Tekstweergave van EC_1890_02_02_0005

Deze tekst is automatisch getranscribeerd en kan fouten bevatten.

1 g8)» An. D' •89 kr f 4 en 16: telkens twee figuren, Christus en Satan, en Petrus en Christus, sober in donkere lijn. Nog wordt hieraan voortgewerkt, maar wat reeds gereed is, maakt indruk en stemt tot de Godsver- eering, hier gezocht. Reeds twintig jaar geleden werd een begin gé- maakt met muurschildering in het Hervormde kerk¬ je te Roosendaal (Gld) maar dit goede voorbeeld vond nog weinig navolging. Niéuwe belangstelling werd onlangs opgeroepen door ds. de Groot van Emmen, die in eigen kerk, de kale wanden deed spreken van religieuse mo¬ tieven. Hier is wederom een poging en naar veler oor¬ deel, een geslaagde poging. Misschien zal ook hierover nog nader door be¬ voegde hand worden geschreven. Hier zij slechts blijdschap uitgesproken over wat in de genoemde verschijnselen tot uiting komt. v. I. OVERZICHT. Het afgeloopen jaar neeft de oplossing van de richtingsquaestie in de Ned. Herv. Kerk geen stap nader gebracht. Een voorstel om eene pacificatie mogelijk te maken, bij de Synode ingediend, is ver¬ worpen. Het gevolg'hiervan is echter geweest, dat die strooming in de V. v. V. H., welke een krachti¬ ger houding tegenover de altijd eischende en ne¬ mende maar schier nooit gevende rechtzinnige partijen noodzakelijk acht, aanzienlijk versterkt is. Zoo zal meer dan vroeger bij aanvragen van recht¬ zinnige zijde om beurten in vrijzinnige gemeenten en andere faciliteiten de eisch worden gesteld: wij willen u terwille zijn, maar onder één voorwaarde, gelijke vrijgevigheid van uwe zijde in een gemeente, waar gij de meerderheid of de macht hebt. Voorloopig, voor hoe lang nog, zal de oplossing een vrome wensch blijven. Alleen eene aanzien¬ lijke machtsversterking der vrijzinnigen in de kerk kan uitkomst geven. Maar deze is voorloopig niet te verwachten, gezien de stemmingen in de groo- tere gemeenten en de onmogelijkheid om de groote niet rechtzinnige maar lauwe en onverschillige massa in beweging te brengen. Op groote tegemoetkomendheid van rechts is niet te rekenen. De vrijzinnigen te Wolvega hebben op hun verzoek tot kerkvoogdij en kerkeraad or» voor een tiental beurten in het jaar de kerk en voor het godsdienstonderwijs het catechiseerlokaal te mo¬ gen gebruiken van beide besturen een afwijzend antwoord ontvangen. Het bestuur der afdeeling te Doetichem heeft, door de vorige weigering niet ontmoedigd, zijn verzoek om eenige kerkbeurten opnieuw ingediend. In zijn begeleidend s-chrijven heeft het den voor¬ zitter gevraagd van zijn verzoek mededeeling te doen aan de gemeenteleden, opdat ook dezen hun meening over deze quaestie kunnen uitspreken. Wij zien met belangstelling het antwoord tegemoet. Te Beverwijk had het bestuur der afdee¬ ling een verzoek bij de kerkvoogden ingediend om uit de kerkekas ƒ 1000.—- te mogen ontvangen om daarmede ten deele te bestrijden de kosten ver¬ bonden aan de voorziening in de godsdienstige be¬ hoeften der vrijzinnigen. Het antwoord is binnen¬ gekomen. De heeren bieden ƒ 400.