Tekstweergave van EC_1903_03_11_0001

Deze tekst is automatisch getranscribeerd en kan fouten bevatten.
N«. eo. 'Vier en Dertigste Jaargang. Interc. Telephoon : Lett. A. 1903. ENKHUIZER COURANT. ALGEMEEN NIEUWS- voor HOLLANDS Woensdag I)it blad wordt DINSDAG-, DONDERDAG- en ZATERDAG¬ AVOND uitgegeven. Abonnementsprijs voor 8 maanden /' 1.— Franco per post door het geheele Rijk voor 3 maanden , 1.20 Naar N.-Amerika, Transvaal, Indië, enz., f 6.60 per jaar. Men abonneert zich bij alle Boekhandelaren en Postadmini¬ straties of rechtstreeks bij den uitgever A. EGMOND. EN ADVERTENTIEBLAD NOORDERKWARTIER. 11 Maart. Afzonderlijke Ns. dezer Courant 5 Cm te. de 3 Ns. 10 Cents. Pc prijs der Advertentiën van 1 5 regels is 50 cents, voor eiken regel méér 10 cents. Groote letters en randen worden tiaar plaatsruimte berekend. Be wij sn uinmers gratis. Vóór Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagmorgen 10 uur gelieve men de Advertentiën in te zenden. Ingezonden stukken minstens één dag vroeger. Lij bestelling van de ENKHUIZER COURANT in den loop van een kwaiteal betaalt men Ucrhfp de Ns. die nog verschijnen. Burgemeester en Wethouders van ENK¬ HUIZEN, brengen hiermede ter kennis van belanghebbenden, dat op Zaterdag 14 dezer des namiddags om 2 uur in een der lokalen van de School voor Kosteloos Onderwijs gelegenheid zal worden gegeven tot Koste- looze Vaccinatie en Revaccinatie. Belanghebbenden, die zich daaraan zullen onderwerpen, behoeven voorzien te zijn van een geboortebewijs of van een trouwboekje der ouders, waarin de geboortedatum van het kind voorkomt. Burgemeester en Wethouders voornoemd, HARTKAMP. De Secretaris, H. VLASVELD. Enkhuizen, den 9 Maart 1903. der HERIJK Maien en Gewichten. —O—O—O—o- Burgemeester en Wethouders van ENK¬ HUIZEN te weten : dat op na te noemen dagen in deze ge¬ meente in Gymnastieklokaal tegenover het Gereformeerd Weeshuis de gelegenheid zal worden gegeven tot den herijk der maten en gewichten, als: Voor de ingezeten van Andijk op 17 Maart aanstaande des voormiddags van 9 tot 12 uur en des namiddags van 1 tot 4 uur. Voor de ingezetenen van Enkhuizen. Voor ten verkoop bestemde maten en gewichten, voor Apothekers-, Goud- en Zilversmidsgewichten en verdere gewichten bestemd tot fijnere wegingen van 1 gram en daarboven, alsmede voor de gewichten der Kaaswaag en voor die in gebruik bij den groothandel: op 16 Munrt, des voor¬ middags van 9 tot 12 uur en des namiddags van 1 tot 4 uur. Voor den herijk in het algemeen op 18, 19, 23, 24, 25 en 26 Maart telkens des voormiddags van 9 tot 12 uur en des namiddags van 1 tot 4 uur. Voorts brengen zij ter kennis van de in¬ gezetenen, dat de maten en gewichten, op gevaar van straf voorzien moeten blijven van de vereischte stempelmerken, en dat dus het laatst geplaatste goedkeuringsmerk gedurende twee jaren ongeschonden moet worden bewaard. Wijders achten zij het niet ondienstig belanghebbenden er op te wijzen, dat; 1. de maten en gewichten behoorlijk schoon en droog moeten worden aangebo¬ den ; FEUILLETON. Schetsjes uit den Zuid- Afrikaanschen Oorlog 65. door „ DOKTER De arrestatie van Veldcornet Swart ver¬ oorzaakte heel wat ontevredenheid onder de burgers van het district Lijdenberg; er werden dadelijk door hen memories opge¬ maakt aan den Commandant-Generaal en aan de Regeering, met het verzoek deze zaak grondig te onderzoeken. Veldcornet Swart, vergezeld van Luitenant Erasmus wilde die memories zelf aan haar adres bezorgen, en ook de Commandant besloot persoonlijk den Commandant-Generaal om¬ trent de toestanden van zijn district in te lichten. Ze vertrokken den 27sten Juni en ik besloot ze een gedeelte der reis te ver¬ gezellen. Onderweg een bezoek afleggende bij een Boeren-familie, vertelden ze daar, dat er een rapportganger van de overzijde der spoor was gekomen met een