Tekstweergave van HA_1946_02_11_0001

Deze tekst is automatisch getranscribeerd en kan fouten bevatten.
f\'0 hoofdredacteur: H. VAN HULST Abonnementsprijs 1.25 p. maand 0.30 p. week (bij vooruitbetaling) Advertentieprijs: Kleintjes f 1. —, 3 regels, (elke regel meer f 0.1 5) Familieberichten 1 2 cent p. m.m. andere advertenties 1 0 cent per m.m. (bij vooruitbetaling) Losse nummers f 0.1 0 DINSDAG 12 FEBR. 1946 — 2e JAARGANG — No. 36 Dagblad voor IVest~Friesland VRIJE H00RNSE COURANT § Bureau: GR. NOORD 1 07 - Hoorn | I. K 2290-4734 - Giro 341 020 y VOORTZETTING VAN HET V.N-BULLETIN VOOR WEST-FRIESLAND De Katholieken en de VRIJE Mennonieten passeren | Weer luchtverbinding de grens. naar de West. Hoofdredacteur: H. VAN HULST Abonnementsprijs f1.25 p. maand 0.30 p. week (bij vooruitbetaling) Advertentieprijs: Kleintjes II. — , 3 regels, (elke regel meer 10.1 5) Familieberichten 1 2 cent p. m.m. sndere advertenties 10 cent p. m«m. (bij vooruitbetaling) Losse nummers f 0.1 0 Bureau: GR. NOORD 107, Hoorn Tel. K 2290-4/34 - Giro 341 020 MAANDAG 11 FEBR. 1946 — 2e JAARGANG — No. 35 Dagblad voor West-Friesland HOORNSE COURANT VOORTZETTING VAN HET V. N.- BULLETIN VOOR WEST-FRIESLAND Zelfbestuur voor Indonesië x Prof. Logemann hield gisteren een rede, waarin hij zeide: De Nederlandse regering gaat bij haar beleid ten aanzien van Indo¬ nesië uit van de overtuiging, uitgedrukt in de rede van H. M. de Koningin van 6 December 1942, met de woorden: „Ik weet, dat geen politieke eenheid en verbondenheid op de duur kunnen blijven be¬ slaan, die niet door de vrijwillige aanvaarding en trouw van de over¬ grote meerderheid der burgerij worden gedragen." Zij plaatst zich, daarop voortbouwend, op het standpunt, dat de bevolking van Indonesië na een begrensde periode van voorbereiding in vrijheid over haar staatkundig lot zal moeten kunnen beslissen. Mitsdien acht zij het haar plicht, uit hoofde van de op haar rusten¬ de en door haar diép gevoelde verantwoordelijkheid, piles in het werk te stellen om zo spoedig mogelijk de voorwaarden in het leven te roepen of tot vervulling te brengen, die zulk een vrije beslissing mogelijk zullen maken en haar internationale erkenning zullen ver¬ zekeren, daarmede tevens uitvoering gevende aan het bepaalde in artikel 73 van het Charter der United Nations. Zij is daarbij, zonder iets aan het in de aanvang gestelde beginsel te kort te doen, harerzijds eveneens overtuigd, dat ook daarna het heil van bet land en van de onderscheiden volken van Indonesië zijn beste waarborg zal kunnen blijven vinden in de vrijwillige bestendiging naar de woorden van H. M. „Een rijksverband, waarin Nederland, Indonesië, Suriname en Curacao tezamen deel zullen hebben, terwijl zij ieder op zich zelf de eigen inwendige aangelegenheden in zelf¬ standigheid en steunend op eigen kracht, doch met de wil van elkan¬ der bij te staan, zullen behartigen." Op de grond van het vorenstaande stelt de Nederlandse regering zich voor om in overleg met veelzijdig gekozen, gezaghebbende ver¬ tegenwoordigers van Indonesië, een structuur te ontwerpen voor het koninkrijk en voor Indonesië, gebaseerd op een deelgenootschappe- lijke democratische grondslag. Deze structuur zal geiden voor een begrensde tijdsduur. Aan het einde van die tijdsduur zullen de deel¬ genoten zelfstandig beslissen omtrent de voortzetting hunner betrek¬ kingen op de grondslag van een alsdan volledig en vrijwillig