— aan, maar onder één voorwaarde. Het bestuur moet dan zijn leden adviseeren hun omslag te voldoen. Aanvan¬ kelijk wilde het bestuur op dit voorstel niet ingaan. Het aangeboden bedrag was in vergelijking met wat de vrijzinnigen moeten opbrengen, twee der¬ den van den omslag, naar zijn oordeel te gering. Na bij hooger bestuur ingewonnen advies heeft het echter dit voorstel aangenomen. Een ander verzoek is het slechter vergaah. De gemeente heeft een vereenigingsgebouw. Het Leger des Heils heeft daarin ook wel samenkomsten ge¬ houden. Hot bestuur had gevraagd, om dit gebouw ten gebruike af te staan aan de vrijzinnigen. Dit verzoek is beslist afgewezen. De leden van het Leger des Heils staan blijkbaar hooger aangeschre¬ ven dan de vrijzinnige leden der Kerk. D. H. Het proces tegen President Ebert en het protest van Prof. v. Apeldoorn. Naar aanleiding van het typische proces voor de rechtbank te Maagdenburg dezer dagen ge¬ voerd,, waar de rechters den Duitschen president op grond van het positieve recht een land¬ verrader noemen, immers hij zat in een stakings¬ comité van eene landsgevaarlijke en landverrader- lijke staking ten tijde dat Duitschland op leven en dood oorlog voerde ■— schrijft de Berlijnsche cor¬ respondent van het Handelsblad enkele aardige opmerkingen. „Als Ebert", zegt hij, „landverrader moet hee- ten dan is de brandweerman ook te vonnissen, die om brand te blusschen, meubels en ruiten kapot slaat en muren omvertrekt". Is er grooter vernieler denkbaar? Verder zegt dezelfde correspondent: „Bismarck had wel groot gelijk, toen hij eens duidelijk liet uitkomen, dat zij, die slechts jurist zijn, met hun vingers van de politiek moeten afblijven, omdat zij alleen paragrafen zien en van de groote verhoudingen en samenwerkende factoren niets be¬ grijpen". " • Dit lezende moest ik denken aan het protest van prof. v. Apeldoorn tegen de Synode der Ned. Herv. kerk. Op grond van zijne positieve wets-paragrafen noemt hij die Synode „een revolutionair comité" — beschuldigt nog altoos, gelijk de heeren uit de dagen der Doleantie, koning Willem I van onwet¬ tig ingrijpen in de kerkorde. Hij roept de pro¬ testerende kerkvoogden mede op dezen grond te wapen tegen de Synode en schijnt zich verder om de gevolgen niet te bekommeren. De gevolgen zijn, dat vele gemeenten vacant moeten blijven en dat bij de vele twistappels ook nog deze wordt ge¬ worpen binnen de muren van de Ned. Herv. kerk. Zoo zeker schijnt Prof. v. Apeldoorn van zijne zaak te zijn, dat hij allen tart om met hem in 't krijt te treden en zelfs aan den rechtskundigen ad¬ viseur der Synode een wonderlijke vraag voorlegt, welke heel veel van een juridische strikvraag heeft. Hoewel ik mij niet vlei, dat of Prof. v. Apeldoorn of een protesteerende kerkvoogd van overtuiging zal veranderen, zoodat debat eigenlijk nutteloos is, wil ik er toch op wijzen, dat vele juristen 't met hem niet eens zijn. Wie zich daarvan wil over¬ tuigen bestudeere maar eens de dissertatie van Mr. L. Offerhaus Jzn. in 1888 bij Adriani te Leiden uitgegeven. En verder de bijlage N. Rechts¬ spraak van 't Nieuw kerkelijk handboek van Van Alphen, jaargang 1890. Dat de kerkvoogdijen in de lucht hangen en zon¬ der verband zijn met de Synodale kerkregeling der Ned. Herv. kerk moge een geliefkoosd refrein zijn van den Amsterdamschen professor, unaniem was de rechtspraak in de dagen der