Tekstweergave van EC_1900_02_25_0001

Deze tekst is automatisch getranscribeerd en kan fouten bevatten.

So. 24 Eerste Blad. Hen en Bertigste Jaargang. 1900 ENKHUIZER ALGEMEEN NIEUWS- voor HOLLANDS ZoiMlMg Dit bl*d wordt DINSDAG-, DOM) END AG- aa ZiTISDAC- AYOND U!tgegê7«B. Abonnemantsprjjs yoor 3 j j, Franco par post door het gaWads R$k yoor 3 mtanitas . „ i.»0 Naar N. Amerika, Tranera*S, I»®., «ax., / 6.«o par jaar. Men abonneert iieh by a Sly Boekhandelaren en rntt«-fn'nf»Uri*B>i jf rechtstreeks by den nitgerw A. BGMOND. COURANT. EN ADVERTENTIEBLAD NOORDERKWARTIER.. 25 Februari. Af tonder lyke Ns. dezer Courant 5 Cents, de 3 Ne. 10 Cents. De ?i>yc d»r Adrertentfsn yan 1—S regels is M) cents, yoor eiken regel rader 10 cents. Groots letters en randen worden naar plaatsraimte berekend. Bewijsnummers gratis. Védr Dinsdag-, DonSerdag- en ZaUrdagmorgen 10 nar geliere man de Adycrtentiën in te eenden. Ingetonden stukken minstens «dn dag vroeger. Bij bestelling van de ENKHUIZER COURANT in den loop van een kwartaal betaalt men slechts de Ns. die nog verschijnen. »r^s^nnnB^tnunmaieea, is, . .. CO! voor ie Lezers van ons blad. Een flink pakket vol platen. Een volledige fraai geïllustreerde uitgave van Moeder de Gans. 9 klein kwarto deelen met de fraaie platen van 50 Cent. Gustave Doré. 50 Cent. De volledige MOEDER DE GANS, 9 klein kwarto deelen mei 48 platen van GUSTAVE DORÉ: 1. Roodkapje en De Toovergotfin, 2. Klein Duimpje, 3. Prins Lievelijn, 4. Blaauwbaard, 5. De Schrandere Prinses, 6. Asschepoetster enRiket met de Kuif, 7 De schoone slaapster in het bosch, 8. De ge¬ laarsde Kat, 9, Ezelsvel. Negen deelen klein kwarto formaat, het mooiste voor de kinderen met 48 platen van GUS¬ TAVE DORÉ. De beste bewerking in proza door Schenkman. Thans het geheeie pak voor onze lezers slechts tijdelijk voor 50 Cent. Dit is een pak boeken, dat ieder moet koopen, dit zijn vertellingen, die ieder kind wil lezen, dit is een gelegenheid die zeld¬ zaam is. Aan ons Bureau afgehaald slechts 50 Cent 4 contant. Franco per post na ontvangst van 60 ct. INRICHTINGEN, welke GEVAAR, SCHADE of HINDER kunnen veroorzaken. Burgemeester en Wethouder der Gemeente ENKHUIZEN brengen ter openbare kennis, dat ter Gemeente-Secretarie ter inzage ligt een verzoek met bijlagen van LEFFERT SCHILD, Grof- en Hoefsmid te Enkhuizen om vergunning tot het opstellen en in wer king brengen van een gasmotor van twee paardenkrachten in zijne Smederij^ aan de Nieuwe Westerstraat te Enkhuizen, ka dastraal bekend in Sectie D, No. 1206. Op Donderdag, den 8an Maart 1900, des namiddags te één ure, zal ten Raadhuize gelegenheid bestaan om bezwaren tegen dit verzoek in te brengen en deze mondeling en schriftelijk toe te lichten. Zoowel de verzoeker, als zij, die bezwaren hebben, kunnen gedurende drie dagen, vóór het bovengemelde tijdstip, op de Secretarie der Gemeente kennis nemen van de ter zake ingekomen schrifturen. Enkhuizen, de 22en Februari, 1900. Burgemeester en Wethouders voornoemd, De Burgemeester, HARTKAMP. door GERHARD DROS Pieterszoon vergun¬ ning wordt verzocht tot verkoop van sterken drank in 't klein in perceel Wijk II no. 316. Enkhuizen 23 Februari 1900. Burgemeester en Wethouders voornoemd, HARTKAMP. De Secretaris, H. VLASVELD. Onderzoek, en behoud, wat goed is. De Secretaris, H.VLASVELD. DRANKWET. Burgemeester en Wethouders van ENK¬ HUIZEN brengen ter openbare kennis dat FEUILLETON. OF PAO of liet sleelite voorteeken. Naar het Platduitsch van H. Jiihrs. 