Tekstweergave van EC_1911_01_07_0001
Deze tekst is automatisch getranscribeerd en kan fouten bevatten.
No,
3.
Eerste
Bfad
Twee
en
veertigste
Jaargang
Intern.
Telephoon
No
1.
1911
ENKHUIZER
COURANT
ALGEMEEN
NIEUWS-
voor
HOLLANDS
Zaterdag
Dit
blad
verschijnt
D
I
N
S
D
A
G-,
D
O
N
D
E
u
D
A
G-
en
ZATERDAGNAMIDDAG,
Westerstraat
4
Nr.
3.
Prijs
per
kwartaal:
voor
Enkhuizen
t
1.—,
daarbuiten
f
1.80.
Voor
het
Buitenland
(bij
vooruitbetaling)
f
7.90
per
jaar.
Abonnementen
en
Advertentiën
worden
aangenomen
bij
den
Uitgever
A.
EGMOND
te
Enkhuizen
en
bij
de
Agenten,
Boekhandelaars
en
Brievengaarders.
EN
ADVERTENTIEBLAD
NOORDERKWARTIER.
Tt
Januari.
Advertentieprijs:
Losse
nummers
van
dit
blad
5
cents.
—
r-v
1—4
gewone
regels
40
cents,
eiken
regel
meer
10
cente.
Direct
drie
of
meermalen
ter
plaatsing
opgegeven
6
ets.
per
regel.
Groote
letters
en
randen
naar
plaatsruimte^
Voor
abonnement
extra
voorwaarden.
Bewijsnummers
gratis.
Vóór
s
morgens
10
uur
gelieve
men
Advertentiën
in
te
zenden,
groote
Advertentiën
en
Ingezonden
stukken
een
dag
te
voren.
Bü
bestelling
van
de
ENKHUIZER
COURANT
in
den
loop
van
een
kwartaal,
betaalt
men
slechts
de
nummers
die
nog
verschijnen.
KEÜÜlSËSElfiKe.
Burgemeester
en
Wethouders
van
ENK¬
HUIZEN
brengen
ter
kennis,
dat
is
in¬
gekomen
een
verzoek,
om
van.
de
gemeente
te
koopen
een
gedeelte
van
de
Paktuinen,
(er
grootte
van
circa
1200
M2,
gelegen
ten
Westen
van
het
pakhuis
van
de
firma
Sluis
&
Groot,
langs
den
waterkant.
Zij,
die
tegen
eene
eventueele
onttrek¬
king
a.an
den
openbaren
dienst
van
dat
gedeelte
der
Paktuinen
bezwaren
hebben,
kunnen
die
schriftelijk
indienen
ter
ge¬
meentesecretarie
vóór
12
JANUARI
1911.
Burgemeester
en
Wethouders
voornoemd:
HOYTEMA
VAN
KONIJNENBURG.
De
Secretaris:
H.
VLASVELD.
Buitenlandseh
Overzicht.
Men
weet
eigenlijk
niet
recht
wat
men
van
DEN
TOESTAND
IN
PORTUGAL
moet
denken.
Van
den
eenen
kant
wordt
be¬
weerd
dat
de
toestand
in
het
land
allesbe¬
halve
rooskleurig
is,
men
sprak
zelfs
reeds
van
een
royalistische
samenzwering
en
een
mogelijk
spoedig
terugkeeren'
van
de
mo¬
narchie.
En
hoort
men
dan
weer
wat
de
regeering
er
van
zegt,
dan
moet
men
den¬
ken
dat
de
rust
al
lang
is
wedergekeerd
in
het
land,
want
van
regeeringszijde
luiden
de
berichten
eenpariglijk
geruststellend.
Volgens
die
berichten
heersent
overal
rust:
rust
onder
de
bevolking,
in
het
Kabinet
en
in
dé
Kamer.
Het
geheele
land
moet
nu
ar¬
beiden
in
het
volste
vertrouwen
op
de
mora-
liseerende
kracht
der
republiek.
Braya,
de
president
der
republiek,
zegt
dat-alle
be¬
richten
omtrent
onlusten,
enz.
humbug
en
verdachtmakingen
zijn,
producten
van
cle¬
ric-ale
phantasie
en
beursmanoeuvres,
en
naar
zijn
meening
zal
de
naaste
tijd
wel
leeren
wat
er
van
de
geruchten,
betreffende
onlusten,
en
van
die,
over
volmaakte
rust,
geloofd
moet
worden.
Dit
zijn
meded'eelin-
gen,
welke
uit
Portugeesche
regeeringskrin-
gen
afkomstig
zijn,
en
luiden
geheel
anders
als
die,
waarover
wij
in
een
vorig
overzicht
hebben
geschreven
en
welke
van.
een.
andere
zijde
afkomstig
waren.
We
kunnen
ons
voorstellen
dat
beid©
partijen
hun
best
wel
zullen
doen
de
toestand
zóó
af
te
schilderen
als
zij
voor
zich
het
beste
achten.
