Tekstweergave van EC_1900_02_07_0001

Deze tekst is automatisch getranscribeerd en kan fouten bevatten.
No. 16 Een en Dertigste Jaargang. 190U ENKHUIZER COURANT. ALGEMEEN NIEUWS- voor HOLLANDS Dit blad wordt DINSDAG-, DONDERDAG- en ZATERDAG¬ AVOND uitgegeven. Abonnementiprgs voor S luuiAa j j. Franco per poet door het gekant* R$k voor S maanden . „ l.M Naar N. Amerika, Transvaal, India, m., f 6.SO per jaar. Men abonneert zich bij alle Saefcfeandelaren en rrilii-lrni-iiitratéii jf rechtstreeks b(j den nitgever A. BGMOND. Afzonderlijke Ns. dezer Courant 5 de S Ne. 10 Cents. EN ADVERTENTIEBLAD NOORDERKWARTIER. ï Februari, Se prtfs der Advertentiiin van l—g regels is M) cents voor eiken regel méér 10 oents. Groote letters en rnnden worden naar plaatsruimte berekend Bewijsnummers gratis. Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagmorgen 10 uur gelieve Cents, m#n de Adrertentiën in te «enden. Ingeionden stukken minstens één dag vroeger. Bij bestelling van de ENKHUIZER COURANT in den loop van een kwartaal betaalt men slechts de Ns. die nog verschijnen. Onze premie Het groote Vertelselboek is uitverkocht. De Uitgever. Politiek Overzicht. Dien de goden verderven willen, dien maken zij waanzinnig. Aan dit bekende Latijnsche spreekwoord dosn de Engelschen ruimschoots denken door de aan waanzin grenzende halsstarrigheid, waarmee zij blijven weigeren in te zien, hoe onrecht¬ vaardig, hoe oneervol, hoe onstaatkundig hun oorlog tegen de Boeren is. En de zitting in de afgeloopen week door het Engelsche Parlement gehouden, is eene zware teleurstelling voor een ieder die gemeend heeft dat ook daar met luider stem zich zou doen hooren de langzamer¬ hand in Engeland veldwinnende kreet: Maak een einde aan den oorlog, want wjj zijn in 't ongelijk. Weinig of liever niets van dat alles vond plaats, en niet over het verklaren van den oorlog, wel over de wijze waarop die voorbereid en gevoerd is, moest het ministerie zoowel in het Lager- als in het Hoogerhuis de hardste dingen hooren, die grooten indruk maakten, al trachtte de Markies van Salisbury dien indruk te verzwakken, door het aannemen van dien luchthartigen toon, die in ernstige zaken altijd onaangenaam aandoet, en die vooral den grijsaard zoo misstaat. Een toon, die de verontwaardiging van Lord Roseberry opwekte, een toon die Paul Kiuger nim¬ mer zal aanslaan, ook al gewerd hem op één en denzelfden dag de tijding van den val van Ladysmith, Mafeking en Kim- berley. Geen van de Engelsche staatslieden was thans in de gelegenheid zijne critiek over het optreden van het Ministerie Salisbury tegenover den Transvaal volledig te uiten. Na het aantal geleden nederlagen, ver¬ loren kanonnen en manschappen, dat, zoo- als Sir Charles Dilke in het Lagerhuis zeide, aan de wereld wel de overtuiging moet hebben geschonken, dat Engeland tot oorlogvoeren niet in staat is, zou iedere Engelschman (en daarin ligt ook wel iets goeds) het onvaderlandslievend vinden eene critiek te doen hooren, die de eendracht, waarmede men thans in Engeland aan¬ stuurt op eene overwinning, op de over¬ winning, die vast en zeker zal komen (?) en alle leed zal doen vergeten, kon doen verstoren. Toch is er reeds critiek geoefend, in daden en in woorden. In daden, door de wijze waarop Chamberlain in het Lager¬ huis werd ontvangen. Terwijl zelfs zijne trouwste trawanten vergaten hem met de gebruikelijke toejuiching te ontvaEgen, sloop