Doleantie het heelemaal niet met hem eens. Ook de H o o - ge Raad niet. Dat eene kerkvoogdij zoo maar botweg het quo¬ tum kan weigeren, gelijk Prof. v. Apeldoorn zoo grootmoediglijk aanraadt, is met 't oog op deze rechtspraak meer dan twijfelachtig. Heel veel suc¬ ces schijnt hij met dien raad overigens niet te heb¬ ben. Ik hoorde een protesteerend kerkvoogd zeg¬ gen, dat hij het quotum weigeren „min" vond. Als dat kan kan alles in de Ned. Herv. kerk. Mij is ter oore gekomen, dat Prof. v. Apeldoorn in een vertrouwelijk schrijven kerkvoogdijen den raad gaf uit hunne plaatselijke reglementen de bepaling te schrappen, dat een kerkvoogd en notabel lid moet zijn der Ned. Herv. kerk. Als het kan, in tegen¬ spraak met de rechtsbedeeling bovenvermeld, dan zou 't goed zijn, dat dit ook eens gebeurde en dat men b.v. den pastoor van een dorp administree- rend kerkvoogd ging maken van de Ned. Herv. gemeente aldaar. Volgens Prof. v. Apeldoorn kan dat. Maar wie nog een beetje rechts gevoel heeft zal dadelijk de onbillijkheid en dwaasheid hiervan beseffen, ondanks de geleerde rechtstheo¬ rieën van den professor. Zeker — het komt voor, dat eene kerk voogdij zich alles behalve kerksch gevoelt — mij is een kerk voogd bekend, die in geen twintig jaar eenige kerkelijke godsdienstoefening bijwoonde, ook weet ik van notabelen, die niet weten hoe 't kerkgebouw van hun plaats er van binnen uitziet.... maar een Ned. Herv. kerk voogdij is tot nu toe nog altoos eene Ned. Herv. kerk voogdij en niet eene dorps-verlichting-voogdij of stierenfokveree- nigings-voogdij, hoeveel beter en nuttiger sommige kerk voogden zich in dat laatste ambt ook mogen gevoelen. Heeft de Synode bij hen heel geen bood¬ schap, laten ze dan harddraver ij - voogdij worden! Als prof. van Apeldoorn mij kan bewijzen, dat het eenige doel van al de protesteerende kerk¬ voogden, die bij zijne woorden zweren, is de bloei van de Ned. Herv. kerk en die van het godsdien¬ stig «leven van het Nederlandsche volk, zal ik ge- looven, dat men niet alleen een pastoor Hervormd kerkvoogd kan maken maar ook dat men 't z a 1 doen. Want hoe weinig, ja bitter weinig pro -kerksch sommige kerkvoogden ook mogen zijn anti- roomsch zijn ze wel. Westwoud, 3 Jan. 1925. D. Mulder. TEEKENEND. In een der dorpsgemeenten van N. Holland is de betrekking van koster vacant, een nog-al, over 't algemeen, begeerd baantje. Deze betrekking geeft vrije en meestal aangename woning; een salaris, waarvoor Kerkvoogden echter wel zorgen, dat het niet royaal is, en in den regel een flinken tuin of een tamelijk groot erf. Voorts zijn er dan nog wel eens wat meevallertjes. Nu is de dorpskosters- betrekking allesbehalve druk en moeilijk. Een vlijtige koster kan vaak nog wel evenveel bij¬ verdienen als een gewoon werkman. Geen -wonder dat allen er op azen, vooral in tijden, waarin het geen „vetpot" is. In bovenbedoelde gemeente kwamen zich ook meerderen voor het begeerde kosterschap aan¬ melden. Zoo vervoegde zich ook een dorpsgenoot bij den Predikant, met de vraag: „dominé, moet men, om te solliciteeren, ook lidmaat zijn". Toen de pastor antwoordde dat dit voor de sollicitatie bepaald was, zeide de man: „welnu, dan wil ik wel gauw lidmaat worden." — „De kroon