Tekstweergave van EC_1900_12_28_0001

Deze tekst is automatisch getranscribeerd en kan fouten bevatten.
No. 154. Eerste Blad. Een en Dertigste Jaargang. ENKHUIZER COURANT. ALGEMEEN NIEUWS- voor HOLLANDS IMt HIM wordt OÏKSDAO-, IXMWDERDAö- «n ZATERDAG¬ AVOND «itjfüg.vaa. Afaaoaeioeiniipr^* \»or 3 muoAti ƒ } tnavo jittr poot door Hst pfbmAf Rfk voor 3 maanden . „ 1.20 N.w N. Tramvaal, ïft/itës, mui., f 6.60 per jaar. Man ahotme.rt »fefc bfc alia &*Ad»?,d«l«.rea en Poatadminiatratiu af roehnstrt.**» Hg ,l«a n5tj«»i«' A. JEGMOND. EN ADVERTENTIEBLAD NOORDERKWARTIER. 28 December. Afzonderlijke Ns. dezer Courant 5 Cents, de S Ns, 10 Gents, De prjji der Adv«rteatl*a Tan 1—6 rtMfc ii M>~ el*®» regel méér 10 ceuu. öroote letters en randen worden naar irïnnfruiinll» Bewygnummer» gratis. \éór Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagmergen 10 men de Adrertentiën in te sondes. Ingezonden stukken minstens één dag vroeger. •ar gjwx?" « Bij bestelling van de ENKHUIZER COURANT in den loop Nieuwjaarswenschen. In he* nummer van 2 JANUARI «lat OUDEJAARSAVOND a. s. ver- schijut, zal weder gelegenheid bestaan tot het plaatsen van Nieuwjaarswenschen, a 25 cents, a contant, ter grootte van 1 tot 5 regels. DE UITGEVER. IPIr5 Wegens den Nieuw¬ jaarsdag, verschijnt de Courant van 2 Januari — Oudejaarsavond. — De Uitgever. Sblitiek Overzicht. Met 1 Januari zal, zocals onzen lezers ook uiï de Eokhuizer Courant bekend kan zijn, de wet op de Leerplicht in werkiii]; treden. Een van onze collega's medewer¬ kers aan dit blad heeft oniangs in eene opvolgende reeks van artikelen uiteenge¬ zet, welke practische gevolgen dit voor onze burgerij hebben zal, en daar wij niet de minste lustgevoelen om eene taak die eenmaal naar üehooren verricht is, nog eens over te doen, wenschea wij daarover in geene enkele beschouwing to treden. Wel weasohan wij een enkel woord in 't midden te brengen over de zoogenaamde Bohoolvoeding, eene quaestie die bij de in¬ voering van Leerplicnt aan de orde komt, en die gemakkelijker als leuze kan wor¬ den aangeheven, dan in bevredigenden zin worden opgelost. Zooals men zich herin¬ neren zal, hebben de sociaal-democratische Kamerleden bij de behandeling van de Laerplichtwet het voorstel gedaan, om de gemeenten te verplichten tot sehooivoeding van die kinderen, die daarvoor in de ter¬ men vielen. Dit voorstel verwierf echter toen slechts 11 stemmen, en wel behalve van de 4 sociaal-democraten, van de H.H. Hesselink van Suchtelen, Molting, de Klerk, Ketelaar, PyStersen, Schaafema en Kool. Wij hebben indertijd onzen spijt over de verwerping van dit voorstel uit¬ gedrukt ; hoewel wij in gean enkel opzicht de groote bezwaren aan eene dergelijke wettelijke bepaling verbonden, of het groote misbruik, dat er van zou kunnen gemaakt worden, over het hoofd zien, dunkt zulk eena bepaling ons niet anders dan de logische consequentie van de Leerplichtwet. Wanneer de Staat de ver¬ plichting aan den onder oplegt, om zijn kind naar sehool te zonden, en verregaande armoede niet aanneemt als eene reden van vrfjstelling, kan daaruit niet anders volgen, dan dat hij zorgt, dat de ouder in staat gesteld worde te voldoen aan de verplichting, hem door de wet opgelegd. Enfin, men heeft het anders gewild; men heeft het om zoo te zeggen op een aecoordje gegooid. De gemeenteraden zul¬ len niet