deel¬ genootschap. Verschil van mening over de vraag, of die tijdsduur aisnog behoort te worden verlengd voordat een vrije beslissing moge¬ tijk is. zal worden onderworpen aan een verzoeningsprocedure of, zo nodig, aan arbitrage. Ten aanzien van de in de vorige alinea genoemde structuur zal het overleg worden gevoerd aan de band van de volgende hoofd¬ regels: a. Er zal zijn een gemenebest Indonesië, deelgenoot in het ko¬ ninkrijk, samengesteld uit landen met uiteenlopende graden van zelfregering. b. Er zal ingesteld worden een Indonesisch burgerschap voor allen, die in Indonesië geboren zjjn. Nederlandse en Indonesische burgers zullen bevoegd zijn tot het uitoefenen van alle burger¬ schapsrechten in alle delen van het koninklijk. c. De inwendige aangelegen¬ heden van het gemenebest Indo¬ nesië zullen door de eigen orga¬ nen van dat gemenebest zelf¬ standig worden geregeld, waarbij voor het gemenebest als geheel wordt gedacht aan een op demo¬ cratische wijze samengestelde volksvertegenwoordiging, derhal¬ ve met een substantiële Indone¬ sische meerderheid, een ministe¬ rie samengesteld in politieke har¬ monie met de volksvertegenwoor¬ diging en een vertegenwoordiger van de kroon als hoofd van de regering. d. Ten einde in staat te zijn om de plichten na te komen, die art. 73 van het handvest der ver¬ enigde volken op het koninkrijk legt, zal de vertegenwoordiger van de kroon onder verantwoor¬ delijkheid van de regering van het koninkrijk met enkele bij¬ zondere bevoegdheden bekleed zjjn ter waarborging van funda- menteele rechten van goed be¬ stuur en gezonde financiën. Hij oefent deze bijzondere bevoegd¬ heden alleen uit indien deze rechten en belangen worden aan¬ getast. e. De constitutie, waarin de vorenbedoelde structuur zal zijn vervat, zal waarborgen bevatten ien aanzien van fundamentele rechten als godsdienstvrijheid, rechtsgelijkheid, ongeacht geloof en ras, bescherming van persoon en goed, onafhankelijkheid der rechtspraak, bescherming van de rechten van minderheden, vrij¬ heid van onderwijs, vrijheid van mening en meningsuiting. f. De centrale organen, die functies uitoefenen voor het ge¬ hele koninkrijk, zullen worden samengesteld uit vertegenwoordi¬ gers van de rijksdelen. Gedacht is aan een rijkskabinet, samen¬ gesteld uit ministers uit alle rijks¬ delen en aan rijkswetgeving, die de instemming behoeft van de volksvertegenwoordigingen der onderscheiden rijksdelen. g. Na de inwerkingtreding van de bovengenoemde constitu¬ tie zal de Nederlandse regering de spoedige toelating bevorderen van het gemenebest Indonesië als lid van de U.N.O. Deze regels zijn tegelijkertijd in Batavia, New York en Londen openbaar gemaakt. Tot slot van zijn rede zei mi¬ nister Logemann: Landgenoten, ik weet dat de mannen, die daar ginds in Bata¬ via zullen samenkomen, beschik¬ ken over verantwoordelijkheids¬ besef, werkelijkheidszin en tege¬ lijk idealisme. Daarom durf ik hopen, dat zij de vreedzame uit¬ weg zullen vinden, die onze vol¬ ken leiden zal uit de tragische impasse, waarin zij zich bevin¬ den. De Argentijnse minister van Bui¬ tenlandse Zaken heeft verklaard, dat 900 leden der bemanning van de ,,Graff Spee" Argentinië 15 Febr. a.s. zullen verlaten. Tevens zullen daarbij alle in Argentinië vastgehouden Duitse spionnen zijn. - 1 Begin der besprekingen Gistermiddag heeft de bijeenkomst tussen dr. Van Mook, dr, Sjahrir en Sir Archibald Clark Kerr in de ambassade plaats gehad. Het eerste onderwerp van discussie vormde de coördinatie van de voorlichting gedurende de voortgang der besprekingen. Men is ten aanzien van de volgende punten tot overeenstemming gekomen: 1. De officiële instanties voor voorlichting van elke partij moeten de officiële verklaringen van de andere partij in haar geheel publi- ceren. 