is mij wel een mis (je) waard" sprak eens een Fransch koning, die anders geen kans zag koning te worden. Deze koning en die ad- spirant-niet-lidmaat, dorpskoster, konden in één bootje varen. Wij maken ons sterk dat deze konings-kostersambitie meer voorkomt onder de onkerksche bevolking van N. Holland, dan men wel denkt. Dit blijkt o.a. óók uit vele aanvragen van „arrestaties" (attestaties) die gedaan worden, om elders van de diaconie te kunnen „trekken" (be- deeling ontvangen). Als er wat te halen valt, wordt het velen eerst meenens met de kerk. Een teekenend verschijnsel. E. Ch. O. GESTOLEN GOED. Het gestolene terug bezorgd. ,,'t Zijn gekke tijden, ook wat het geloofsleven, het godsdienstig leven en het kerkelijk leven be¬ treft. Zelfs het Bolsjewisme, dat den godsdienst in al zijne uitingen wilde bestrijden, neemt reeds godsdienstige vormen aan. Wilde ik profaneeren, dan zou ik kunnen herinneren aan het Fransche spreekwoord van den uitgebannen duivel die in galop terugkeert. „De godsdienstige behoefte van den mensch zoekt naar concrete beelden en uitdrukkingen. Neemt men het bestaande weg, welnu nieuwe doen zich onmiddellijk voor, dienen zich als het ware aan, en... het evenwicht is spoedig hersteld. „En zoo (al naar de beschouwingswijze) ver- wordt-of-degenereert dan wel sublimeert zelfs de sociale beschouwing in eene godsdienstige. „Een mooi terrein van bespiegeling en activiteit voor de Dageraadsmenschen, die den godsdienst in alle vormen, dus ook in de .nieuwste en in de embryonale, bestrijden." — — Ziehier eenige pittige gedachten, die ik eerste¬ klas-oorspronkelijk vind, en die ik ergens onbe¬ heerd aan den weg zag liggen. Ik aarzelde dan ook niet ze te stelen, en het gestolene hier in deze courant te etaleeren. Maar... ik bekèn mijn diefstal. Ik heb ze gestolen uit een brief van Dr. J. F. Steenhuis, den jeugdigen tegenwoordigen voorzitter van Haarlem'sHrotestantenafdeeling. Dr. Steenhuis, dank voor uwe gedachten die ik stal. U heeft ze hier bij dezen keurig verpakt en gedrukt op uw schrijftafel netjes en ongeschonden terug. Met vr. gr. van H. Bakels. BOEKAANKONDIGING. W oodbrookens-W erkverband voor modern-religieuse bewustwording, ge¬ meenschap en cultuur. Oriënteeringsboekje. Secretariaat: Paviljoensgracht 28, 's Gravenhage. Na een inleiding volgen reglementen en tenslotte twee verzen met muziek. Men zie ook „Strijd en opbouw". v I. De Wijsheid der Wala, door ds. G. H. v. Senden. Uitgave van de N.V. Uitgevers-Mij. v. Loghum-Sla- terus en Visser te Arnhem. (Ingen. ƒ 1.75. Geb. ƒ 2.50). Een poging tot begrijpen, zoo luidt de ondertitel van dit buitengewoon belangwekkend werk van dr. v. Senden, een aanvulling van zijn vroeger werk (1922) „Uit den strijd om nieuwe levenswaar¬ den". De Noorsche of Germaanscne mythe geeft den schrijver aanleiding om in zes hoofdstukken „De geboorte van den chaos"; „De heerschappij der grenzen"; „Het demonische", „Het visioen", „De bevrijding" en „De Godenschemering" om in de figuren dier mythe Odin, Frigga, Loki, Balder en anderen te teekenen de typen der menschen, zooals zij waren en nog zijn; den strijd die daar¬ van en in de gemeenschap en in den enkeling ge¬ streden wordt, den groei van het lagere naar het