Met
de
voorbereidingen
voor
de
verkie¬
zingen
is
nlen
druk
bezig
en
de
regeering
moet
vast
besloten
zijn
zich
verre
te
hou¬
den
van
alle
ongeoorloofde
praktijken
van
liet
oude
requine
en
alle
partijen
volkomen
kiesvrijheid
te
waarborgen.
Tegen
het
einde
van
April
zal
de
aanstaande
nationale
ver¬
gadering
bijeenkomen,
is
het
doel
der
re¬
geering,
doch
onze
lezers
zullen
zich
herin¬
neren
dat
hieraan
ook
al
werd
getwijfeld,
omdat
men
meende
dat
de
regeering
zich
Va»
Week
tol
Week.
We
krijgen
in
de
eerste
dagen
des
jaa-rs
zeer
vele
goede
wenschen
thuis.
Ge
vindt
het
niet
meer
dan
gewoon,
dat
de
brieven¬
besteller
u
nieuwjaar
wenscht,
en
achter
den
brievenbesteller,
die
vermoedelijk
nr.
1
staat
op
uw
lijstje
van
Januari-gaven
—
ieder
verstandig
mensch
houdt
den
brenger
van
lief
en
leed
tot
vriend
—
volgen
dan
in
den
regel:
de
broodbakkers-
en
slagers¬
knechts,
de
melkboer,
de
man
van
de
asch-
kar,
de
straatveger,
de
lantaarnopsteker,
de
ombrenger
van
de
krant,
de
kruide¬
niersbediende,
enz.
enz.
Allemaal
héél
na¬
tuurlijk,
al
laat
het
u
volslagen
koud
hoe
de
opsteker
de
lichten
aansteekt.
Maar
ze
staan
nu
eenmaal
in
de
gunst
en
ge
wilt
ze
er
niet
afvoeren.
Ook
moet
het
ontleed¬
mes
niet
in
dergelijke
epistels
gezet
worden,
een
dergelijke
operatieve
bewerking
laten
de
„heilbecfon"
niet
toe.
De
entrée
is,
in
doorsnee
bij,
alle
„welgemeende
gelukwen-
schen
hetzelfde,
b.v.:
j,Bij;
d'
aanvang
van
dit
nieuwe
jaar,
Kom
ik
blijmoedig
aangetreden".
Dat
is
zoo
onschuldig
mogelijk.
„Blijmoe¬
dig
aantreden"
is
een,
bezigheid,
die
ieder¬
een
fraai
staat,
maar...
't
moet
niet
alleen
op
papier
zijn.
Dat
„aantreden"
in
't
Nieu¬
we
jaar
is
op
verschillende
plaatsen
door
sommigen
al
op
bijzonder
„blijmoedige"
wijze
gebeurd.
.
Een
nieuw
jaar,
doch
geen
nieuwe
menschen."
Dat
kan
ook
thans
weer
gezegd
worden.
Evenals
't
vorige
jaar
is
ook
dezen
keer
de
overgang
van
't
oude
m
't
nieuwe
jaar
op
verschillende
plaatsen
„gevierd"
met
vechtpartijen
en
andere
on¬
geregeldheden.
Te
ZWINDERSCHEVELD
(Dr.)
heeft
een
hevige
snijpartij
plaats
ge¬
had,
waarbij
drie
personen
levensgevaarlijke
wonden
bekwamen.
De
politie
onderzoekt,
de
zaak.
Te
Breda
hebben
vijf
huzaren
een
agent
van
politie
zoodanig
gemolesteerd,
dat
de
man
thans
in
zorgwekkenden
toe¬
stand
thuis
ligt.
Te
TILBURG
is
in
een
café
een
werkman
zoodanig
mishandeld,
dat
hij
per
politie-brancard
naar
zijne
woning
vervoerd
moest
worden.
In
de
volksbuurt
„De
Krim"
te
ENSCHEDE
werden
twee
politieagenten,
die
iemand
wegens
burenge¬
rucht
wilden
arresteeren,
door
een
zeetel
eerst
meerdere
zekerheid
wilde
verschaffen
over
den
uitslag
er
van,
ja,
dat
zij
alles
deed
om
den
uitslag
voor
haar
zoo
gunstig
mogelijk
te
doen
zijn
en
daarom
de
verkie¬
zingen
nog
een
tijdje
wenschte
uit
te
stellen.
Op
het
oogenblik
is
een
wet
over
vrijheid
van
godsdienst
en
scheiding
van
Kerk
en
Staat
in
voorbereiding
en
de
regeering
doet
haar
best
de
arbeidende
klasse
allen
mo¬
gelijken
oeconomischen
steun
te
schenken.
Gepubliceerd
zijn
reeds
een
gezinswet
en
een
wet
op
de
echtscheiding,
den
rechtbanken
in
volledige
zelfstandigheid
verleend,
pers¬
processen
zijn
naar
de
gezworenen
verwezen
en
aan
bestuurshervormingen
en
een
kies-
reehtbervorming
wordt
gewerkt.