2. £r zullen door geen der partijen enige moeilijkheden in de weg gelegd worden aan de circulatie van zuiver rechtstreeks nieuws en commentaar. 3. De drie partijen zullen hun best doen iedere toespeling van provocatieve en opruiende publiciteit tegen te gaan. Voorts is overeenstemming bereikt voor een plan tot het coördi¬ neren van de publiciteit. In een aanhangsel werden hieromtrent alge¬ mene richtlijnen uitgestippeld. Nadat dr. Van Mook een inleidende verklaring had voorgelezen, overhandigde hij aan Sjahrir de uiteenzetting van de politiek der Nederlandse regering ten opzichte van Indonesië, welke ook aan de Staten-Generaal te Den Haag is voorgelegd. Nadere besprekingen zullen spoedig gehouden worden. ÏÏlo-n lentopruime Onderhandelingsbevoegdheid voor Sjahrir. Naar bekend is geworden, heeft Sjahrir van Soekarno en het „re¬ publikeins kabinet" in Djokjakar¬ ta volledige bevoegdheid gekre¬ gen om te onderhandelen met dr. Van Mook en Sir Clark Kerr. Voorts verneemt men, dat Sjahrir zelf de afgevaardigden voor deze besprekingen zal kie¬ zen. Sjahrirs verblijf in Midden- Java. Voor zover men onmiddellijk na Sjahrirs aankomst in Soera- karta te weten is gekomen, is de vergadering geen „krachtproef" geworden, zoals men algemeen wel verwacht had. Sjahrir ver¬ wachtte in Djokjakarta_ de leiders van het kort geleden ' gevormde „volksfront", doch deze stuurden bericht van verhindering. In Soe- rakarta echter kwamen afge¬ vaardigden van het „volksfront" met Sjahrir bijeen en werden een 'aantal belangrijke punten bespro¬ ken. Sjahrir deelde aan corres¬ pondenten, die hem op zijn reis vergezelden, mede, dat deze de¬ putatie hem „feitelijke verzeke¬ ring van haar vertrouwen had gegeven." Laatst liep ik door een straat. Het was een nette straat. De huizen hadden erkers, de gordij¬ nen waren helder en zover geopend, dat ze gelegenheid boden welgestelde interieurs te bewonderen. Er stonden cy- clames voor de ramen en primu¬ la's. En daarachter ontwaarde de blik de salontafel met 4 stoe¬ len en 2 fauteuils en schilder¬ stukken aan de wand en fen slotte de piano. Toen ik dan min of meer ver¬ laten door die nette, maar win¬ derige en regenachtige straat liep en in al die welgestelde voorkamers met de piano's keek, zag ik, dat in elk dier kamers tenminste één schemerlamp brandde, in het licht waarvan een zoon of dochter op de piano tingelde. Al deze kinderen trok¬ ken een gezicht als een gesla¬ gen hond en de veredelende in¬ vloed van de Kunst had geen vat op hun toch zo vatbare zieltjes. Toen ik aan het einde van mijn tocht in een gezin met piano kwam, leek mij de at¬ mosfeer ietwat geladen. De moeder liep met een ge¬ zicht als een oorwurm rond en het dochtertje stond in een hoek met een opstandig gezicht in een boek te kijken. Het was dui¬ delijk mis. Ik zei opgewekt goedendag en zette me aan tafel. Toen sprak de moeder: „En nou voor de laatste maal, ga aan je les!" Ik schoot paedagogisch te hulp en zei liefjes: „Hè ja, laat eens horen wat. je kan".. En het lieve wicht schudde haar blonde haren en zei mis¬ prijzend. dat ze de