rapport van wapenstilstand en naar den Comman¬ dant op weg was. Hierdoor zag de Com¬ mandantvan zijn plan af, om mee te gaan, en ging dien middag met mij terug. Bij het lager aangekomen, was de rapportrijder nog niet daar en is tot op heden niet ver¬ schenen; dit feit kan echter als een staaltje dienen, hoever de leugens dien tijd gingen. Den 23sten Juni kwamen twee rapport¬ rijders van Commandant Schoeman terug van Krugerspost met het bericht, dat V. C. de Beer het wel erg moeielijk had ge¬ had, maar zonder noemenswaard verlies was uitgekomen. Het was hem en zijn menschen gelukt zich in bosschen en kloo- 2. de Verificatie der onderdeelen van het gram uitsluitend aan een der Ykkantoren geschiedt; 3. onjuiste gewichten, zoo mogelijk, door den Yker worden gejusteerd, volgens bij Koninklijk besluit vastgesteld tarief. Zij hebben toe te zien dat de voorwerpen van het vereischte ykmerk voorzien zijn en afgekeurde maten of gewichten niet voor¬ handen blijven op de plaatsen aangeduid in art. 11 der Ykwet. Burgemeester en Wethouders voornoemd, HARTKAMP. — De Secretaris, H. VLASVELD. Enkhuizen, den 6 Maart 1903. Lui- sb XI. In 't vorige nummer deelde ik mee, dat het wenschelijk is, om zekerder gegevens te hebben, de resultaten van meerdere jaren te vergelijken. Het toen genoemde proef¬ veld, n.l. dat van den heer S. Singer te Andijk is reeds in 1901 aangelegd en de resultaten van 2 jaren zijn nu bekend. Het komt mij dan ook gewenscht voor, nogmaals een overzicht te geven van de opbrengsten in beide jaren, maar dan van slechts enke¬ le perceelen. Hieronder volgt nu de op¬ brengst van die perceelen in 1901 en daar¬ na die van dezelfde perceelen in 1902, alles per II. A. gerekend : 1901. Opbrengst in '/, H.L. Zuivere van 35 K.G. op- Perceelen, Groote, Kleine, brengst. 1 perceel 540 60 f 690.50 460 .513 345'/, 381'/, 381»/, 90'/, 88'/, £2% 76 76 717.525 778.805 648.06 589.225 589.23s 1902. Opbrengst in '/, H.L. Zuivere van 35 K.G. op- Perceelen, Groote, Kleine brengst. 1 perceel 614 114 f 897.06 2 3 4 5 557 614 485'/, 514 442 72'/, 927, 80 65'/, 887, 874.01 928.37 648.165 790.30 701.22 De prijs per '/, H.L. van 35 K.G. was in 1901, naar 't gemiddelde der gétnaakte prijzen gerekend, voor de groote aardappe¬ len f 1,625 en voor de kleine f 1.05 en in 1902 respectievelijk f 1,63 en f 1.16. Met zuivere opbrengst wordt bedoeld : de geldelijke opbrengst verminderd met de be- mestingskosten. Om nu beter te kunnen oordeelen, dient de bemesting ook nog vermeld te worden. Perc. 1 is beide jaren bemest met 50000 K.G. trammest. Perc. 2 is beide jaren bemest met de halve hoeveelheid trammest bovengenoemd. Perc. 3 is beide jaren bemest met halve trammest en half kunstmest (n.l. de helft van de hoeveelheid kunstmest op perceel 5 gebruikt.) Perc. 4 is in 1901 onbemest gebleven en in 1902 bemest met vol trammest. Perc. 5 is in 1901 bemest met kunstmest n.l. 250 KG. zwavelzure ammoniak, 150 KG. chilisalpeter, 700 KG. superphosphaat en 400 KG. patentkali en in 1902 met evenveel superphosphaat en patentkali, maar met 310 KG. zwavelzure ammoniak en 200 KG. chilisalpeter. Perc. 6 is in 1901 bemest als perceel 5 en in 1902 met 600 KG. chilisalpeter, 700 KG. superphosphaat en 400 KG. patentkali. Opgemerkt moet nog worden, dat de per¬ ceelen 1, 2 en 3 in 1900 ook bemest zijn, terwijl 4, 5 en 6 in dat jaar onbemest bleven. Wanneer men nu de gegeven cijfers met elkander vergelijkt, dan blijkt o. a. het volgende : a. In 1902 zijn op alle perceelen de opbrengsten in '/, HL. gestegen. Eveneens zijn de zuivere opbrengsten gestegen, be¬ halve van perceel 4. Dit perceel wordt slechts om de 2 jaar bemest. In vergelij¬ king met de uitkomsten der andere per¬ ceelen in 1902 was dus deze manier van bemesting financieel minder voordeelig. De grootste stijging had plaats bij perceel 1, dat elk jaar met trammest bemest wordt, en wel met een bedrag van ruim f 200.