En
ook
is
legerherworminig
te
vermelden.
Men
wil
algemeenen
weerplicht
invoeren.
Het
feit,
dat
men
zich
tot
dusver
van
den
militairen
dienst
kan
afkoopen,
wat
aan¬
leiding
was
tot
de
grootste
ongelijkheid
en
een
der
bedenkelijkste
wapens
was
in
han¬
den
der
heerschende
groepen,
wil
men
niet
langer
bestaanbaar
hebben.
Dat
de
aan
staande
nationale
vergadering
dus
wel
wat
te
doen
zal
vinden,,
laat
zich
denken.
Ook
krijgt
men,
zooals
onze
lezers
zich
wellicht
zullen
herinneren,
want
wij
hebben
er
al
eens
melding
over
gemaakt,
IN
CHINA
EEN
PARLEMENT,
maar
de
invoering
er
van.
duurt
den
zonen
van
het
Hemelsche
Rijk
naar
't
schijnt
te
lang.
De
regeering
had
toegezegd
dat
in
1913
het
rijksparlement
te
Peking
zou
wor¬
den
ingevoerd,
maar
verscheidene
parle¬
menten
in
de
provincies
dringen
aan
op
onverwijlde
invoering
er
van.
Bij
aandrin¬
gen
alleen-
blijft
het
niet,
want
bijna
overal
in
bet
uitgestrekte
rijk
hebben
betoogingen
plaats
ten
gunste
van
onverwijlde
invoe¬
ring.
Te
Mockden
hield:
een
menigte
van
30,000
personen,
een
betooging
voor
het
pa¬
leis
van
den
onderkoning,
die
daarop
be¬
loofde
dat
hij
aan
de
centrale
regeering
in
de
Chineesche
hoofdstad
een
krachtig
ge¬
steld
verzoek
zou
richten
tot
spoedige
in¬
voering
van.
het
parlement.
En
zoo
gaat
het
ook
in
andere
provinciën.
Ook
te
Tientsjin
hield
men
een
betooging
voor
het
paleis
van
den
onderkoning.
De
propaganda
voor
de¬
mocratische
hervormingen
wint
veel
veld.
De
macht-
van
de
publieke
opinie
is
reeds
zeer
sterk
geworden,
wat
hieruit
blijkt,
dat
niet
minder
dan
6
onderkoningen
ontslag
hebben
aangevraagd.
Vooral
in
Mantsjoerije
is
de
-beweging
sterk,
omdat
men
in
die
provincie
er
van
doordrongen
is
dat
het
behoud
van
dat
deel
van
China
gevaar
loopt
indien
de
invoering
van
een
rijksparlement
op
de
lange
baan
wordt
geschoven.
Mep
weet
dat
EEN
SPOORWEGSTAKING
IN
ITALIë
dreigde
en
zooals
bet
zich
nu
laat
aanzien
zal
deze
niet
op
de
lange
baan
worden
ge¬
schoven,
we
bedoelen
de
aanvang
er
van.
Het
vakblad
van
het
Italiaansche
spoorweg¬
personeel
heeft
ten
minste
verklaard
dat
de
Italiaansche
spoorwegmannen
zich
niet
langer
laten
beïnvloeden
door
couranten-ge-
individuen
aangevallen.
Een.
der
agenten
werd
met
een
bie-rflesch
een
hevige
slag
op
het
hoofd
toegebracht,
terwijl
verder
een
zwaar
wagenrad
als
vechtmiddel
werd
ge¬
bruikt.
Het
gelukte
de
versterkte
politie
ten
slotte
de
woestelingen
meester
te
wor¬
den
en
in
arrest
te
stellen.
Te
's-HERTO-
GENBOSCH
dreigde
op
Nieuwjaarsdag
een
dronken
woesteling
iederen
voorbijgan¬
ger
met
een
geladen
revolver.
Gelukkig
werd'
hij
gearresteerd,
voordat
hij
kwaad
had
uitgericht.
Te
SITTARD
hebben
de
mijnwerkers
op
Oudejaarsavond
op
ouder-
wetsche
manier
een
snijpartij
georganiseerd.
Verschillende
personen
werden
ernstig
ge¬
wond.
In
ren
arbeiderstrein
naar
Sittard
had
dienzelfden
avond
een
formeele
vecht¬
partij
plaats.
De
conducteur
werd
mishan¬
deld.
Te
Sittard
stond
de
politie,
telegra¬
fisch
gewaarschuwd,
op
het
perron
en
haalde
de
belhamels
uit
de
waggons
te
voor¬
schijn.
Te
AMSTERDAM
werden
voorbij¬
gangers
door
een
bende
straatapachen
over¬
vallen.
Ook
hier
moest
de
politie
tusschen-
beide
komen.
Neen,
wie
meent
dat
het
nieuwe
jaar
niet
zonder
heibel
passeeren
kan,
geeft
te
ken¬
nen
dat
de
emotie
bij
't
voorbijtrekken
van
den
mijlpaal
hem
niet
zwaar
zit.