1. Vlak bij Hamburg ligt de stad Altonaen een half uur buiten deze stad ligt het dorp Bahrenfeld. Hier woonden aan den straatweg de we¬ duwe Becker, ze was nu al in de zestig; een jaar of vijf geleden, toen haar man nog leefde, woonde ze in Altona op den hoek van de Universiteitstraat, waar ze een win¬ kel hadden in glas- en aardewerk. Becker was met niets begonnen, en had er zich .bovenop" weten te werken ; en zijne trouwe wederhelft had zich door hare zwaarlijvigheid niet laten verhinderen, om hem trouw ter zijde te staan - tot aan s mans droevig verscheiden. — Het was een hartverheffend schouwspel te zien, hoe de trouwe echtgenoote onophoudelijk van de bovenkamer naar den winkel kwam, en dan weer zesenveertig treden opklom naar boven, waar zooveel als het pakhuis was. Maar bij zoo'n gelegenheid had ze eens een misstap gedaan, was naar beneden gevallen en had haar heup ontwricht. Sedert dien tijd trekt ze zoo'n beetje met haar rechterbeen. Gelijk gezegd is, geweerd hebben zij zich belden, man en vrouw, maar met mijnheer Becker is het precies zoo gegaan, als het Maakten wij in No. 18 dezer Ct. mei ding van een artikel van den heer J. Smid, te Utrecht, geplaatst in het Ned. Landb. Weekblad No. 4 en waarin door den schrijver wordt aanbevolen het stich¬ ten van een Rijks-credietbank voor land¬ bouwers, welke bank crediet zou moeten verleenen voor drie vierde deelen van de geschatte waarde van de boereplaats of het perceel voor den aankoop, waarvan crediet wird gevraagd, terwijl het jaarlijk- sehe rentebt drag zou afwisselen met en in overeenstemming zijn zou met de prijzen der producten, — in No. 6 van genoemd Weekblad levert de heer C. Nobel, te Behagen een opstel, dat wel met hetzelfde doel geschreven is, of dat althans dezelfde strekking heeft, ais dat van den heer Smid, namelijk een middel aan de hand te doen om, zonder directe vrijheidsbe¬ perking, den economischen toestand van den boerenstand te verbeteren, door dien stand minder afhankelijk te maken van de macht van het grooter en kleiner ka¬ pitaal. Ofschoon er dus in sommige opzichten tusschen de beide voorstellen overeenstem¬ ming bestaat, wijken zij in een ander op¬ zicht van elkander af. De beer Nobel wenscht wettelijk te zien bepaald, dat een huurovereenkomst, hetzij schriftelijk of mondeliüg aangegaan, van minstens vijftienjarigen duur zijn zal en dat iedere bepaling in de huurovereen¬ komst, die een kleinere termijn aanwijst, ongeldig zijn zal. Na het eindigen van den huurtjjd zou door eene commissie van deskundigen moeten worden onderzocht, of het gehuurde door toedoen van den huurder in waarde is verhoogd (*) en het bedrag daarvan zou door den eigenaar in geld moeten worden betaald. Maar zou het dan ook niet billijk zijn te achten, dat de huurder vergoeding gaf voor waarde vermindering ? Hij kan b.v. bouwland door steeds zoo lang mogelijk voortgezette eenzijdige cultuur voor het uitgaven, die het zal vereischen. Do bedongen en uitgeloofde huurprijs zou moeten stijgen of dalen, in verhouding tot de meerdere of mindere uitgaven, zooals die bij de begrooting werden ge¬ raamd. De