verplicht maar bevoegd zijn, voe¬ ding on kleeding te verstrekken aan de kinderen, die zonder die hulp, niet naar school zonden kunnen gaan. Die voeding zal dan verstrekt kunnen worden door eeoe commissie, die daarvoor van gemeeD tewege kan worden benoemd, en wat de kieoding aangaat (dit ter geruststelling van de Bsunderbys, die al dadelijk zullen vree- zen, dat het te doen is om de arme scha¬ pen in purper en hermelijn uit te dossen) een Koninklijk Besluit bepaalt, dat voor kleeding jaarlijks per kind hoogstens f 10 mag besteed worden. Is het nu op dit oogenblik reeds de tijd om zulke commissies in 't leven te roepen ; is het reeds de tijd om bij de gemeente raden daarop aan te dringen ? Wij voor ons meenen van niet. Als ooit overhaaste spoed slecht zal werken, dan dunkt ons in dit geval, dat het gevaar daarvoor zeer groot is. Want indien men deze zoo uiterst noodige en nuttige zaak niet al dadelijk in den grond wil bederven, moet men daartoe alleen overgaan wanneer ge¬ constateerd is, dat die behoefte werkelijk bestaat. Ei dat kunnen wij op 'c oogen¬ blik niet weten. Waar in het overgroot© aantal van onze gemeenten eene vertrouw¬ bare statistiek van 't schoolverzuim en van de oorzaken daarvan ontbreekt, missen wij de noodige gegevens, die wg in deze uiterst moeilijke zaak zoo zeer behoeven om niet in plaats van goed kwaad te' stichten. Want het dient niet vergeten even goed als het is voeding en bleeding te geven aan het kind dat zulks behoeft, even verkeerd is het dat zulks gegeven wordt, wanneer die behoefte slechts wordt voorgewend. En dat zulk voorwenden in ruime mate kan plaats hebben, zal een ieder begrijpen, die weet hoe uiterst moeilijk is, zelfs voor hen die van de pbilantropie hun vak en hun levensdoel hebben gemaakt, om de wezenlijke be- hoeftigan te bereiken. Daar is helaas geen schepsel zoo schuchter en bedeesd als de ware arme, en zoo dikwijls is, wanneer wg de lange rg van vaste klanten der gemeente- of kerkbedeeling zagen klaar staan om de wekelijksche uitdeeling te ont¬ vangen, de vraag bg ons opgekomen : Zgn er misschien geen thuiszittende armen, die in hun heldhaftigen strijd tegen het bestaan veeleer aanspraak zouden kunnen maken opsteuD, dan dit blijkbaar niet te helpen abonnements-proletariaat P Enfin, dit zij zooals het is; wij voor ons zouden meenen, dat eerst wanneer Leer¬ plicht in werking is getreden men de ge- l evens zal krijgen die in deze noodig zijn. . Lomt de oommissie, die toch wel in iedere i [emeente al ingesteld worden, om de van een kwartaal betaalt men slechts de Ns. die nog verschil r- FEUILLETON verschillende redenen die tot schoolverzuim leiden na te gaan, tot de overtuiging, dat er, doordat het arme kind voeding en kleeding derft, schoolverzuim bestaat, dan is het tijd, om op te treden en zeer krachtig op te treden. En dan zou het dunkt ons het allermooist zgn, wanneer het particuliere initiatief (over hooge bedragen loopt de zaak niet) hier zich zoo krachtig liet gelden ; dat de gemeentekas niet be¬ hoefde te worden aangesproken. Laten dus de voorstanders van sehooi¬ voeding en sehoolkleeding eens een half jtar wachten; nu is het nog geen tijd, om op ondersteuning van gemeentewege aan te dringen, behalve natuurlijk in die ge¬ meenten (zoo zgn er vooral in Friesland enkele) waar men uit vroeger onderzoek de noodige gegevens