hij naar zijne plaats, niet als een Minister van de Kroon maar als een misdadiger, en alle pogingen zijnerzijds gedaan om die onverschillige houding aan te nemen, waartoe zijne Magere-Hein ge¬ stalte zich zoo bij uitstek leent, om dat spottende glimlach ja om zijne lippen te doen zweven, waarmede hij steeds zijne cynische verachting voor het oordeel der menschen pleegt uit te drukken, bedrogen het Parlement niet. De anders zoo on¬ verschillige Joe was buitengewoon zenuw¬ achtig en onrustig. In woorden openbaarde zich de critiek door een amendement op het adres van Antwoord op de Troonrede van den libe¬ ralen Lord EI mond Fitz Maurice, waarin leedwezen wordt betuigd over het gebrek aan kennis, beleid en oordeel, waarvan bij de leiding dar Zuid-Aftikaansche zaken sedert 1895 en bij de voorbereiding van den oorlog is blijk gegeven. Hierin ligt natuurlijk opgesloten, dat het dreigen van Chamberlain, dat aan het ultimatum door den Transvaal gesteld het aanzijn gaf, daarom zulk een groote fout was, omdat het Chamberlain geen ernst was, omdat hij niet het minste plan had tot den oorlog, maar omdat hij in het dwaze denkbeeld verkeerde, dat wat Engeland ook deed, de Boeren nimmer tot den oorlog zouden overgaan. En als men verder nagaat, dat wat den oorlog zeiven betreft, de Regeering zelve moet erkennen, dat ze de strijdkracht van de Boeren veel te laag heeft geschat, dan kan men haar de grootste fout ten laste leggen die eene Regeering kan begaan : volslagen gemis aan kennis van een volk, waartegen men op eene wijze optreedt, die iederen dag oorlog kan doen geboren worden. Dat eindelijk gebleken is, dat men het plan voor den veldtocht, in den Transvaal niet overliet aan de Engelsche generale staf, maar daarin belangrijke wijzigingen aanbracht tor wille van Rhodes' par¬ ticuliere belangen, is zeker wel in de lijn van de geboorte van dezen oorlog, waar¬ van hebzucht de moeder is, maar het zal weinig geschikt zijn om in Engeland de sympathieën voor dit ministerie te ver¬ sterken. Het lot van Eitz Maurice's amendement is in de gegeven omstandigheden niet twijfelachtig, want Engeland wil in zijne desperaatheid den oorlog voortzetten tot het einde toe. En het is dan ook om desperaat te worden. Die Boeren die men zoo veracht heeft, dat groote wild, dat men als sportvermaak zou gaan schie¬ ten, dat die hun de baas zijn. Binnen¬ kort hoopt Engeland in Afrika een leger op de been te hebben van 180 000 man en 400 stukken geschut, waar de Boeren slechts 60 000 man en 110 stukken ge¬ schut tegenover hebben te stellen. O vloek des oorlogs! Hoepel menschen- bloed zal er nog in Afrika stroomen eer het recht zegeviert ? In de vaste over¬ tuiging, dat alleen eene verpletterende nederlaag den Engelschen toegebracht een einde kan maken aan den strijd, hopen wij dat Engeland in Zuid-Afrika spoedig zijn Yorktown moge vinden. Toen in den Amerikaanschen vrijheids oorlog 19 October 1781 het geheele En¬ gelsche leger in Yorktown zich aan de Amerikanen moest overgeven was de oor¬ log uit, en kregen de Amerikanen hunne onafhankelijkheid, niettegenstaande Enge- lands Koning George III verklaarde, dat hij nooit zijne toestemming zou geven tot een vredesverdrag, waarbij hij Amerika verloor. Maar het Engelsche parlement was wijzer, het onthield den Koning zijn steun, en de oorlog was uit. Dat er spoedig iets dergelijks moge gebeuren in Zuid-Afrika als in 1781 in