gemiddelde prijzen der producten zouden moeten worden vastgesteld en be¬ kend gemaakt door eene van overheids¬ wege daartoe benoemde commissie. Tot aanbeveling van zijn voorstel zegt de heer Nobel: „Een langdurig gebruiks¬ recht van den boer op het door hem ge dreven bedrijf, is naar mijne meaning, noodzakelijk voor eene gezonde welvaart van den boerenstand." En verder : „Al leea bij een langdurig gebruiksrecht, zon¬ der beperkende bepalingen, omtrent de wijze van gebruik, zullen de kennis en de bekwaamheid van den boer geheel tot hun recht kunnen komen. „Hoe grooter de zelfstandigheid en vrij¬ heid van den boer bij de uitoefening en de inrichting van zijn bedrijf is, des te grooter zal de opbrengt kunnen zijn, om- voortbrengen van een tamelijk winstgevend gewas vrijwel ongeschikt, althans voor eenige jaren ongeschikt maken. Zoo is de Haarlemmermeer vroeger „uitgevlast" en men is hier en daar bezig om land voor suikerbieten „uit te bieten." Do herhaalde teelt van uien op hetzelfde land werkt hetzelfde uit. Eu toch kunnen op zulken eenzijdig gecultiveerden grond ondergewassen een voldoende opbrengst leveren. Erkend zal nogtans moeten worden dat eene eenzijdige teelt van producteB, bouwland voor eenige jaren voor het voort- brengea van een zeker gewas, meestal een zulk dat winstgevend wordt geacht, vrijwel ongeschikt kan worden. En dat moet als waardtvermindering beschouwd worden. (**) Eu wat een boereplaats betreft, immers valt het en zelfs zeer dikwijls op te merken, dat aan het vruchtbaar houden of maken van de uiteinden der landen of van achter gelegen perceelen, ook bij eigen gebruik veel te weinig zorg wordt besteed. Zeer licht en lichter nog kan dat ook bij een huurder het geval zijn, want wat wij onder zorg begrijpen, strekt zich in deze veel verder uit, dan tot hetgeen in de bepalingen van een huurcontract kan worden opge¬ nomen. Om kort te gaan, een huurder voor den tijd van vijftien jaren zal het in zijn macht hebben om een boereplaats zoowel in waarde te doen dalen als stijgen, en tegen die daling kan de eigenaar zich niet door allerlei bepalingen in het huurcontract vrijwaren. En 't is billijk dat ook hij de noodig! bescherming geniet. Evenals de heer Smid stelt de heer Nobel voor, om de huurprijs die jaarlijks betaald moet worden te doen rijzen en dalen met de prijzen der producten en der productiemiddelen (wat onder die laatsten moet verstaan of begrepen worden maakt de schrijver niet duidelijk.) Om daarvoor een deugdelijke maatstaf I te hebben, zou bij het aangaan van ver-1 erkend zal moeten worden, dat de waarheid huur en huur eeiie begrooting moeten I er van in veel sterker mate aan 't eigen, worden opgemaakt, en die door partgen al is het dan bezwaard bezit, moet worden goedgekeurd. Die begrooting Bij eenigen voorspoed zal dan elke winst zou moeten inhouden, eene minder of meer gebezigd worden om het bedrijf te verbe in bizonuerheden uitgewerkte schatting | teren, en bij tegenspoed zal men zich liever onder de landbouwers daar aantreft, waar eigen bezit en gebruik regel is. Wezen wij er hiervoor op, dat een bedrijf door toedoen van den boer ook in waarde kan verminderen, de heer Nobel zegt: „is de (huur) overeenkomst gesloten, dan heeft de boer minstens 15 jaren het recht, het bedrijf zoo te gebrui¬ ken en