piano een rotding vond en dat, er voor haar part ernstige ongelukken mee mochten gebeuren. Maar ze ging op de kruk zitten en bomde en¬ kele etudes van klassieke etu- denschrijvers en toen ze haar verplichte nummer van Mozart of zo ging spelen, wenste ik, dat ik haar nooit aangemoedigd had. Nee, dat gespeel op piano's en violen is in de grond maar een verdrietige geschiedenis, waarmee we onze kinderen pla¬ gen en die tot hun geluk waar¬ schijnlijk weinig en tot het onze zeker niets bijdraagt. Daarom zie ik het achteraf als een blijk van grote geestelij¬ ke rijpheid, dat ik in mijn ge- 1 vorderde jeugd het mechaniek der piano demonteerde om mijn piip door te steken. Pianoslachtoffers aller salons, verenigt u om een eind te ma¬ ken aan de dwingelandij van het klavier. Overkoepeling. Nederlands Olympisch Co¬ mité als overkoepeiings- erganisatie. een buitengewone algeme- ■rgadering van het Neder - Olympisch Comité zijn dagmiddag ter oriëntering lorstellen besproken, welke de commissie van drie; ir. '. Tromp, K. J. J. Lotsy en . Sabel, waren ingezonden, commissie de mogelijkheid onderzocht om te komen n overkoepelingsorganisatie de landelijke Nederlandse >onden. een openingswoord van den voorzitter van het N.O.C., i. J. Quarles vaji L'fford, en jelichting van de zijde van oorzitter der commissie, ir. P, op de ter tafei gebrachte sties, spraken de aanwezi- :ich unaniem uit voor een oepelingsorganisatie op het 1 van de sport in Nederland, slechts in de vorm van het te Nederlands Olympisch :é, zij het dat dit lichaam wijziging van statuten cn nenten op bredere basis zou n worden gebracht. OR UITZICHTEN VAN DE EXPORT van land- en tuinbouwpro¬ ducten naar Engeland. r de wederopbouw en voor nde voorzieningen heeft ons nvoer van materialen, grond- i en dergelijke nodig. Grote ■en, o. a. uit het. sterlingge- zullen bekostigd moeten wor- et producten voor de uitvoer, al offers kosten, want al ko- llereerst die artikelen in aan- ng, waarvan de Nederlandse ctie een surplus kan opleve- jok artikelen, die voor de ilanclse voorziening nog niet van rantsoenering gegeven n worden, zullen tot de be¬ smiddelen behoren, is in dit licht, dat de be¬ ngen gezien moeten worden. minister Mansholt met zijn se collega's van voedselvoor- g en landbouw dezer dagen gevoerd. besprekingen hadden ten doel ormale handelsverkeer tussen landen in de agrarische sec- p gang te brengen, waarbij Nederlandse zijde hervatting e export van land- en tuin- jroducten voorop stond, istér Mansholt heeft begrip den voor de moeilijkheden >ns land en de besprekingen n dan ook ^perspectief ge¬ ls is Dinsdagavond een grote landse delegatie, bestaande :rtegenwoordigers-van de re- voorzitters van de bedrijf- )en van de voedselvoorzie- n deskundigen uit. alle takken iet agrarische bedrijfsleven. Engeland vertrokken om de ninister Mansholt in principe de onderhandelingen verder .'ren en zo mogelijk tot con- resultaten te leiden, delegatie staat onder leiding -. A. H. Boerma, regerings- ssaris voor de buitenlandse 3che aangelegenheden. Geble- . dat, daar verschillende lan- ïgeland goedkoper kunnen le¬ de prijsfactor een grote rol kan gezegd worden, dat. de tzichten voor de uitvoer van e naar Engeland gunstiger geworden, al mag men zich snog geen overdreven voor- g maken van de hoeveelhe- ie voor deze export in aan- ïg kunnen komen. Je steekt je kaartje uit, maar de juffrouw neemt een ander kaartje. Je denkt, dat