Amerika, is onze oprechte wensch. Het is meer dan tijd, dat het Engelsche parlement wijs wordt. FEUILLETON. FAMILIE-EER. 29. «Naar het paleis van justitie 1" riep de commissaris, waarna het rijtuig voortrolde. Hij keerde zich daarop tot Augusta. »Dat noem ik handig werken, wat?" zeide hij lachend. »Verduiveld, de kerel zal er leelijk van opgefrischt zijn 1 Nu, ik wil best gelooven, dat zoo'n ontnuchtering lang niet plezierig is." Augusta beantwoordde echter zijn scherts niet, doch bleef zwijgend staan. Toen de commissaris haar oplettend aankeek, be¬ merkte hij zelfs, dat haar tranen in de oogen stonden. »Ik geloof werkelijk, dat gij don schurk nog een traan wijdt, zeide hij verwonderd. «Dat heeft hij niet verdiend." Het meisje slaakte een zucht. »Ik weet het wel," zeide zij zacht. «Hij heeft noch met zijn slachtoffer, noch met mijn Wilhelm medelijden gehad; maar toch, dat de man nog zooeven argeloos naast mij zat en vertrouwelijk tot mij sprak, en dat hij nu reeds op weg is naar de gevangenis, die hij waarschijnlijk niet dan voor den vreese- lijken gang naar het schavot zal verlaten." »Och, lieve dame, dergelijke weekhartig¬ heden komen voor een politieman niet te pas," zeide Loder op luchthartigen toon. »Wacht maar tot uw verloofde zijn verdedi¬ ging op zich neemt. Wie weet," overtuigt hij de jury wel tegen alle bewijzen in, dat de schelm zoo onschuldig is als een pasge¬ boren kind; ja, ja, mr. üorner kan dat misschien nog wel klaarspelen. Het is wel meer gebeurd, dat ik hemel en aarde be¬ wogen had om een boosdoener te pakken, die mij bij de arrestatie heel wat meer moeite gaf dan deze laffe Horner, die in elkaar zakte als een zoutzak, en dat als ik hem goed en wel op de bank der beschul¬ digden had, mr. Dorner een pleidooi voerde om een steen te vermurwen en de gezwo¬ renen hem voor onschuldig verklaarden, zoodat de schoeltje, eenmaal vrijgesproken, mij nog op den koop toe in het gezicht uitlachte." Hij bemerkte nu, dat de kellEers, toege¬ sneld op den woedenden kreet van Horner, aan de deur stonden en hem en Augusta nieuwsgierig aangaapten. »Kom, mejuffrouw," zeide de commissaris daarop, terwijl hij haar ridderlijk den arm bood. «Gekheid daargelaten," ging hij voort, ►het is inderdaad een groot geluk, dat wij dien snaak zoo netjes te pakken hebben. Ga thans gelukkig en welvoldaan naar huis. Wel kan ik u nog niets mededeelen, anders zou ik het dienstgeheim schenden; maar zooveel mag ik u zeggen, dat de schuld van Horner overtuigend bewezen is en dat er In het Nederlandsche Parlement heeft ons in 't bijzonder getroffen de rede van den Hr. Rutgers van Rozenburg in de Eerste Kamer. Rutgers van Rozenburg, wat al parlementaire herinneringen doe¬ men bij het hooren van dien naam niet voor ons op. Die naam spreekt van vee i bekwaamheid van veel geest van veel humor, de redevoeringen van Ratgers zijn jaren lang voor onze Tweede Kamerleden eene genottelijke verkwikking geweest, bij zooveel ongenietbaars. Als Rutgers het woord vroeg, was ieders aandacht gespan¬ nen, en als hij zich dan geplaatst had tegen het schot, liefst zoo ver mogelijk van den voorzitter af, met de handen liefist in de zakken, en die ondeugende mond zich opende, genoot men, want er was een man van overtuiging en bekwaamheid aan het woord, die tevens de kunst verstond, om wat hij te zeggen had in aangenamen en geestigen vorm te genieten. En Rut¬ gers bad zulk eene