Ook
onze
stationsmannetjes,
belast
met
de
afdeeling
„plaatskaarten",
hebben
een
drukken
overgang
meegemaakt.
Zoo
men
weet
trad
1
Januari
het
nieuwe
tarief
op
de
spoorwegen
in
werking.
Op
de
kleine
stations
was
de
zaak
gauw
geregeld,
maar
op
de
grootste
had
het
heel
wa.t
voeten
in
den
grond.
En
desalniettemin
moesten
er
tot
op
den
avond
van
31
December
's
nachts
12
uur
kaartjes
van
oud-model
voorhanden
blijven.
En
ondertusschen
moesten
de
nieu¬
we
stapeltjes
worden
ingeschoven
voor
alle
groote
en
alle
kleine
steden,
halte-plaatsen
er
kruispunten
aan
het
geheele
Nederland-
sche
spoornet.
En
1
Januari
begon
de
drukte
pas
goed.
't
Publiek
werd
beleefd
verwezen
naar
het
inlichtingenboekje
van
5
ct
maar
velen
vroegen
den
man
achter
t
glaasje
tekst
en
uitleg.
Voor
de
chef
was
t
een
penitentie.
En
voor
de
conducteurs
was
't
een
penitentie.
Een
mijnheer
met
twee
„enkele
reizen"
gaf
de
verkeerde
„enkele
reis"
(Amsterdam—Utrecht)
in
plaats
van
de
goede
„enkele
reis
(Utrecht—
Amsterdam).
In
de
drukte
ziet
nóch
de
mijnheer,
nóeh
de
conducteur
de
vergis-
schrijf,
doch
den
arbeid
zullen
neerleggen
zoodra
zij
het
geschiktste
oogenblik
daar¬
voor
gekomen
achten.
Zij
zullen
tevreden
zijin
als
een
der
tentoonstellingen
door
hun
toedoen
mislukt.
En,
zoo
zegt
het
blad,
het
vieren
van
den
vijftigsten
verjaardag
van
Italië's
onafhankelijkheid
zou
misschien
wel
eens
tot
den
honderdsten
kunnen
moe¬
ten
worden
uitgesteld,
als
men
niet
aan
de
eischen
der
spoorwegmannen
wenscht
toe
te
geven.
Toen
de
staking
in
Frankrijk
uitbrak
had
de
regeering
reeds
hare
maatregelen
geno¬
men.
Briand
overwon
daar
door
list
en
ver¬
raad,
zegt
het
blad,
maar
acht
dat
nu
een¬
maal
het
wapen
der
bourgeoisie.
In
Italië
zullen
de
spoorwegmannen
maar
even
voor
de
feestelijkheden
de
hoofden
behoeven
op
te
steken,
om
de
burgerij
tot
andere
gedach¬
ten
te
brengen,
want
het
Italiaansche
volk
zou
nooit
toestaan,
dat
die
Lesten
gesabo¬
teerd
werden,
't
Schijnt
er
dus
met
de
Ita¬
liaansche
spoorwegmannen
maar
wat
gun¬
stig
voor
te
staan.
Nu
we
toch
over
Italië
schrijven,
willen
we
ook
even
DE
VERHOUDING
TUSSCHEN
ITALIë
EN
TURKIJE
hespreken,
welke
van
juist
niet
al
te
vriand-
schappelijken
aard
is.
Italië
heeft
op
den
Balkan
en'
nog
meer
in
het
Turksche
win¬
gewest
Tripoli
belangen,
welke
met
die
van
Turkije
telkens
in
conflict
komen.
Lang
droeg
men
in
Italië
het
denkbeeld
in
zich
om,
om
in
Afrika
voor
het
verloren
Tripoli
ander
koloniaal
gebied
op
Turkijie's
kosten
te
veroveren.
Men
had
plannen
voor
een
commerciëele
expeditie
in
het
noorden,
van
Afrika,,
maar
door
de
passieve
tegenstand
van
de
Turksche
autoriteiten
mislukten
die
plannen.
De
verhouding
tusschen
beide
lan¬
den
was
er
toen
niet
beter
op
geworden,
maar
nog
slechter
werd
ze
toen
Turkije
aan
een
Amerikaansche
archaeologiscbe
expedi¬
tie
toestond
naar
de
binnenlanden
van
Tri¬
poli
te
gaan,
wat
aan
een
Italiaansche
expe¬
ditie
werd
geweigerd.
En
was
dit
nog
maar
alles!_
Maar
de
Amerikaansche
expeditie
zou
eigenlijk
een
onderzoek
doein
naar
de
vindplaatsen
van
zwavel.
De
Tripolitaan-
scbe
zwavel
zou
met
Amerikaanse!)
geld
ge¬
ëxploiteerd
worden
en
deze
exploitatie
zou
aan
de
Siciliaanscbe,
dus
aan
de
Italiaan¬
sche
zwavel
industrie
groote
schade
berokke¬
nen.