—, en dan bij perceel 5, dat alle jaren kunst¬ mest krijgt; ook hier was eene vermeerde¬ ring van zuivere opbrengst met f 200.—. b. Uit het resultaat van perceel 5 in 1902 blijkt duidelijk, dat de vrees, dat kunstmest op den duur minder goed werkt, nu nog niet bewaarheid is. De verhoogde zuivere opbrengst zal vooral ook hieraan zijn toe te schrijven, dat de bemesting met stikstofhoudende kunstmest in 1902 sterker was dan in 1901. De bemestingskosten werden daardoor ven te versteken, en ze hadden nog gelegen¬ heid gehad een tamelijk aantal Engelschen naar de andere wereld te sturen. Er liep tevens een gerucht, dat de vijand het plan had om van uit drie richtingen tegen Generaal Moll uit te trekken, waarom hij een order had gestuurd om 30 man ter versterking te zenden. Hieraan werd geen gevolg gegeven, daar we zelf onze manne¬ tjes uitstekend konden gebruiken; verder moesten we een Commando naar Steen- katnpsberg zenden om de nog daar wonende families tegen de kaffirs te beschermen, waarvoor een zekere Labuschagne, die een soort van vrijcorps had opgericht werd uit¬ gekozen, en werd ons Commando daardoor zwakker. Den 25sten Juni kwamen Veldcornet Swart en Luitenant Erasmus terug na ver¬ geefs te hebben geprobeerd over de spoor te gaan. Er trokken nog steeds een zeven kampen op 't Hoge-veld rond, zoodat het bijna onmogelijk was de Regeering of den Commandant-Generaal te treffen. Ze brach¬ ten tevens een rapport mee en een brief van. den Commandant-Generaal aan Com¬ mandant Schoeman. Generaal Botha schreef, dat hij het rap¬ port van den Commandant ontvangen eri met blijdschap vernomen had, dat het hem gelukt was uit 's vijands handen te blijven. De Generaal beloofde binnenkort de Commando's te bezoeken, en hoopte dan alles goed georganiseerd te vinden. Omtrent de aanstelling van den heer Moll als waar nemend Assist. Commandant-Generaal was hem niets bekend, en dacht hij bij zijn bezoek deze kwestie tot tevredenheid der officieren te regelen. Het rapport bevatte tamelijk veel nieuws : In de Kaap-Kolonie waren Kritzinger, Fouché, Schepers en Froneman, en hadden den laatsten tijd totaal 1200 Engelschen gevangen en ontwapend, benevens een groot aantal paarden gebuit. Vele koloniale burgers sloten aan. Den 25sten Mei storm¬ den Generaal Spruijt en Ben Viljoen den vijand, waarbij 200 Engelschen gedood en gewond werden, terwijl het verlies aan onze zijde, 1 doode, 2 gewonden en 27 paar¬ den was. Den 12den Juni vatte Generaal Muller een kamp, waarbij van de Engelschen 40 gedood, 60 gewond en 270 gevangen werden ; hier kregen wij 7 dooden en 23 gewonden. Generaal Beijers rapporteerde, dat de toestand in Zoutpansberg tamelijk gunstig was, Veldcornet Neethling had met behulp van Long Tom (de eenige, die nog bestond) een groote macht der Engelschen teruggeslagen ; en op 't oogenblik boerden de Khaki's alleen langs de spoor. Den 26sten Juni trok een klompje bur¬ gers & Artilleristen af naar Watervalsrivier, maar konden niet verder komen dan de plaats van Labuschagne wegens het groot aantal gewapende Kaffirs. Ze hadden het in de kloof tamelijk warm gehad, maar gelukkig was er niemand bezeerd. De zaak tusschen den waarnemenden Assist. Commandt. Generaal Moll en Veld¬ cornet Swart was niet beslist kunnen wor¬ den, omdat, zooals ik reeds heb medegedeeld, Generaal Viljoen, of lievef de Regeering niet te bereiken was. In den brief van den Commandant-Generaal had deze den Commandant het beheer der zaken van het district Lijdenburg opgedragen, en naar het scheen,, werd door Generaal Botha de aan¬ stelling van den heer Moll geheel genegeerd. Ook werd in dien brief den Commandant op het hart gedrukt, de proclamatie na te komen, waarbij de rechtspraak moest wor- wel verhoogd, maar toch was 't resultaat veel