gemoedelijke manier om zijnen tegenstander in het zonnetje te zetten, dat men hem de in ons vader¬ land dikwijls zoo zwaar toegerekende mis daad van geestig te zijn, gaarne vergaf. Rutgers was geheel een liberaal van den ouden stempel; d. w. z. vurig voor¬ stander van de onbeperkte individuecle vrijheid, van het openbaar onderwijs van den vrijhandel en hevig anti-clericaal. Toen de liberalen zich dan ook gingen vervormen tot sociale partij, eigenlijk reeds toen de liberalen in de Eerste Kamer het subsidiestelsel aan de Vrije School mee in wezen hielpen, was er voor hem de aardigheid af. Hij trok zich uit het po¬ litieke leven terug, maar de Provinciale Staten van Noord-Holland riepen er hem weer in terug door hem af te vaardigen naar de Eerste Kamer, waar een zoo weinig deftig man als deze Jonkheer zich zelfs geen muizengaatje is, waardoor hij zou kunnen ontsnappen. En nu, Gode bevolen; ik moet terstond naar het paleis van justitie." Onder deze woorden had hij een rijtuig opgezocht en liet Augusta instappen. Hij gaf den koetsier het adres van advo¬ caat Dorner op, in de juiste veronderstelling, dat Augusta wel in de eerste plaats de diep bedroefde moeder van haar verloofde, die den geheelen middag in de grootste spanning had doorgebracht, wenschte te troosten en door het verblijdend nieuws gerust te stellen. Het rijtuig reed weg. Diep in gepeins verzonken, keek Loder het nog eenoogenblik na, tot het den hoek der straat omsloeg. «Een lief, dapper meisje," zeide hij half¬ luid ; »zij heeft zich voortreff-lijk gehouden. Nu, de belooning zal niet uitblijven. Thans zal het mijnheer den advocaat niet langer gelukken, zich voor een vadermoorder uit te geven, tegen alle bewijzen in, die ik van zijn onschuld heb bijeengebracht. Ik zou wel eens willen weten, wat dien waarden heer aanleiding tot zulke handelwijze had gegeven. Nu misschien vernemen wij ook dat nog." Hij giDg nu zelf een rijtuig opzoeken en liet zich naar het paleis van justitie bren¬ gen. De rechter van instructie Niederer verkeerde in een toestand van hevige opgewondenheid. Als een tijger in zijn hok liep hij in zijn weinig moet thnis gevoelen. Ia de zitting van 30 Jan. 11. heeft de Hr. Ratgers daar eene redevoering ge¬ houden, waarvan de hoofdinhoud is, dat hij de Regeering de les leest, dat ze aan geheel onnoodige dingen, als de Onge¬ vallenwet haren tijd heeft besteed, want dat die heel wat nuttiger had kunnen besteed worden aan de regeling van de administratieve rechtspraak. Ziedaar wel de onvervalschte oud-liberaal, die vindt dat de RegeeriBg beter doet met de rechts¬ bevoegdheden der individuen te regelen, dan collectief de leden der maatschappij te behoeden voor de geldelijke nadeelen hun door de zorgeloosheid van anderen toegebracht. Toen we deze woorden lazen, was het ons als of er een graf geopend werd Wij hoopten dat dit soort liberalisme be> graven was. Maar het is het niet. Maar niet iedereen durft er zoo voor uit komen als Rutgers. Want hoe fossiel zijne woorden ons ook in de ooren klinken, nog altijd honderdmaal liever een man als Rutgers, dan Bastert,' Karnebeek en tutti quanti, die zich tegen hun wil ge drongen zien mee te varen in het demo cratische zog. PRINS JORIS. Sluiten/and. Engeland en Transvaal. De cijfers, die de Engelsche vice-minister van Oorlog, de heer Wyadham, jl. Donder¬ dagavond in het Lagerhuis mededeelde, komen in hoofdzaak hierop neder: Binnen