Men
meende,
dat
Italië
verplicht
was
paal
en
perk
aan
zooiets
te
stellen
en
een
expeditie
naar
Tripoli
moest
uitrusten.
De
Turksche
pers
kwam
natuurlijk
hier
weer
tegen
op
en
zoo
ontstond
een
verwoed
pers¬
gevecht,
dat
reeds
aanleiding
heeft
gegeven
tot
wisselen
van
nota's
tusschen
de
beide
landen.
Tot
een
oplossing
is
men
intusschen
nog
niet
kunnen
komen
en
zoo
duurt
de
minder
goede
verhouding
tusschen
Italië
en
Turkije
nog
steeds
voort.
+
x§o§x
+-
sing.
En
de
verkeerde
kaart
wordt
dus
ge¬
knipt.
In
Hilversum
wordt
het
geval
ge¬
redresseerd
Allemaal
vanwege
het
nieuwe
tarief.
Maar
het
meeste
protest
lok¬
te
het
verhoogde
tarief
uit.
Nietwaar,
dat
is
's
menschen
zwakke
zijde:
de
geldbuidel.
Zoodra
een
aanval
zal
plaats
hebben
kiest
hij
stelling.
Een
Duitsch
geneesheer,
die
zijn
praktijk
ook
in
de
Hollandsche
dorpjes
over
de
gren®
uitoefende,
kwam
dezer1
dagen
in
een
Limburgsch
dorp.
Hij
stapte
de
dorpsher¬
berg
binnen
en
bestelde
een
broodje
met
ham
en
daarna
een
„oude
klare".
De
her¬
bergier
nam
de
gelegenheid
waar,
hij
had
ellendige
oorpijn;
dat
zou
wel
voor
een
klei¬
nigheidje
gaan,
dacht
hij.
Hij
verklaarde
den
Aesculaap
zijn
oorziekte,
en
klaagde
daarover
zijn
nood.
De
dokter
onderzocht
den
man
en
op
de
vraag,
hoeveel
dat
con¬
sult
kostte,
antwoordde
de
dokter:
—
Vijf
mark.
De
kastelein
schrok
er
van,
krabde
zich
achter
de
ooren,
6choof
zijn
pet
van
links
naar
rechts
en
nam
voor
den
schrik
een
„brandewientje
met
suuker".
Toen
de
dokter
zijn
broodje
verorberd
had,
vroeg
hij
op
zijn
beurt,
hoeveel
hij
schuldig
was.
—
Zes
mark,
was
des
oor
pijn
lijders
kort
ant¬
woord.
—
Jao,
jao,
mienheer
de
dokter,
6
mark,
ik
mot
an
mien
botteram
toch
ook
wé
verdienen,
ik
heb
er
meer
moeite
veur
gedaanv
dan
gij
bij
het
kieken
naor
mien
oor.
We
hadden
het
in
den
aanhef
over
de
vroolijkbeid.
We
herinneren
ons
naar
aan¬
leiding
hiervan
een
opschrift
op
een
uit¬
hangbord,
—
in
de
buurt
van
Zwolle
—
waarop
'n
dichter-kunstenaar
de
volgende
mededeeling
in
dichterlijk
proza
heeft
ten
beste
gegeven:
Alom
vindt
men
gelegenheid
Tot
stalling
van
'n
knol;
De
stalling
van
de
vroolijkbeid
Vindt
men
alleen
bij
Zwolle.
De
man,
die
deze
inspiratie
heeft
inge¬
geven,
is
niet
op
de
hoogte
van
den
tijd.
Het
is
heel
wel
mogelijk,
dat
de
verpleging
en
de
verzorging
van
rust
behoevende
paar¬
den
in
bedoelde
stalling
niets
te
wenschen
overlaten,
maar
beter
dan
bij
den
veehou¬
der
A.
te
BERGUM
in
Friesland
kunnen
de
beesten
het
niet
hebben.
Men
overtuige
zich!
F.
is
zestig
jaar
veehouder
en
in
dien
tijd'
heeft
hij,
slechts
twee
paarden
ver¬
sleten.
Als
men
nu
weet,
dat
dertig
jaar
de
maximum
leeftijd
van
'n
paard
is
en
HET
TIJDVAK.
(Een
schets
van
den
toestand
in
Engeland
en
Frankrijk,
eenige
jaren
vóór
de
Groote
Omwenteling
—
naar
C.
Dickens.)
Het
was
de
uitnemendste
tijd,
het
was
de
allerslechtste
tijd;
het
was
de
eeuw
van
wijs¬
heid,
het
was
de
eeuw
van
dwaasheid;
het
wa,s
de
tijd
van
geloof
en
het
was
de
tijd
van
ongeloof;
het
was
het
tijdperk
van
Licht
en
het
was
het
tijdperk
van
Duister¬
nis;
het
was
de
Lente
der
Hoop,
het
was
de
winter
der
wanhoop;
wij
hadden
alles
te
wachten,
wij
hadden
niets
meer
te
wachten;
wij
waren
allen
op
weg
naar
den
Hemel,
en
wijl
gingen
allen
den
tegenovergestelden
kant
op
—
om
kort
te
gaan,
het
tijdvak
ge¬
leek
zoo
geheel
op
het
tegenwoordige,
dat
eenige
„autoriteiten"
volhielden,
dat
men
van
dezen
tijd
met
al
zijn
goed
en
kwaad
niet
anders
dan
in
den
overtref
fenden
trap
kon
spreken.