beter. C. Zooals uit de resultaten van perceel 6 blijkt, steeg ook hier de opbrengst in 1902, vooral ook daardoor, dat eene sterkere stikstofbemesting werd toegepast. In dit jaar bleek de zwavelzure ammoniak gun¬ stiger te werken dan de chilisalpeter, zoo¬ als blijkt als men de perceelen 5 en 6 met elkander vergelijkt. Toch zij men voor¬ zichtig met het besluit om aan zwavelzure ammoniak de voorkeur te geven. Dit jaar zal het wel nader blijken. Verschillende omstandigheden als : de wijz6 van uitatrooi- ing der chilisalpeter, het weder, enz. toch zijn van invloed. d. Uit de resultaten van perceel 2 in 1901 en 1902 blijkt, dat déze wijze van bemesting beter was dan die bij perceel 4. Op perceel 2 wordt alle jaren half tram¬ mest gegeven, en de stijging in zuivere opbrengst was ongeveer f 150.—. Deze wijze van bemesting gaf dus beter resultaat dan die bij perceel 4, hoewel de stijging minder was dan bij perceel 5 met alleen kunstmest. e. Belangrijk is het resultaat van per¬ ceel 3. Hier bedroeg de stijging bjjna f 150, maar dit perceel gaf zoowel in 1901, als in 1902 de hoogst zuivere opbrengst. Nu is dit perceel bemest met half trammest en half kunstmest. De meening, door mij in 't vorige jaar uitgesproken, dat dit waar¬ schijnlijk de beste wijze van bemesting zou zijn, is dit jaar bewaarheid. Tevens dient daarbij niet vergeten te worden, dat men, op die manier bemestende, met dezelfde hoeveelheid trammest tweemaal zooveel land kan bemesten. /. Als slotsom der beschouwingen dient dan thans ook de volgende meening uitge sproken te worden. Eene veel sterkere bemesting met kunst mest of eene bemesting met halve hoeveel¬ heid trammest, b. v. 25000 KG. plus eene vrij sterke toevoegiug van kunstmest zal betere of minstens evengoede resultaten op¬ leveren dan eene volle bemesting met tram¬ mest alle jaren. Wanneer dit vaststaat, behoeft men dus minder bevreesd te zijn voor gebrek aan trammest. In verband met deze meening deel ik dan ook nog mede, dat op de 3 proefvelden te Andijk, door mij behandeld, de bemes¬ ting dit jaar zoodanig gewijzigd zal worden, dat de hoeveelheid kunstmest veel grooter wordt. den uitgeoefend door een militair hof, waar¬ van de leden door de Regeering werden benoemd. Nu was juist de aanstelling der leden van de Regeering ontvangen; den leden werd hiervan kennis gegeven en de Commandant besloot, het hof zoo spoedig mogelijk zitting te laten nemen om eenige loopende zaken te behandelen, waarbij ook werd opgenomen de zaak tusschen de hee- ren Moll en Swart. Een speciale rapport¬ rijder werd naar Krugerpost gezonden met een kennisgeving van den voorzitter van het hof aan den heer Moll om voor het hof te verschijnen, maar toen den lsten Juli het hof zitting nam, verscheen de heer Moll niet, waarom de schorsing van den Veldcornet werd opgeheven en deze in zijn functie hersteld. Dien avond rapporteerden de brandwach¬ ten, dat zij geweerschoten in de richting Oshoek hadden gehoord, en dadelijk werd een patrouille van Binan daarheen gezon¬ den. Daar aangekomen, bleek het, dat vier man, die bij het verbrande huis van Coetsee door middel van de zinken platen een soort van verblijf gebouwd hadden, door kaffirs waren overvallen; deze hadden 21 ossen, 8 rijpaarden en een honderdtal schapen meegenomen, en eerst geschoten, toen de buit in veiligheid wa^ gebracht. Onbegrij¬ pelijker wijze waren die vier lui vast in slaap, toen de Kaffirs kwamen, en waren eerst wakker geworden door de geweer¬ schoten ; ze hadden het niet noodig gevon¬ den, wacht te doen, niettegenstaande ze zich zoo nabij de kaffirs bevonden. Den 2den Juli kwamen eenige lui terug van Krugerspost, en beweerden, dat de toestand daar niet bizonder gunstig was. Uitgezonderd de jongere boeren, was men zeer ontevreden over den heer Moll, en In 1903 zal de bemesting met vol tram¬ mest