ze ge¬ merkt hebt hoe onhebbelijk je naar voren gedrongen bent en roept weer. Als ze zich dan eindelijk over je ontfermt heeft ze wel de jas, maar niet je hoed, of een ver¬ keerde hoed. Maar de juffrouw heeft het ook niet leuk. Zij moet tenslot¬ te tegen die wriemelende op¬ dringende massa aankijken. En zij moet 700 jassen uit elkaar houden en alle zure opmerkin¬ gen aanhoren. , Het lijkt me géén vak. Ik houd maar liever mijn jas aan in plaats van robe in be¬ waring te geven. gende alle belanghebbenden uit de polder zich in een request tot, de regering gewend met het verzoek een betere financiële regeling voor de gedupeerden te treffen en de déblokkeringsmaatregelen soepeler te maken. In het Lagerhuis verklaarde Attlee Donderdag, dat weinig voortgang is gemaakt met. de ontwikkeling van de atoomkracht voor vredes¬ doeleinden. Hij hoopte, dat de sa¬ menwerking op dit punt tussen, Engeland en Amerika zou voort¬ duren. De Franse troepen in Indo-China hebben de stad Bentre, het laatste belangrijke bolwerk der annamitische nationalisten, be¬ zet. uy «ct Dbauv/ii te ajv.— lawan de draden van een transfor¬ mator te verwijderen. De leden van de parle¬ mentaire commissie. De Eerste Kamer. Krachtens bij besluit van de Eerste Kamer der Staten-Gene¬ raal in haar vergadering van 6 Februari j.l. verstrekte opdracht, heeft de voorzitter — voor zover die Kamer betreft — benoemd tot leden van de commissie, be¬ doeld in de door de Tweede Ka¬ mer op 17 Januari te voren aan¬ genomen motie-Van Poll, de he¬ ren Ch. J. I. M. Weiter, oud vice- president van de Raad van Ned.- Indië, oud-minister van koloniën, I..W. ..„icuitv twuiia ujamu , een onjuist beeld van mijn stand¬ punt. Ik stel mij geenszins tegenover den hr. Soetan Sjahrir. Integen¬ deel ben ik en zijn velen met mij van mening, dat wij van dezen landgenoot grote verwachtingen mogen koesteren. Het is echter m. i. een feit, dat de heer Sjahrir, hoezeer hij zich gesteund weet door de sympathie van zeer velen, zich evenzeer bewust moet, zijn van het feit, dat die vele volgelingen tegen¬ over de gewapende fascistische ter¬ reur voorshands machteloos staan. Het is deze fascistische terreur van de „republiek" waar ik mij te¬ gen verzet, en die ik vervangen wil zien door een waarachtig de¬ mocratische volksvertegenwoordi¬ ging. nadat vooraf rust en orde zullen zijn hersteld en de maat- fUNNEL ONDER HET IJ RLOPIG VAN DE BAAN. r A.N.P. verneemt is het ïntelijk Tunnelbureau geli- ird. Voor en tijdens de oor¬ een hevige strijd gevoerd le plaats en het tracé van mei onder het IJ. Er werd en Tunnelbureau opgericht, : tunnelplannen nader uit- In hoofdzaak zijn thans ilannen gereed. Zij moeten tor B. en W. en vervolgens de gemeenteraad goedge- worden. Daar er voorlopig mogelijkheid bestaat de n uit te voeren wegens ma- algebrek, is het Tunnelbu- geliquideerd. Het kan ech¬ ter, zodra daartoe aanleiding be¬ staat, weer snel herrijzen. De Amerikaanse kustwacht meldt, dat 271 passagiers van het aan de kust van Alaska vergane s.s. „Joekon" gered zijn. Talrijke vaartuigen trachten hef leven van de overblijvende 215 opva¬ renden te redden. schappij zal zijn gezuiverd van mis¬ dadige elementen. Dan zal ook de heer Sjahrir met zijn volgelingen, gesteund door een krachtige demo¬ cratische meerderheid, veel vrijer staan. Ik heb verder geen politieke as¬ piraties, doch maak mij in mijn beide brieven tot vertolker der cri de coeur van het zwaar