Op
den
troon
van
Engeland
zat
een
ko¬
ning
met
een
breed
gezicht
en
eene
koningin
met
een
alledaagsch
gezicht;
er
zat
een
ko¬
ning
met
een
breed
gelaat
en
een
koningin
met
een
lief
gelaat
op
den
troon
van'
Frank¬
rijk.
In
beide
landen
was
het
zoo
duidelijk
als
de
dag
voor
de
Grootmogende
heeren
bewaarders
van
brood'
en
visch,
dat
de
za¬
ken
nu
voor
altijd
geregeld
waren.
Het
was
het
jaar
onzes
Heeren
1775.
In
dien
gezagenden
tijd,
zoowel
als
in
dezen,
genoot
Engeland
het
voorrecht
van
open¬
baringen
uit
het
geestenrijk.
Mevrouw
Southcott
had
juist
Ijaar
gezegende
vijfen¬
twintigste
jaar
bereikt,
waarvan
een
pro¬
fetisch
gewoon
soldaat
van
de
Lijfgarde
de
heerlijke
verschijning
had
aangekondigd,
met
de
voorspelling,
dat
er
schikkingen
ge¬
troffen
werden
om
Londen
en
Westminster
in
de
aarde
te
verzwelgen."
Zelfs
de
geest,
die
in
Cock-lane
placht
te
spoken,
was
nog
pas
een
twaalftal
jaren
tot
zwijgen
ge¬
bracht,
na
al
kloppende
te
hebben
gezegd
wat
hij
te
zeggen
had,
zooals
de
geesten
van
dit
jaar,
dat
nu
juist
voorbij
is,
het
even¬
eens
gedaan
hebben
en
daarmede
hun
ge¬
brek
aan
bovennatuurlijke
oorspronkelijk¬
heid
te
kennen
gaven.
Doch
er
waren
enkele
boodschappen,
op
gewone
aardsche
wijze
overgebracht,
tot
de
Engelsche
Kroon
en
het
Engelsche
Volk
overgekomen
van
een
congres
van
Britsche
onderdanen
in
Ame¬
rika;
en
het
is
vreemd,
dat
ik
het
zeggen
moet,
maar
deze
boodschappen
zijn
gewich¬
tiger
gebleken
voor
het
menschdom
dan
welke
mededeelingen
ook,
ontvangen
van
het
C.ock-lane-geestengebroeid.
(De
schrijver
doelt
hier
op
de
gistingen
in
de
Engelsche
Koloniën
van
N.-Amerika,
die
later
voer¬
den
tot
den,
bekenden
opstand
en
vrijmaking
van
de
Vereenigde
Staten).
Frankrijk,
over
het
algemeen
minder
be¬
gunstigd
in
geestelijke
dingen
dan
haar
zuster
met
het
Schild
en
den
Drietand,
was
bezig
buitengewoon
gladjes
den
heuvel
af
te
glijden,
maakte
papieren
geld,
en
gaf
dit
uit.
Onder
de
leiding
harer
geestelijke
herders
vermaakte
het
zich
nog
bovendien
met
menschlievende
heldendaden
als
deze:
namelijk,
de
veroordeeling
van
een
jong-
dat
die
hooge
ouderdom
slechts
bereikt
wordt
bij
n
oordeelkundige
behandeling,
dan
zal
men
begrijpen,
dat
hier
'n
taak
te
vervullen
is
door
alle
dierenvrienden.
'n
Nobel-prijs
wordt
voor
dergelijke
nobele
daden
niet
geschonken;
welnu
het
eere-me-
taal
waarmede
zoo-menige
borst
wordt
ver¬
sierd,
zou
ook
te
APELDOORN
aa
n
'
n
waardige
zijn
besteed.
De
man
had
te
wei¬
nig
belasting
betaald.
Ja,
dat
doen
de
men¬
schen
niet
gra-ag,
—
d.at
is
te
zeggen,
niet
te
weinig
betalen,
daarvoor
bestaat
in
ge¬
nerale
animo,
—
maar
belasting
betalen.
Onze
Apeldoornsohe
burger
had
ook
de
fis¬
cus
bedot,
'n
Gebrek
voor
den
man,
dat
hij
nog
'n
geweten
heeft,
al
was
't
dan
ook
defect.
Weken
en
weken
heeft
hij
zich
ern¬
stig
met
de
kranke
onderhouden
en
't
ge¬
volg
is
geweest,
dat
de
burgervader
deze
week
n
postwisseltje
ontving
van
ƒ
50
met
verzoek
't
op
te
zenden
aan
den
minister
van
financiën.