bgeen heeft. Ei laat vooral toch niet de politiek zich niet deze zaak bemoeien. Dan wordt zij geheel bedorven. En daarom meenen wg, dat de propaganda, die op 't oogen¬ blik reeds door de sociaal-democraten voor deze zaak wordt gemaakt, ontijdig is en daarom weinig bevorderlgk voor de goede zaak mag genoemd worden. Uit het overzicht, dat de Volksonder¬ wijzer een dag of 14 geleden gaf van het¬ geen van gemeentewege voor sehooivoeding en sehoolkleeding geschiedt, blijkt wel, zooals het dagblad Het Volk in zgn num¬ mer van 13 December terecht schreef, dat de sociaal-democraten in en buiten de gemeenteraden bezig zijn de gemeente¬ raden in dit opzicht aan het werk te zetten, maar tevens, dat het succes nog niet groot is. Niet groot is hier natuurlijk f uu«uuiii|a een euphemisme voor zéér klein ; ook de S. D. A. P. leert langzamerhand de kunst om onaangename berichten in zijden woordjes te Bpinnen. Wij voor ons zouden willen vragen: was dat niet te verwachten ? Moet er nu niet even gewacht worden. Is het nu ver¬ standig om buiten alle samenwerking om, die bij deze zaak in de allereerste plaats noodig is, nu alvast maar op eigen houtje te beginnen, en eese politieke kleur te geven aan eene zaak, die buiten de poli¬ tiek ligt, on dan nog wel de sociaal¬ democratische kleur, die zoovelen schrik aacjiagt. Da bevoegdheid in deze aan de gemeenteraden gegeven, danken zij niet uitsluitend aan de sociaal-democraten; voor het amendement de Boer, dat deze bevoegdheid verleende en dat slechts met ééne stem meerderheid (49 tegen 48) werd aangenomen, stemden alle anti-cle riealen van Geertsema af tot van der Zwaag toe. Alleen de Christelijk-Histori- sehen kozen in dezen de zijde van anti¬ revolutionairen en Katholieken, die even¬ als deze bij dit slap-democratisch voorspel reeds de sehrik in de boenen kregen. Hier kunnen, willen wij dus maar zeggen, ook van den politieken kant gesproken, ver¬ schillende partgen samenwerken. Zooals hierboven reeds gezegd is, klaagt de Volksonderwijzer over het weinige suc¬ ces dat tot nog toe in dit opzicht were behaald. Voor zoover dat blad kan na¬ gaan, hebben slechts vijf gemeenten in heel Nederland eene post voor dit doe op de begrooting gebracht. Al deze over¬ wegingen geven het Volk aanleiding om het volgende te schrijven. »Wij twijfelen niet of onze partijgenoo ten zullen overal deze zaak warm houden, allereerst door voorstellen te doen tot kindervoeding van gemeentewege, en zgn deze eventueel verworpen, door in ver¬ binding met de onderwijzersverenigingen aan te dringen op het subsidieeren van particuliere vereenigingen. De Amster- damsche vereeniging „kindervoeding," die voor eenige jiren meer door politieke dan door philanthropische overwegingen ge¬ dreven, verklaarde „een eventueel subsidie van gemeentewege toch te zullen weige¬ ren ' had in het afgeloopen jaar een te¬ kort van f 3500 en zoo is de toestand overal waar de zaak door particulieren ter hand is genomen. De kinderen krg- gen dan ook bijna nergens eiken dag schoolvoedsel en bovendien werden bijna overal veel meer afgewezen dan geholpen." Tot zoover zgn wij het met deze be¬ schouwing tamelijk wel eens. Wg leeren ?