in te richten, als hijzelf verkiest, onder voorbehoud natuurlijk van zijne verplichting het bedrijf niet te verwaar- loozen of te verarmen, zoo noodig door deskundigen te beoordeelen, en van het recht, van den eigenaar, om bij gebleken verarming of verwaarloozing, de overeen¬ komst direct te doen eindigen. (***) „Bovendien kan den boer, op straffa van verwijdering, verboden worden, eene groote verandering in het gebruik van den grond in te voeren, wanneer niet vooraf door eene deskundige commissie de mee- ming is uitgesproken, dat de waarde van het bedrijf of van den grond niet persé zal verminderen. (%„*) nat de boer al zijn bekwaamheid en al zijn I Wg hebben, van hetgeen door de hoeren verstand zal aanwenden om het bedrgf zoo Smid en Nobel in het belang van den vruchtdragend mogelijk te maken." iandbouwenden stand ter overweging is Het aangehaalde uit het betoog van den aangeboden, zoo beknopt mogelijk melding heer Nobel zal wel moeilijk voor gegronde gemaakt, en al vloeide ons soms aleens tegenspraak vatbaar zijn ; immers heeft oene kleinere opmerking uit de pen ons dan ook de ftrvarinir rends \ansr arnlenrd I ,,nth. i.»l. " ' ook de ervaring reeds lang geleerd, dat huur op korten of onzekeren termijn veelal van uitputtenden aard is, voor huurder en land beide. Met de minste moeite halen, wat men kan, is dan allicht de leus, en die kan gevolgd worden, zon der den schijn of het verwijt van ver¬ waarloozing of uitputting van den grond op zich te laden. En wie zal die wijze van handelen wraken als verhuurder en huurder onthouden van eigenlijke critiek. De belangstellende lezer is instaat om van de artikelen door ons besproken in de opgegeven nummrs van het Ned. Landb. Weekblad kennis te nemen. Den beiden schrijvers moet de verdien¬ ste worden toegekend, dat zij een plan ter overweging aanbieden, de aanneming waar¬ van den landbouwenden stand aanmerke¬ lijk . , , , . , , , . « zou ten goede komen, zonder het inde bevordering van hun belang tegenover kapitaal in zijne vrijheid om geld inland ' °+QO" een opzichter over \ te beleggen in directen zin te beperken. elkander staan, zooals en een aannemer van e6n bouwwerk P Een landbouwer arbeidt en ontbeert toch niet met het doel of uitzicht om zijn land¬ heer te verrijken. Lijdt dus wat wg uit het betoog van den heer Nobel aanhaalde geen tegenspraak, van de jaarlijksche ontvangsten, die het bedrijf zal afwerpen en van de jaarlijksche (*) Alleszins billijk, maar na een 15 jarig j gebruik wel wat moeielijk. altijd gaat. In jonge jaren, als men weieens lust voelt om kromme sprongen te maken, ontbreken de middelen, en later, als het op een gul¬ den niet aankomt, dan voelt de één een schot in zijn rug, en een ander heeft hst pootje. En als men dan eindelijk al zijn levenslust bij elkaar trekt, om door een hinken sprong nog eens tetoonen, wat men kan, dan komt vriend Hein en smijt ons van de beenen. Eer men er aan denkt, haalt de dood een dikken inktstreep over een der beste posten van het grootboek onzes levens, waar op de eene bladzij niets stond dan: werk, moeite, zorg, en op de andere: verwachting, vertrouwen, hoop. Mijnheer had zich van huisknecht tot huiseigenaar opgekrabbeld; daar had hij zoowat een veertig jaar over werk gehad, en toen hij eindelijk zoover was, dat hij zijne zaakjes