Die
kon
het-,
als
het
zuinigste
huismoedertje,
gebruiken.
Men
moet
niet
uit
het
voorgaande
zinnetje
stilzwegen
d
de
conclusie
afleiden,
dat
de
zuinigheid
van
'n
minister
en
van
'n
huismoedertje
dezelfde
zijn.
Neen,
zoo
denken
we
er
niet
over.
Er
is
n
groot
verschil
tusschen
zuinigheid
en
zuinigheid.
Iemand,
die
gewoon
is
per
week
aan
„zakgeld"
'n
honderd
pop
op
te
maken,
doch
zich
'n
enkel
keertje
eens
beperkt
tot
de
helft
van
die
weelde,
zal
van
zich
zelf
getuigen
dat
'n
besparingsbui
hem
is
over¬
vallen.
Doch
duizenden
kleine
luiden
zul¬
len
hem,
ook
trots
deze
besparing
tot
de
ver¬
kwisters
rekenen.
Een
bagatel,
zegt
het
Kamerlid
Colijn,
die
tot
Minister
van
Oorlog
is
benoemd
en
daarmee
van
ƒ
2000
op
f
12000
komt.
En
ik,
ik
heb
met
één
vlucht
eene
halve
ton
ver¬
diend,
zegt
de
vlieger
Wijnmalen;
ik
ben
in
een
slag
boven
Jan,
Voor
een
56-jar
it?
koopman
te
BERLIJN
is
het
oude
jaar
min¬
der
fortuinlijk
geëindigd.
Sinds
een
paar
jaar
was
hij
gelukkig
gehuwd
en
geen
wolk¬
je
verduisterde
het
huwelijkszonnetje
niet¬
tegenstaande
z'n
wederhelft
26
zomers
tel¬
de.
Een
maand
of
vijf
geleden
kwam
eer
jong
boekhouder
op
het
kantoor
van
den
koopman,
die
spoedig
het
vertrouwen
van
zijn
chef
wist
te
verwerven.
Op
het
Kerst¬
feest
werd
ook
de
boekhouder
uitgenoodigd
en
onder
den
kerstboom
overhandigde
de
koopman
een
rijk
geschenk
in
geld
aan
zijn
ondergeschikte,
en
allerlei
mooie
snuiste¬
rnen
se
h
tot
het
volgende
vonnis:
dat
zijn
handen
zouden,
afgekapt
en
zijn
tong
met
gloeiende
tangen
uitgerukt,
en
dat
hij
daarna
levend
verbrand
zou
worden,
alleen
omdat
hij
niet
in
den
regen
geknield
had
om
eer
te
bewijzen
aan
een
processie
van
monniken,
die
hem
op
vijftig
of
zestig
pas
afstands
voorbij
trokken.
Het
is
zeer
waar¬
schijnlijk
dat,
toen
deze
lijder
ter
dood
ge¬
bracht
werd,
in
de
wouden
van
Fraaikrijk
en
Noorwegen
reeds
de
hoornen
groeiden,
die
door
houthakker
Noodlot
gemerkt
wa¬
ren,
om
te
vallen
en
gezaagd
te
worden
tot
planken,
en
daar
een
zeker
beweegbaar
ge¬
raamte
met
zak
en
mes
er
aan
(de
guillotine)
dat
zoo
berucht
geworden
is
in
de
geschie¬
denis,
van
te
maken.
Het
is
waarschijnlijk
genoeg,
dat
in
de
ruw
opgeslagen
schuren
van
de
boeren
der
vette
kleigronden
om
Parijs
dienzelfden
dag
reeds
onder
de
ruwe
afdaken,
ter
beschutting
tegen
het
weer,
zware
wagens
stonden,
bespat
met
modder,
besnuffeld
door
biggen
en
als
schuilplaats
gebruikt
door
kippen,
en
die
Boer
Dood
reeds
uitgezocht
had
om
als
voertuigen
te
dienen
in
de
omwenteling.
Doch
deze
Houtakker
en
deze
Boer,
hoewel
zij
onver¬
moeid
doorwerken,
arbeiden
in
stilte
en
niemand
hoorde
ben,
terwijl
zij
daar
met
zochten
tred
rondgingen;
te
meer
omdat
het
als
verraderlijk
en
godslasterlijk
gold,
ook
maar
te
vermoeden,
dat
zij
ontwaakt
waren.
Maar
de
Houthakker
en
de
Boer
gingen
hun
gang,
zonder
dat
iemand
op
hen
lette,
en
d:e
twee
met
de
breede
kaken,
en
die
andere
met
het
mooie
gezicht,
schreden
daar
hooghartig
heen
en
handhaafden
met
strenge
hand
hun
„goddelijke
rechten."
En
aldus
leidd_e
het
jaar
1775
hunne
Majestei¬
ten
en
millioenen
meer
onbeduidende
schep¬
selen
langs
de
wegen,
die
vóór
hen
lagen.
ELECTROCULTUUR.