weer 50 000 KG. bedragen, terwijl de volledige bemesting met kunstmest zal zijn : 1000 KG. chilisalpeter of 750 KG. zwa¬ velzure ammoniak, 1000 KG. superphos¬ phaat en 500 KG. patentkali. Bij half trammest plus half kunstmest wordt de helft van bovengenoemde hoeveelheid ge¬ bruikt. Dit zijn zeker hoeveelheden, tot nu toe noch in onze omgeving noch in onze pro¬ vincie gebruikt. De resultaten kunnen dit jaar dus misschien zeer belangrijk worden. Dat dergelijke groote hoeveelheden kunst¬ mest gebruikt zullen worden, laat zich o.a. ook verklaren uit de samenstelling van de paardemest. Volgens een onderzoek van de trammest, in 1902 gebruikt, bevatte deze: 0,60% stikstof, ongeveer, 0,24% phosphor- zuur en 0,49% kali. De bemesting met 50000 KG. trammest bracht dus 50 X 6 KG. = 300 KG. stikstof, 50 x 2,4 KG. = 120 KG. phosphorzuur en 50 x 4,9 KG. = 245 KG. kali in den grond. Zij, die land¬ bouwonderwijs genoten hebben, zullen bij de theorie wel vernomen hebben, dat men de stikstof en stalmest wel in waarde ge- lij k stelt met ongeveer de helft van de waarde der stikstof in chilisalpeter. De hoeveelheid trammest bovengenoemd be¬ vatte 300 KG. stikstof, die we dus gelijk kunnen rekenen met 150 KG. stikstof in chilisalpeter, zoodat dus 1000 KG. chilisal¬ peter met een gewaarborgd gehalte van 15 a 15 7, % stikstof ongeveer dezelfde hoe¬ veelheid stikstof bevat. Zoo levert verder 1000 K.G. superphosphaat met 14% phos¬ phorzuur 140 K.G. phosphorzuur en 500 K.G. patentkali met een gehalte van 26% kali 5 X 26 K.G = 130 K.G. kali. Reeds" vroeger bleek, dat genoemde zavelgrond bijzonder groote behoefte had aan stikstof en kali, doch ook eene groote behoefte aan phosphorzuur, zoodat dus in de boven¬ genoemde hoeveelheden kunstmest de hoe¬ veelheid dier stoffen met de resultaten der proeven en tevens voor een deel met de trammest overeenstemt. Dit jaar kunnen dus, ik herhaal het, mis¬ schien belangrijke resultaten te verwachten zgn. Hoogst waarschijnlijk zal een b. v. halve trambemesting met' veel kunstmest op dezen grond 't beste blijken ook op den duur. Immers reeds vroeger is ook uit de andere door mij vermelde cijfers gebleken, dat juist zulke perceelen, hoewel ze slechts klein waren, belangrijke uitkomsten gaven. hadden zich den laatsten tgd 15 man vrij¬ willig in handen van den vijand begeven : m. a. w. gehandsup. Tevens had de heer Moll een brief aan den voorzitter van het hof geschreven, waarin hij meedeelde, dat hij met het hof niets te maken had en dit ook niet bevoegd achtte over de zaak tusschen hem en Veld¬ cornet Swart te oordeelen. Luitenant Erasmus kreeg een brief, waar¬ in hem onder bedreiging van ook in arrest genomen te worden, gelast werd als nog den Veldcornet naar Generaal Viljoen te brengen en den Commandant werd vereerd met een schrijven, waarin stond, dat hg de Generaal nu „noeg" was van de dwars¬ drijverij van den Commandant en deze weldra zou merken, dat niet hij, maar de heer Moll de baas was in het district. Hierdoor werd de ontevredenheid der offi¬ cieren en burgers nog grooter, en ieder wenschte van harte, dat de Commandant- Generaal spoedig aan zijn belofte voldoen en weldra hier komen zou, om zaken te regelen. Men verweet ook aan Generaal Viljoen, dat hij Lijdenbnrg goed genoeg vond om er den kost te helpen mee op¬ eten, maar als het hem te warm werd, hg de Lijdenburgers aan hun lot overliet, en hen bovendien de beleediging aandeed, om in zijn afwezigheid een vreemdeling in plaats van een Lijdenburgsch officier in zijn plaats te stellen. Den 3den Juli kwam er bericht, dat Generaal Viljoen met zijn commando terug was, maar bij den overgang der spoor met den vijand had moeten vechten, waarbij V. C. Mijburg en 5 burgers gedood en 6 burgers gewond werden. Behalve de ruzie, reeds vroeger behan¬ deld, bestond er ook een kwestie tusschen