hoogere. Met niet verslappende aandacht lazen wij dit boek van het begin tot het einde — en wij hopen dat velen het lezen zullen. Maar het is geen boek voor iedereen. d. H. MEDEDEELINGEN. Hoofdbestuur. De beschrijvingsbrieven met de bijlagen voor de buitengewone algemeene vergadering op 24 Febr. e.k. te Utrecht zijn verzonden. Evenwel ontvangen de secretarissen der Prov. Vereenigingen meer exemplaren der resolutie dan naar het Hu:sh. Reglement is voorgeschreven. De secretaris van het Hoofdbestuur verzoekt hun aan de Afdeel ingen en aangesloten Gemeenten in hun ressort één exemplaar der resolutie te doen toeko¬ men, opdat deze in alle kringen onzer Vereeniging behandeld kan korden. De Secretaris, W. Meindersma. Ontvangen voor de Studiekas: Uit fonds extra-coll. Zalt-Bominel (C. R. v. R.) ƒ 10.—; collecte Ruinerwold (Ds. d. B.) ƒ 13.—; collecte Tuysel (Ds. K. N.) ƒ 10.—; collecte Heer- Hugowaard (Ds. B.) ƒ 4.40; collecte Abbenbroek (Ds. W.) ƒ 5.—; van H. v. R. te A. ƒ 25.—. De secretaris-penningmeester, J. N. Pattist. 's-Gravenhage, Jacob Mosselstraat 6, 3 Januari 1925. Gironummer 87962. De lezers van het Weekblad voor de Vrijzinnige Hervormden hebben in het laatste nummer daar¬ van een aankondiging gelezen van een strooibiljet door de afdeeling Zwolle uitgereikt om op te wek¬ ken tot aansluiting. De secretaris, de heer M. F. Onderwater, Tulpstraat 74 aldaar, bericht mij dat de eerste 1000 ƒ 9.— kosten, maar bij een groote oplaag de prijs aanzienlijk minder'wordt. Afdeelin- gen, vraagt nu een exemplaar aan en beslist spoe¬ dig of ge een flink getal wilt hebben, dan kan de oplaag worden bepaald. v. I. V r ij z i n n i g e Godsdienstprediking. Administratie Mevr. Dr. A. Nijdam-Vogelsang te Veenw,ouden. Kerstpreek door Dr. A. Vorenkamp te Leeuwarden. Lezen: Jezaja 9 : 1—6, 11 : 1—9; Tekst: Lukas 2 : 8—10; Zingen: Ev. Gez. 270 : 1 en 2; 229 : 1 en 2, 231 : 2. v. I. Hoe wij steunen en gesteund worden. De Vereeniging „Tot Steun" zond ons haar orgaan. „Hoe wij steunen en gesteund wor¬ den". 't Begint met een aardige Kerstvertelling over een lieve, kinderlooze dame, die op Kerstmis een klein kindje cadeau krijgt, dat zelfs het hart van haar eenigszins prozaïschen man steelt. Mededee- lingen van 't Hoofdbestuur en een verslag van de Algemeene vergadering kan men hier lezen, als¬ mede wat men in de verschillende afdeelingen heeft gedaan. Men vergete toch niet deze nuttige ver¬ eeniging, die zulk gezegend werk verricht! J- J- B. ADRESSENLIJST. Vereen, van Vrijz. Herv. in Nederland. Stadsafdeelingen. Amsterdam: Mej. Dr. A. A. Dalhuizen, Vondel¬ straat 160. Breda: J. W. Sprenger, Boschlaan 14, Ginneken. Haarlem: Mr. Tom Kruyff, Gedempte Oude Gracht 126. Utrecht: Ds. J. P. C. Poldervaart, M. H. Tromp¬ straat 22. Dordrecht: J. Have, van Blijenburgstraat 19. Delft: M. H. Barkmeijer. Vermeerstraat 15. Gouda: F. C. A. Langeman, Crabethstraat 32. Den Haag: Mevr. Wed. H. A. F. van der Ven— Wolfson, Koningin Sophiestraat 2. Leiden: Mej. J. C. van Manen, Morschsingel 5. Rotterdam: M. Verboom, lEssenburgsingel 64b. Middelburg: J. van Burg. 