De
vader
van
de
eigenlijke
moderne
elec-
trocultuur
moet
naar
wij
ergens
lazen,
Lemström,
een
Zweedsch
professor
zijn,
die
tusschen
1880
en
'85
de
eerste
belangrijke
proeven
op
dit
gebied
heeft
genomen.
Lemström
had
opgemerkt
dat
in
Noorde¬
lijke
streken,
zooals
Lapland
en
Spitsber¬
gen
de
plantengroei
snel
en
overvloedig
is,
de
bloemen
zijn
helder
gekleurd
en
sterk
riekend,
de
planten
stevig
en
bestand
tegen
nachtvorst,
etc.
De
krachtige
plantengroei
kon
niet
verklaard
worden
uit
de
hoeveel¬
heid
zonnewarmte,
maar
't
was
Lemström
opgevallen,
dat
in
den
groeitijd
der
planten
ook
het
Noorderlicht,
dat
samenhangt
met
een
electrischen
toestand
der
atmosfeer,veel¬
vuldig
voorkomt.
Nu,
dat
de
electricïteit
in
de
toekomst
algemeen
zal
worden
toege¬
past,
ook
op
den
landbouw,
daaraan
valt
niet
meer
te
twijfelen.
Op
'n
groote
Engel¬
sche
_
hoeve,
waar
proefnemingen
werden
verricht,
verkreeg
men
in
19C6
b.v.
met
sommige
graansoorten,
vergeleken
met
niet-
geëlectriseerde,
overigens
gelijke
akkers,
een
mcerproduct
van
40
%,
bovendien
hetere
kwaliteit.
rijen
aan
zijn
vrouw.
Deze
verzocht
hem
daarop,
om
voor
eenige
minuten
in
de
slaapkamer
te
gaan,
daar
zij
een
verrassing
voor
hem
had'
bereid
—
en
mocht
ze
zoo¬
lang
den
sleutel
omdraaien
van
de
kamer,
zoodat
zij
zeker
wist,
dat
hij
haar
niet
over¬
vallen
zou
1
Lachend
stemde
de
man
toe,
en
verdween
in
zijn
slaapkamer.
Minuut
na
minuut
verliep
echter,
zonder
dat
zijn
vrouw
terugkwam.
Eindelijk
klopte
de
brave
echtgenoot
aan
de
deur,
en
riep,
of
hij
nog
langer
wachten
moest.
Toen
er
geen
ant¬
woord
kwain,
werd
hij
korzelig,
en
poogde
de
deur
met
geweld
te
openen,
—
maar
die
was
natuurlijk
veel
te
solide
gesloten.
Ten
einde
raad
riep
hij
uit
het
raam
d.at
op
de
binnenplaats
uitkwam
naar
de
beneden¬
buren,
om
hem
te
verlossen
Een
schrik-
kelijken
toestand,
constateerde
hij:
de
brand¬
kast
stond
open,
en
vrouw
en
boek
hou
der
waren
verdwenen,
met
medeneming
van
het
baar
geld,
een
tweeduizend
gulden.
„Waar
zoo
de
liefde
viel,"
blijken
aard¬
sche
goederen
evenmin
het
cement
te
zijn
om
de
harten
aaneen
te
snoeren,
dan
wan¬
neer
schraalhans
keukenmeester
is.
'n
Ge¬
huwd
Friesch
arbeider
was
de-zen
-
zomer
naar
Duitschland
vertrokken,
gedreven
door
achteruitgang.
Den
eersten
tijd
stuurde
hij
geregeld
z'n
vrouw
geld
over,
maar
—
de
postwissels
krompen
in.
't
Werk
vermin¬
derde
en
daarmee
de
verdiensten,
zoo
schreef
de
man.
De
vrouw
geloofde
het,
want
Har-
men
was
altijd
'n
eerlijke
ziel
geweest,
die
haar
nooit
bedroog.
Hoe
werd
zij
in
haar
geloof
getroffen.
Op
den
eersten
Kerstdag
ontving
ze
weer
'n
brief,
met
geen
geld,
maar
met
'n
portret,
'n
Portret
van
'n
Duitsche
vrouw,
de
aanstaande
van
haar
wettigen
man.
De
verstooten©
is
direct
de
autoriteiten
gaan
waarschuwen
en
heeft
daar
ook
het
portret
als
overtuigingsstuk
gedeponeerd1.
Ieder
fietst
tegenwoordig,
heeft
'n
mi¬
nister
dezer
dagen
in
de
kamer
gezegd
en
hij
beschouwde
het
„allemaal
op
de
fiets"
als
'n
uitloopen
van
de
plant,
die
luxe
heet.
n
Arbeider
heeft
in
het
blad
„Patrimo¬
nium"
't
den
minister
anders
uitgelegd
en
duidelijk
gemaakt,
dat
fietsen
niets
anders
is
dan
'n
meegaan
met
den
tijd,
dus
geen
weelde.
We
kunnen
niet
mee-r
buiten
de
fiets,
evenmin
als
buiten
de
petroleum
op
het
platteland
en
het
gas
in
de
steden,
zegt
Py.