CD 11 CD 11 CD 11 CD 110110 v CELDER et de Jaren komt de wijsheid, Jonge vriend en.... die zit hem niet in de baard. In liet oudejaar • dat voor mij nu afgelopeD is • was ik nog de ouderwetse idee toegedaan, dat als Vader Tijd, mijn baard een noodzakelijk attribuut was. Neemjij-jeugdigeopvolger,bezieldmetgoedevoorneniens, in bet nieuwe jaar een waardevolle raad van mij mee. baard¬ je met Scheer je, zodra straks met de ervaring je < I groei begint! Scheer je dan dagelijks! Scheer j NATIONAAL 1948 zak dan in elk gevak een jaar zijn, 'waarin je< glad en fris door bet teven gaat en'als je dan, aan bet einde ervan, óók <"oor de spiegel staat, heb je tenminste één reden meer om tevreden te zijn, dan ik. Dank (zij umaui SCHE ERMESJES FIRMA JB. APPEL & ZOON, Timmerman-Aannemer, BAANSTRAAT 27 — HOORN, wenst haar geachte clientèle, vrienden en bekenden een voorspoedig 1948. R. GROOT - SLAGERIJEN P.F. GED. TURFHAVEN GOUW 32 GARAGE KOK, Taxi-bedrijf, VEEMARKT 18. - TEL. 4596 - HOORN, wenst zijn geachte clientèle, vrienden en bekenden een voorspoedig 1948. L. CLAY, Grossierderij en Wijnhandel, p.f. KLEINE NOORD, - HOORN. C. LANGEDIJK, Drieboomiaan 131 — Erkend Veehandelaar. Z.N. Hoorn. Tel. 4336. B MmetomKBW • > w** Oostwoud J. BLAKBORN en J. BLAKBORN— HELLENBERG Bakkerij, Oostwoud, wensen alken een geluk- kg 1948. D. BAKKER en K. BAKKER—VRIESE wensen hun Clientèle en Kennissen een voorspoe¬ dig 1948. J. STAPEL en Echtgenote, Metselaar. Oostwoud, wensen allen een voor¬ spoedig 1948. Sijbekarspel K. KOEMAN en G. KOEMAN—LEEUW wensen allen een geluk¬ kig Nieuwjaar. Sijbekarspel. I