aan kant wilde doen, om nog een poosje van zijn werk te genieten, be¬ zorgde de dood hem een rustig plaatsje op het kerkhof, waar hij over zijn werk zijn hoofd niet meer hoefde te breken. Het echtpaar Becker had maar één doch¬ ter, die in Hamburg met een fabrikant was getrouwd. Na den dood van den ouden heer Becker zorgde deze schoonzoon voor den verkoop van de zaak, en zoodra hier in was voorzien ging de weduwe in Bahren¬ feld wonen. In den eersten tijd was ze in bare nieuwe omgeving in het - geheel niet thuis, maar langzamerhand leerde zij zich in de andere "evensomstandigheden schikken. Al bleef ze het verlies gevoelen, Bahrenfeld bood toch ook veel, wat ze in de stad niet had. Veel (**) Men werpe ons niet tegen, dat dit door het aanwenden van kunstmest kan verholpen worden. Niemand toch zal gaarne een gewas willen koopen van land, dat voor dat gewas is uitgeput. Bovendien zijn aan eeae eenzijdige cultuur nog andere nadoelen verbonden, nadeelen echter, die wij niet zul¬ len opnoemen, maar die de praktijk kent of aan het licht brengt. tijdverdrijf vond ze in het tuintje achter het huis; daar plantte en kweekte ze naar har¬ telust. Ze had een dienstmeisje genomen, om haar huiswerk waar te nemen, en zoo verliep de tijd zonder veel moeite en zonder veel zorg. De Zondag bracht afwisseling; dan kwamen dochter en schoonzoon te gaat. »En zoo waren al een jaar of vijf voorbijgegaan, en juffrouw Backer was in Bahrenfeld zoo te¬ vreden, alsof ze er altijd gewoond had. Toen ze nog in de atad woonde, hield ze vriendschap met een oude vrijster, een heel best mensch. Deze kennis bleef ze aanhou¬ den. Eens of twee maal in de week kwam ze bij juffrouw Becker op visite. Deze zette dan een kopje koffie, en juflrouw Smit le¬ verde daarbij de nieuwtjes. Ook op andere wijze was ze voor de we¬ duwe eene ware uitkomst. Moest ze, om maar iets te noemen, ergens in de beurt een bezoek afleggen, dan ging juffrouw Smit mee. Deze was beter ter been, en door haar een arm te geven, werd ze haar een ware steun op den levensweg. Ook nu helpt ze juffrouw Becker. Gis¬ teren in deze jarig geweest, en dochter en schoonzoon hebben den dag mee üelpen vieren, 's Avonds was het een beetje later dan gewoonlijk geworden, en daarom was juffrouw Smit ook blijven slapen. Dat kwam zeer goed uit, want de beide oude vriendinnen hadden plan op een klein ple- ' irreisje. Schoonzoon heeft namelijk op zich geno¬ men, haar twee plaatskaartjes voor de ko¬ medie in Hamburg te bezorgen, en dan zul¬ len ze als een soort napretje den schouw- bekrimpen in het huishouden, dan in het¬ geen noodig is voor de instandhouding van zjjn grondeigendom. Ea al bouwt men dan ook zichzelf a! geen luchtkasteelen, in de verte licht toch een denkbeeld, een hoop, een mogelijkheid, noem het een ideaal, om eenmaal te komen tot vrij en onbezwaard bezit. Al hetgeen wij daar opnoemden is on¬ getwijfeld mede en vooral oorzaak dat men den meesten ijver, de meeste energie Vraagt men nu naar onze meening om¬ trent het besprokene, dan antwoorden wij: dat in de grondgedachte van de beide schrijvers veel goeds ligt, maar dat zij beiden in de bizonderkeden aan omslach¬ tigheden lijden. Hetgeen daarin wordt voorgesteld kan alles op het papier pasklaar worden gemaakt, maar bij de toepassing in de practijk