*. ket hooggeroemde particulier initiatief ook in deze zaak tot nog toe jam¬ merlijk tekortschoot. Dat ligt hem helaas daaraan, dat zoovele geldconservatieven, juist zij, die er zich het hardst tegen ver¬ zetten dat van gemeentewege voor sehooi¬ voeding en sehoolkleeding geld verstrekt zal worden, vergeten in deze het particulier initiatiaf te steunen. Dat in eene stac met zoovele rijkaards als Amsterdam, eene vereeniging als kindervoeding staat voor een tekort van f 3500 spreekt helaaB boekdeelen. Niet eens zgn wij het echter, wanneer het Volk hieraan de opmerking toevoegt: „Hier is dus voor al onze afdeelingen en propagandisten ook voor dezen winter eene vruchtbare werkzaamheid. Wij willen gaarne gelooven, dat de sehooivoeding een uitnemend propaganda-middel is voor de socialisten, die dan hard kunnen uitwij¬ den over de steenen harten der bourgeois, maar of die propaganda in dit stadium de zaak ten goede zal komen, betwijfelen w9' PRINS JORIS. buitenland. Engeland en de Zuid-Afr. Republieken. Engelschen teruggeslagen. Bureh rsdorp, 24 Dec. (R.O.) Een gemengde afdeeling huzaren en kolonialen stiet den 23en op een lager van 300 Boeren, vijftien mijl ten Noordwesten van Burgersdorp. De (Naar het Duitsch.) Aangevangen in No. 117. 37. Bali ! wat zou dat gebaat hebben !" ant¬ woordde Born op een toon, die niet van spotternij vrij was. „Het is niet aan te ne¬ men, dat de dief de ontvreemde steenen in hun oorspronkelijken toestand verkoopen zal. Mijns inziens is alles geschied, wat geschie¬ den kon, en wanneer toch de argwaan op u blijft rusten, kan ons daaromtrent geen verwijt treffen." „Ik verzoek u, een anderen toon aan te nemen", zeidfe mevrouw Blote ; indien mijn¬ heer Ertman onschuldig is, dan heeft hij wel het recht mij eischen te stellen, en het spijt mij zooveel te meer, ze niet te kunnen vei vullen. Maar ik vraag nogmaals, wat had ik kunnen doen, daar zelfs de recht¬ bank niet bij machte bleek, het raadsel te ontcijferen. Ik moest mij er mede tevreden stellen, dat de eigenaar van het hotel mij gedeeltelijk voor liet geleden verlies scha¬ deloos stelde ...." „En daarmede gaaft gij hem liet recht de toestemming te weigeren, om zijn hotel te doorzoeken !" „Heeft hij dat werkelijk gedaan ?" „Ja hij deed het, en het schijnt dat hij in dit geval niet wettig kon gedwongen | worden, toestemming te geven." „Dat was mij niet bekend." „Zijn eigen belang dwong hem daartoe." zeide Born ; „de gasten zouden zijn hotel terstond verlaten en het voortaan steeds vermeden hebben." Mevrouw Blote schudde misnoegd het hoofd. _ «Tot dien prijs had hij zijne belangen niet mogen behartigen", zeide zij ; „het betrof hier immers de vrijheid en eer van een man. die wellicht onschuldig beide verliezen kon." „En heide verloren heeft", voegde Rudolf er bij. „Ik kan en mag het er niet hij la¬ ten ; ik mag niet ophouden, alvorens het raadsel is opgelost, en daarom wilde ik u verzoeken, mij eene beschrijving van de edelgesteenten ter hand te stellen, opdat ik voor mijne navorschingen tenminste een uitgangspunt heb." „En wat zijt gij nu voornemens te doen ? vroeg Bella, wier blik vol innige deelneming op den jongeling rustte. _ 1 k zal het gebeurde in de meest gelezen nieuwsbladen bekend maken. Dat is, dunkt mij, het eenige wat ik doen kan." „Gij zult de opgave hebben", zeide me¬ vrouw Blote ; „mij zou het verblijden, indien uwe pogingen met een goeden uitslag be¬ kroond werden." „Ik zou u een en ander toch ten streng¬ ste afraden", nam Born weer het woord, en wederom lag