twee of drie weken zal het Britsche leger in Zuid-Afrika ruim 180 000 mantel¬ len. Dat cijfer kan nog verhoogd worden door de uitzending der 8ste divisie en der vierde cavaleriebrigade, die op het oogenblik nog in Engeland zijn. Van die 180 000 man zijn 26 000 geleverd door de koloniën in Zuid-Afrika zelf en 7000 man door Canada en de Australische koloniën; de overige 147 000 man zijn dus uit Engeland gekomen. Dat is eene grootere krijgsmacht dan Engeland nog ooit over zee heefc gevoerd ; want op het einde van den Krimoorlog was het Engelsche leger nauwe¬ lijks 80 000 man sterk en bij Waterloo had Wellington niet meer dan 25 000 man En¬ gelsche troepen onder zijn bevel. Van de 180 000 man zijn 142500 onbere¬ den en 37 500 bereden; de paarden der ar¬ tillerie rekende de vice-minister onder de bereden troepen niet mede. Natuurlijk zijn onder die cijfers wel be¬ grepen de Yeomanry e*n de vrijwilligers van het Londensche Citykorps, want de heer Wyndham sprak van de krijgsmacht, die over een week of drie in Zuid-Afrika kon bijeenzijn. De eerste afdeeliDg der Londen¬ sche vrijwilligers is reeds jl. Woensdag door lord Roberts te Kaapstad geïnspecteerd. Daarentegen kan in de verhouding tusschen bereden en onbereden troepen nog eenige verandering komen. Zoo lezen wij bijv., dat kolonel Hoad, die de Australische infanterie kamer in het paleis van justitie heen en weer met de handen op den rug en sprak nu en dan een woord tot den justitie-dokter, die aan de tafel zat en bezig was de voor¬ werpen, ten huize van Horner in beslag genomen, aan een scheikundig onderzoek te onderwerpen. »Die Loder durft maar alles ondernemen!" bromde hij. «Zonder er mij een woord van te zeggen, arresteert hij maar kalmweg; alsof ik zijn ondergeschikte was, zendt hij mij deze overtuigingstukken met het verzoek die terstond door u te laten onderzoeken. Het i3 nog maar een geluk, dat gij juist op het paleis van justitie waart, ande-s zou ik nog verwijten van dien modelcommissaris moeten hooren." Hij lachte vol ergernis en Het zijn kwade luim den vrijen teugel. De dokter zeide niets. Hij kende den rechter van instructie, met wien hij bijna dagelijks samenwerkte, genoeg om te weten, dat deze, evenals zoovelen, die niet door schranderheid uitmunten en daarom des te meer met zichzelf ingenomen zijn, in woede geraakte, wanneer iemand bij een zaak waarvan hij de instructie leidde, iets ontdekte, wat hem ontgaan was; men kon deze misnoegdheid met het volste recht juridische broodnijd" noemen. Op hetzelfde oogenblik trad de commissaris zeer gejaagd en bijna buiten adem, de kamer binnen en groette zijn meerdere slechts met een vluchtige buiging. bij lord Methuen's leger aanvoert, ter sterkte van vijf compagnieën, heeft aangeboden deze compagnieën in bereden infanterie te veran¬ deren, indien hem de noodige paarden wer¬ den verschaft. Dat aanbod is aangenomen. De heer Wyndham deelde echter niet mede hoevele duizenden van die 180 000 man moe¬ ten afgetrokken worden voor zieken, gewon¬ den, gesneuvelden en «vermisten", alsmede voor de in Ladysmith, Kimberley en Mafeking opgesloten troepen. Wel deed hij ontkomen, dat van de 142 500 man onbereden troepen een groot aantal afgezonderd moest worden voor de bewaking der liniën van communi¬ catie. Hij deed zulks om in het licht te stellen, dat de verhouding tusschen bereden en onbereden troepen, die werkelijk tegen de Boeren in het veld gebracht konden worden, veel gunstiger was de tegenstanders der Regeering het lieten voorkomen. 