zonden vele moeielijkheden en leemten, vooral met opzicht tot de veranderlijke rente of huur aan het licht komen. Kon, volgens het plan van den heer Smid de Staat er ook al eenmaal toe besluiten om een Rijks-orediet-hypotheek- (***,) Indien een wet in den geest van des heeren Nobels voorstel werd uitgevaar¬ digd zou temeer wenschelijk blijken, dat de rechtspraak ook in deze veel werd vereen¬ voudigd en bekort. (****) Zie hier boven. burg eens bezoeken. Ze behoeven er heele- maal geen drukte aan te hebben, want schoonzoon zal alles in orde brengen. Hij zelf kan helaas wegens zaken niet mee, maar dat is niets: ze zijn toch met haar beiden. De kaarten zal hij per post overzenden en klokke zes zal de wagen voor de deur staan, dan rijden ze op haar dooie gemak naar Hamburg; op den terugreis kan de koet¬ sier juffrouw Smit bij hare woning in Altona er uit laten, en juffrouw Becker verder alleen naar Behrenfeld brengen. Zóó is afgesproken. Zoo'n verjaardag laat altijd drukte na. De oude vrijster was met allen ijver bezig, de kamer op te ruimen, en de eerzame weduwe was in den tuin bezig, hare bloemen te be¬ gieten. In eens komt deze van hare lievelings¬ bezigheid af naar de kamer: «Och, juffrouw Smit, als het vandaag maar geen slechte dag voor ons is." »Hoe dat ?" «Bij den eersten stap, dien ik in mijn tuintje zette, kroop er een pad over een paddestoel, en toen ik er naar sloeg, wist ze onder de kruisbessen boompjes te ontglip¬ pen. Je zult zien, dat beduidt wat." »Och, wat zou het! Alles bijgeloof! Dat beduidt hoogstens regen, endie hindert ons niets: we rijden toch in een dichten wa¬ gen." »Zeg dat niet; het kan best wat ergers zijn als een regenbuitje. In stad, in onzen kelder, zaten ook wel eens padden, en als het me niet gelukte, die met mijn pantof¬ fel een hinken klap te geven, dat ze bleef liggen, dan kon ik er wis en zeker op aan, dat ik dien dag een stuk steengoed vallen liet. Ik heb het niemendal op padden." «Wat zou het!" zei de juffrouw," zulke dingen haalt men zich zelf in het hoofd; de verbeelding is sterker dan de derde- daagsche koorts. — «Prachtige bloemen, vervolgde zij met haar spitse neus boven een rozenstruik. Daarop nam ze een mooie nieuwe porte-monnaie van een speeltafeltje en vroeg aan de weduwe: »Hoe moet die nu eigenlijk open 1 Gis¬ teravond kon ik uit de machinerie niet goed wijs worden." Hare vriendin wees haar nu, hoe het in¬ strument in elkaar zat, draaide de porte- monnaie naar alle kanten, drukte op een heel verborgen knopje — en open was het! Evenwel was de eigenares zelf ook nog niet zoo goed met de mecaniek op de hoogte, want ze had de porte-monnaie eerst gister¬ avond van haar schoonzoon gekregen, en deze had ze volgens een geheel nieuw, zelf bedacht systeem laten maken. «Die zullen we vandaag maar dadelijk inwijden", zei juffrouw Becker, ging naar de secretaire, deed er een paar rijksdaalders in, knipte het instrument dicht, en stak het in den zak. Naar de komedie gaan — dat was iets, wat bij de dames niet alle dagen voorkwam en toen de biljetten met de post van drieën aankwamen, toen kregen ze het druk. Precies klokke zes kwam het huurrijtuig voor. Dora, het dienstmeisje maakte het portier open, en reikte den dames nog eenen schoonen zakdoek aan, die ze bijna verge¬ ten hadden. (Wordt vervolgd).