een snijdende ironie in zijn stem ; „het leidt slechts tot ergernis en aan¬ doeningen. Die boter op zijn hoofd heeft, moet uit de zon blijven; verlies toch niet dit oude spreekwoord uit het oog. Nog weet behalve wij, in deze stad niemand, welke aanklacht te Luzern tegen u is ingebracht; uwe navorschingen zullen deze openbaar maken, en ik geloof dat daaruit alleen on¬ aangenaamheden voor u zullen voortspruiten. Om elk valsch vermoeden te vermijden en I het oordeel der openbare meening niet op een dwaalspoor te brengen, zouden wij ge- ' noodzaakt zijn, eveneens het voorgevallene I hekend te maken." „Doe het! antwoordde Rudolf, hem door¬ dringend aanstarend. „Ik hoop juist daar¬ door in mijne pogingen ondersteund te wor¬ den." „Zoekt gij den dief misschien hier in de stad '?" „Dat is niet onmogelijk." Kom, voor zoover ik mij herinner, lo¬ geerde behalve u geen alhier wonende per¬ soon in het hotel..." „Om 't even, ieder heeft liet recht zich eene zienswijze te vormen, en mijne ziens¬ wijze wordt ondersteund door de mededee- lingen van een kellner, wiens helderziende blik en bijzondere waarnemingsgave reeds eenig licht in de duisternis hebben ver¬ spreid." , Born sloeg de oogen niet neer; met uit- dagenden trots verdroeg hij den doordringen¬ den blik zijns tegenstanders, en daarbij ont¬ ging het hem niet, dat ook Bella hem met , onmiskenbaar wantrouwen gadesloeg. | „Wanneer die kellner u inderdaad zulke ' gewichtige mededeelingen verstrekt heeft, waarom hebt gij er niet dadelijk gebruik van gemaakt?" vroeg hij. „Wellicht hadt gij daardoor vroeger uw doel bereikt.. .." „Het zou te veel tijd eischen, als ik u de beweegredenen wilde noemen, die mij daar¬ van terughielden", viel de schilder hem in de lede, terwijl hij zijn hoed nam; „boven¬ dien weet ik ook, dat u deze beweegredenen niet begrijpen zoudt. Wanneer mag ik d opgaven halen, mevrouw ?" „Ik zal ze u nog heden doen geworden." „Ik dank u en vraag om verschooningen, dat ik u lastig moest vallen, maar het betreft • mijne eer, en ik heb haar steeds als mijn grootste schat beschouwd." Met eene buiging nam hij van de dames afscheid ; daarna ging hij heen, zonder Born een groet waard te achten. „Die knaap trotseert mij nog !" zeide Born, aan het pijnlijk zwijgen een einde maken¬ de. „Hoogmoed en verstoktheid zijn van oudsher de meest geliefkoosde wapens van aangeklaagde misdadigers geweest." „Wilt gij nog altijd beweren, dat die heel¬ den diefstal bedreven heeft?" vroeg Bella, „Ik zal dit beweren zoolang handhaven tot het tegendeel is bewezen." „De bewijzen getuigen zeker nog altijd tegen hem", zeide mevrouw Blote, in ge¬ dachten verdiept, „maar ik heb in zijn ge¬ drag evenmin trots als verstoktheid kunnen vinden. Gij hadt hem getergd zonder daar- Engelschen trokken terug met geringe ver¬ liezen. De Boeren bij Steynsburg. Cradock, 25 Dec. (R.O.) Een afdeeling met zeven kanonnen verjoeg de Boeren den 18en uit de kopjes, elf mijl ten Noordwesten van Steynsburg. Vier Engelschen werden gewond. De Boeren lieten ettelijke dooden achter, /ij trokken naar de Zuurbergen terug, waar zij den 24en, naar men geloofde, nog ver¬ schanst zijn. Er bestaat geen kans, dat zij doorbreken. De Engelsehen bezetten den 19en Steynsburg. De inval. Londen, 26 Dec. (R.O.) Aan de „Daily Mail wordt den 25en uit Kaapstad bericht: De Boeren, die de