1 erloops zij hier aangeteekend, dat volgens de Daily News de belegerden van Ladysmith nog iets anders uit de beschaafde wereld ontvangen dan heiiogrammen. «Eene oude Londensche firma — zegt zij — voorziet de belegerden van tabak en sigaretten gedurende het beleg, en ontvangt daarvoor chéques in betaling. Hoe zij dat levert is een geheimzinnigen veldtocht." — De Temps ontvangt uit Londen de volgende berichten: De heer Horace Cook heeft een brief [van 4 Januari] ontvangen van lord Methuen, waarin deze schreef op versterkingen te wachten om Kimberley te ontzetten. Volgens een bericht* uit Kaapstad is de secretaris van Cecil Rhodes, pogende zich uit Kimberley te verwijderen, door de Boeren aangehouden. Een telegram uit Sterkstroom meldt, dat de Kaapsche politie 1000 stuks vee heeft buitgemaakt. 77. Engelsche regeering heeft naar Zuid- Afrika ten dienste van het leger gezonden: driehonderdduizend Liters rum, "twaalfdui- zend flesschen brandewijn, tweeëndertigdui¬ zend fiesschen portwijn. In het leger der Boeren wordt hoege¬ naamd geen andere drank uitgedeeld dan koffie. Is het dan te verwonderen, dat de Boeren beter zien waar zij schieten dan de Engel¬ schen ? vraagt de «Sint-Jansbode." Kaapstad, 2 Februari. (Van Reuter). Naar verluidt is een welbekend Vrijstaatsch commandant met de Engelsche militaire overheid in overleg getreden, ten einde te vernemen welke voorwaarden Engeland be¬ reid zou zijn aan te bieden, indien hij en de zijnen zich van hunne bondgenooten af¬ scheidden. Ook andere invloedrijke Vrijstaatsche aan¬ voerders hebben — zegt een volgens Router's telegram vertrouwbaar gerucht — geheime onderhandelingen met de Engelschen aange¬ knoopt. «Het schijnt zeker te zijn," zegt dit gerucht verder, «dat de Burgers van den Vrijstaat hun bekomst krijgen van den oorlog, beseffende dat zij slechts de kastanjes uit het vuur halen voor Kruger, wiens generaals hen bij het gevecht in de eerste gelederen plaatsen om op die wijze hun eigen Burgers te sparen." [Men zal zich herinneren, dat dergelijke «Zoo, zijt ge daar eindelijk?" voer de rechter van instructie uit. «Zeg mij toch eens, mensch, wat hebt gij eigenlijk uitge¬ voerd ?" «Den moordenaar van Herbert Dorner gevangen genomen," antwoordde Loder met onverstoorbare kalmte. «Die is al lang gevaDgen," hernam de rechter van instructie. • Hij is onschuldig," merkte de commissaris op vasten toon op. «Hoe kunt ge dat zeggen, tegen zijn be¬ kentenis in !" vroeg de rechter van instructie meer en meer scherp. Mijnheer, gij veroor¬ looft u eigendunkelijkheden, die... die ..." » . . . . die alleen bestemd zijn om de waarheid, de volle waarheid aan het licht te brengen," voltooide Loder doodkalm. »Ik verwacht dan ook geen verwijten, mijnheer de rechter; ik heb gedaan wat mijn recht en mijn plicht was, en dat doen wij allen naar onze krachten." Hij wendde zich tot den geneesheer, die hem bij zijn binnentreden vriendelijk had gegroet. «Nu, dokter," vroeg hij, «kunt ge al iets meer met zekerheid verklaren ? «Ik geloof het wel," antwoordde de arts. «De broek is door en door met bloed bemorst. Thans reeds ben ik, zonder microscopisch onderzoek, in staat om te constateeren, dat het voor het grootste gedeelte dierenbloed is; slechts hier van boven aan de eene pijp vind ik menschenbloed. Het heeft den schijn(