geteisterde Indonesische volk." ÜMP IN CALIFORNIA eschip van de American op een berghelling bij San fornië) naar beneden ge- Ikomen vernield: alle in- ■ 27 personen — kwamen :n. Het is de ernstigste ot dusver in de Amerf- ele luchtvaart heeft plaats 3L GEHULDIGD directeur van de Keurings* Varen, vierde onder grote zyn zilveren ambtsjubl-* esterlicht was hem Vrijdag-» grjotse huldiging bereid, personeel werd hjj toege- den heer de Joo.de, die hem ïen boekwerk aanbood. »r Jhr# Mr. F. H. van Kin* een toespraak, waarin de irdering tot uiting kwam, • het werk van Dr. Mol als rganisator heeft. Als blijk Ikheid voor zijn werk In het de gemeenschap bood spr. en medaille der stad aan. * bedrijfsdirecteuren sprak Voorthuijsen, die den nestor Iega's prees om zijn deskun- rgemeester J. Kronenburg i de gemeentebesturen die ng van de K. v. W. ressor- >d een zesdelig boekwerk voerden nog het woord Mr. ens het Parket, de heer De is den wnd. Dir. van de t, Dr. v. d. Laan uit Den, het college van directeuren, d. Velden, Hoofdinspecteur ►id, de heer Kieft namens Melkhandel, de heer Hay-* de plaatselijke kruideniers, endelaar als oud-burgemees- aar, de heer S. W. Arntz den en namens de K. V. K., ling van de zilveren ere- r Kamer, de heer J. da de N.-H. Consumptiemelk- tenslotte Nel Lind namens die hun opleiding van Dr. ï. eft Dr. Mol alle aanwezigen it; vooral voor het ereblijk ►nte Alkmaar, de gouden hij zeer erkentelijk, dagreceptie kwamen velen gelukwensen. telling v. h. Verzet geopend ILLEGALEN NOG NIET TEN EINDE." gheid o.a. van vertegen- in H. M. de Koningin, Z. Jernhard en van de Luxem- ise, Belgische en Franse ^ngen heeft de minister- 0f. ir. W. Schermerhorn, » Nieuwe Kerk te Amster- lonstelling „Weerbare De- ;lke een beeld geeft van ?erk van ons land, geopend, -president zeide o.m.: I en vrouwen van het ver¬ liet slechts gestreden te- id, niet slechts voor een l ons grondgebied, maar edragen door het vertrou- daarmee de basis vorm- i beter Nederland, heeft geleefd in alle ille- die het enritig meenden, nden na de bevrijding ;t veel van deze droom te zijn". 5 zuivering moest worden' •nidden van een volk vol ide de min.-president, de ilen is nog niet ten einde, tigen zullen het op de nnen van hen. die het te rsoonlijke macht en glorie, m van 't Wilhelmus voer- iardigden van de buiten- e organisaties nog het a.s. zal de tentoonstelling iek zijn opengesteld. V domeniopname tijd geweest, dat elke chzelf enigszins respec- ens een keer per week Dit getuigde van een gemoed en meestal ook ygiënische mode, die de voorschreef. ïn veranderde opvatting ppeal en de emancipatie v is het bezwijmen en p het karpet, resp. in de en beminde minder ge¬ worden. het nog een enkele at we getuige zijn van end ongeluk. In het bij- imenscholingen, demon- ngs en in warme zalen uren, dat plotseling Uw slapt en na enige on- • gingen in een eenparig mpo ter aarde stort, ken deze mensen een leven indruk. Ze schij- ggen: AI dit lawaai, dit opwinding interesseren er. Wij doen niet meer in slapen. Vaarwel! Ze van onze opwinding liggen rustig terneer, g is de reactie der om- flen blijken E.H.B.O.- 1 autoriteit. Zij dringen lende menigte terug, i dat zijn vaak robuste ten nieuwsgierig toe, n ogen en vleien zich ' één neer. meermalen reeksen le mannen zien vallen nen op een rijtje. Het zwijmen! eens flauw val, wens ilijven en de volle be¬ un het publiek op mijn n te concentreren, er weinig aardigheid