Oranjerivier bij Odendaal- drift overtrokken, zijn verschanst in de Zuurbergen en schijnen voor het meerendeel Kolonische opstandelingen te zijn. Een troep' is op weg om hen te verjagen. Kitchener concentreert met grooten spoed een groot aantal troepen. Aan de „Morning Post" wordt van den 24en uit Kaapstad geseind, dat het aantal Afrikaanders, dat zich in het Philipsstad- district bij de_Boeren voegde, op 1500 man geschat wordt. ^ De bladen publiceeren een telegram uit Kaapstad van den 26en, volgens hetwelk de Boeren Steynsburg aanvielen. Zij werden teruggeslagen en op hun b aangevallen. Daarop vluchten zij naar de Zuurbergen. Succes der Boeren in de Kaapkolonie. Kaapstad, 26 Dec. (R.O.) Bericht wordt, dat een eskadron Yeomanrv, dat de uit Britstown terugtrekkende Boeren vervolgde, in een inderlaag viel en door de Boeren werd gevangen genomen, na zware verliezen te hebben geleden. — De Daily News is van oordeel dat Engeland in Zuid-Afrika verder niets kan uitvoeren, alvorens er nogmaals 100,000 man en 300,000 paarden worden heenge¬ zonden. De officieele lijst van de dooden en gewonden in den slag bij Nooitgedacht op 13 December is te Londen ontvangen en hieruit blijkt, dat gedood werden 56 man, gewond 153 en vermist 13. Hierbij komen nog 7 officieren, die gesneuveld zijn, dus in het geheel 63 dooden. Sedert de laatste negen maanden leden de Engelschen in geen veld¬ slag zoovele verliezen. Bij Dundee sneuvel¬ den 50, bij Elandslaagte 55, bij Nicholson's Nek 63, bij Belmont 53, bij Modderrivier 70, bij Magersfontein 173 en bij Paardeberg 259 Engelschen. Nooitgedacht neemt dus een alleszins waardige plaats in onder de neder¬ lagen van Engeland. Nog zoo eenige en blijde zal men kunnen uitroepen: „Bij Nooitge¬ dacht begon de Victorie." Uit China. Pater H. Raijmakers, overste van het Missiehuis „Sparrendaal" te Vucht, schrijft aan De Tijd, dat het volgende telegram is ontvangen: „De bisschop, 23 Hollandsche en Bel¬ gische missionarissen en 3000 Chineesche Christenen, gedurende vier maanden dom¬ ineer dan tien duizend Boxers en soldaten toe reden te hebben ; ik kon het hem niet euvel duiden, dat hij zich tegen u in zulke scherpe bewoordingen uitliet." „Wanneer het hem leed deed, dat ik hem de waarheid zeide, dan vindt ik reeds daar¬ in een bewijs van schuld." „Dat zon onrechtvaardig zijn", zeide Bel¬ la met scherpen nadruk; „hij was verbit¬ terd tegen u, omdat gij de mogelijkheid van zijn onschuld geheel hebt uitgesloten." Born fronste het voorhoofd en ging naast- den stoel van mevrouw Blote staan. „Zult gij hemde opgave verstrekken ?" vroeg hij zacht. „Zeker, waarom zou ik het niet doen ?" „Waarom .J Omdat het u niet aangenaam kan zijn, wanneer de geheele stad zich met het voorgevallene onledig houdt. Dat zal tot geruchten en vermoedens aanleiding geven " „Die mij geen het minste belang inboe¬ zemen" viel zij hem in de rede. „De lastertongen " „Ik kan hun het stilzwijgen niet opleg¬ gen, en de jonge schilder heeft gelijk, wan¬ neer hij zegt, dat het de redding zijner eer geldt. Welke redenen moest ik opgeven, om hem de opgaaf te weigeren, waarop hij inderdaad het volste recht heeft ?" „Ik geloof niet, dat gij deze vraag in bevestigenden zin kunt beantwoorden," zeide Bella, met kwalijk verborgen spot¬ ternij. „Gij zult dien heer niet kunnen verbie¬ den, zijn eer te verdedigen. 1