's Hertogenbosch: L. Kruyff, Vughterstraat 124. Maastricht: Ds. J. ten Bruggenkate. Arnhem: J. Timmerman, de Wetstraat 20. Zutfen: F. W. Horsting. Apeldoorn: Mej. M. O. de Bruyn Kops, Maria- laan 31. Deventer: G. Oosterwijk, Boedekerstraat. Zwolle: M. F. Onderwater, Tulpstraat 74. Enschedé: Mej. J. A. van Deinse, Lage Bothof¬ straat 12. Assen: J. Elstrodt, Beilerstraat 47. Groningen: Mr. B. P. Enklaar, „Groenestein". Leeuwarden: D. A. de Groot, Willemskade 5. ADRESSENLIJST. Vereen, van vrijz. Herv. in Nederland. Hoofdbestuur: Eereleden: Dr. C. J. Niemeijer, Bolsward. Ds. J. A. Prins, Leiden. Dagelijksch Bestuur: ü. A. de Ridder, Amsterdam, Corn. Kruseman- straat 25, voorz. Dr. W. Meindersma, den Bosch, aftr. 1926, secr. L. J. van Dijk, Rijswijk, Oranjelaan 48, aftr. 1930, penningm. V e r t e g e n w o o ,r d e r s der Prov. Vereenigingen: hriesland: Ds. T. S. van der Leij, Rauwerd. Groningen: Ds. F. Tammens, Zuidbroek. Drenthe;: ,H. C. C. Franck, Veenhuizen. Overijsel: Ds. R. de Boer, Deventer. Gelderland: Ds. M. ,C. van Wijhe, Barchem. N.-Holland: G. A. de Ridder, Amsterdam. Z.-Holland: Ds. A. Priester, N.-Helvoet. Zeeland: J. «C. Paap, Vlissingen. N.-Brabant met Limburg: Ds. C. H. Hagen, 's-Hertogenbosch. Secretarissen der aangesloten V ereenigingen: Friesland: Ds. P. Cannegieter, Idaard. Groningen: Ds. F. Tammens, Zuidbroek. Drenthe: A. J. Terwee, Oranje bij Smilde. Overijsel: L. M. Steenbergen, Twello. Gelderland: Ds. H. J. Engelkes, Haarlo. N.-Holland: Ds. K. A. Beversluis, Grosthuizen. Z.-Holland: Ds. J. Slot, Lekkerkerk. Zeeland: Ds. J. v. d. Nieuwenhuizen, St. Anna ter Muiden. N.-Brabant met Limburg: Ds. W. van Deursen, Ravestein. Afd. Utrecht: J. de Bruyn, L. Nieuwstraat 16. Afd. Amersfoort: A. W. Vorstman, H. v. Viandan- straat 2. Ned. Herv. Kerk. Beroepen te: Lunteren, E. Schimmel et Jaarsveld. Nes en Wierum, O. Jellema te St. Anna Parochie. Bleiswijk, J. Cn. Kruiskoop, cand. te Kampen. Kats, W. O'kken, cand. te Hierde. De Meern en Oudenrijn, A. v. Dyken te Wageningen. Wassenaar, P. de Bruyn te Aalsmeer. Vollenhove, C. Zeeman te Haskerhorne. Aangenomen naar: Gieterveen, L. J. Casemir, cand. te Oosterbierum. VLEESCHHOUWERIJ annex FIJNE VLEESCHWAREN F. BROEKHOF F, AMSTERDAM. Bosboom Toussaintstr, 29 hoek de Genestetstr., Tel. 25098. Levert uitsluitend prima kwaliteit RpH ,NMDn«" V o ^ L F S " EN VARKENSVLEESCH. FIJNE GELDERSCHE VLEESCHWAREN. NEEMT PROEF MET MIJN PRIMA ROLPENS EN KALFSHOOFDKAAS. Van Ouds Bekend Adres van eigenge¬ maakte Slaap- en Huiskamer^Meubelen. r- tr I VOOR HET bbkleeden en repareren. F* JANSEN, Marnixstraat 156, Amsterdam. Prachtig Orgel gebouwd in zware kast met 13 reg, Slechts f 275. 5 Jaar garantie. Met 16 registers en doorl. Harp f 325. Vraagt teekening bij: Van der Hove, Perlakstraat 6, Amsterdam. ELECTRICITEIT OP ÈLK GEBIED B. G. MIERMANS RINGDIJK 21 AMSTERDAM TELEFOON ZUID 7332 De Electrische Rund-, Kalfs- en Varkensslachterij J. A. BERGMAN, Anthoniestraat 85, tel. 2420, Haarlem, levert uitsluitend le kwaliteit. SOLIED WERK Bill ij k e prijzen Restaurant, Lunch-en Tearoom, Fraupois Leffelaar De Lairessestraat 146 — AMSTERDAM — Telefoon 20010. Uitzending van Diners. Diners f 1.75, f 1 50, f 1.25. Des Zondags ook bezorging. H. J. W. LE FÈBRE le HELMERSSTRAAT 251, Tel. 3233 Z. AMSTERDAM. Verkoopt steeds le kwaliteit RUND- EN KALFSVLEESCH. Beleefd aanbevelend.