Tekstweergave van EC_1886_01_10_0001

Deze tekst is automatisch getranscribeerd en kan fouten bevatten.
No. 5. Zeventiende .Jaargan 188(5 ENKHUIZER COURANT. AL&EMEEIT KIEUfS- voor HOLLANDS Zondag* Dit blad verschijnt WOENSDAGS VRIJDAGS en ZONDAGS Abonnementsprya voor 3 maanden f\ __' Franco per post „3 „ . ... . * /i^O Men abonneert zich bij alle Boekhandelaren en Postdirecteuren Brieven franco aan den uitgever A. EGMOND. Afzonderlijke Nrs. 5 Ct ii miiriiTiimi noorderkwartier lO Januari De prijs der Advertentiën van I g retrek k rk . stukken minstens één dag vroeger. AANBESTEDING Het Gemeente-bestuur van Enkhuizen zal op Maan dag 18 Jauuari 1886, des middags ten één uur in openbaar aanbesteden: Het ophoogen der begraafplaats en eenige pa¬ den in het Plantsoen met de daaraan verbon¬ den werken. De voorwaarden liggen ter Secretarie ter lezing. Aanwijzing in loco op Woensdag 13 Jannuari 1886, des voormiddags elf uur. Enkhuizen 8 Januari 1886. De Burgemeester HARTKAMP De Secretaris, H. VLASVELD. Verhuur en huur. De wet zegt: er bestaan tweederlei soort van overeenkomsten van huur en verhuur: huur van goederen en huur van diensten, werk en nijver¬ heid. J In ons vorig opstel hebben we een vluchtigen blik geworpen op de eerstgenoemde soort van veihuui en huur, laat ons thans ook de andere van naderbij beschouwen »IIuur van diensten, van werk en van nijver heid is eene overeenkomst, waarhij de eene par¬ tij zich verbindt om iels voor de andere, le^en betaling van eenen tusschen hen bepaalden prijs of loon, te verrichten." Met deze woor¬ den wordt de huur van diensten, werk en nii- verheid bij de wet omschreven. Dat die om¬ schrijving zeer gebrekkig, is springt al dadelijk in het oog. De wetgever heeft dit gevoeld en komt daarom later terug op de «huur van dienstboden en werklieden." Hij doet het echter kort, ge¬ brekkig en eenzijdig. Immers wordt jer bitter weinig of te veel gezegd met de woorden : »men kan zijne diensten slechts voor een tijd, of voor een bepaalde onderneming verbinden." Slechts voor een tijd. Maar waarom geen FEUILLETON. LOSSE BLADEN UIT DE GESCHIEDENIS DES VADERLANDS, Te vergeefs had dus Karei van Gelder hier het masker der huichelarij gebezigd, om den hatelijken naam van verrader te ontgaan; en de hooghartige man door de mislukking van al zijne ontwerpen ge¬ rukt, begon te kwijnen, en naderde zoo met rassche schreden zijn eiude. i^!!eV-epaald tot z8« erfelÜk hertogdom Gelder, rachtte hij, nog eer hij stierf, dit op te dragen aan den Koning van Frankrijk, opdat na zijnen dood de Keizer zich met deze aanwinst niet verblijden mogt. De Gelderschen keurden deze handelwijze'ten hoogste af, en alhoewel hij zelfs door de wapenen zijn plan poogde door te drijven, moest hij zwichten en zien, dat zijne staten, tegen zijn wil en zin, Willem van Gulik tot zjn opvolger verklaarden. Het verdriet ziekte sS?„ h/rdr ondervODd- deed hem in eené ziekte storten, welke hem in 1538 in den ouderdom van 73 jaren wegrukte, en waardoor het Huis va. uostenryk van zynen grootsten erfvyand bevrijd werd maximum van tijd genoemd? Een dag is een Mijd," maar een dozijn jaren evenzeer. Stellen wij als maximum eens een jaar, dan zou, bij stilzwijgende overschrijding van dat maximum opnieuw voor een jaar zijn gecontracteerd. Maar teveel wordt gezegd, wanneer van eene bepaalde onderneming wordt gesproken. Ook voor de hulp aan de uitvoering te verleenen is immers Mijd' noodig en waarom dan die onder¬ scheiding ? Misschien, want de wet is eenzijdig orn den werkgever meerdere zekerheid te schen¬ ken, dat het hem voor de uitvoering van een be¬ paalde onderneming niet aan de noodige werk¬ krachten zal ontbreken. Goed maar tegenover em en zijn belang sta at dat van den werkman die voor de wet behoort gelijk te staan met 'den werkgever. Gesteld nu eens, dat de omstandigheden zoo zeer veranderen in het nadeel van den werkman dat deze ontslagen wenscht le worden ? » Wel' nu", zal iemand zeggen, »de wet laat hem immers vrij om zijn dienst op te zeggen, er kan in den regel weinig meer verspeeld worden dan het loon van een enkele week !" Opperbest, maar indien de bepaling is gemaakt en aanvankelijk werd uitgevoerd, dat na het eindigen van den diensttijd eene zekere ingehouden som zal wor¬ den uitbetaald, moet die dan blijven in het bezit van den werkgever ? Wat meer zakelijkheid ge¬ boren uil kennis van de verschillende'toestanden in de praktijk van het maatschappelijk leven zou een wetgever wel te pas komen. En gerust' kan hierbij worden gevoegd : wat meer onbevangen¬ heid met opzicht tot de belangen en rechten van den minderen man. De wet mag ook hem niet bevoorrechten, maar behoort hem, als min of meer onmondig, in bescherming te nemen, indien de meer machlige en slimme werkgever het on zijn nadeel toelegt. * De wet zegt: »de meester wordt op zijp woord desgevorderd met eede gesterkt, geloofd : lo ten aanzien van de hoegrootheid van het bedongen loon , 2o ten aanzien van de betaling van hel! loon over het verschenen jaar; So ten opzichte van hetgeen op rekening is gegeven van het loon over het loopende jaar en 4o ten opzichte der tijdsbepaling voor welke de huur is aangegaan. Deze wettelijke 'bepalingen zijn zeker goed om al te veel gerechtelijke kwestien te voorkomen maar dewijl zij onderstellen meer billijkheid' hooger zedelijkheid bij den werkgever dan bij den' dienstbare, is t de vraag, of zij als wettelijke be¬ palingen den toets der redelijkheid en gelijkheid voor de wet kunnen doorstaan ? Er is van die bepalingen dan ook al zoo dik¬ wijls en zoo ergerlijk misbruik gemaakt, dat het ons niet lust, om daarvan voorbeelden op te noe¬ men. K »Dienst en werkboden mogen, indien zij voor eenen bepaalden tijd gehuurd zijn, zonder wetti ge redenen hunnen dienst niet verlaten. Indien zij binnen den bepaalden of gewonen fiuurtijd den dienst, zonder wettige redenen verlaten, verbeu¬ ren zij het verdiende loon." De wet zegt niet, wat onder die «wettige redenen behoort verstaan te worden en wij noemen dit in eene wet al zeer zonderling. De rechter moet dus beslissen, wat in dit geval wet¬ tig is : hij doet dus eene uitspraak, overeenkom¬ stig den aard van zijn eigen karakter of naar de indrukken die hij omtrent partijen ontvangt. Daaraan zal het dan ook wel zijn toe te schrij¬ ven, dat hier en daar nogal verschil omtrent die uitspiaken wordt opgemerkt. Maar waarin bestaat nu het verbeurde loon ? Bij weekhuur is dit natuurlijk zeer gering, maar bij jaarhuur kan het vrij aanzienlijk zijn, ons is zelfs een geval bekend, dat de werkgever zich niet bepaalde tot. het geld dat nog te vorderen of aanwezig was, maar dat hij weigerde af te we¬ ven wat voor het ontvangen loon was aangekocht Wanneer wij ons alzoo, aan de hand van het 'urgerlijk Wetboek, met onze verbeelding plaat¬ sen op het standpunt van den werkman o! den Groote Pier, Op eenen kleinen afstand van Arum ligt het aan¬ gename en boomrijke Kimswerd, een Friesch dorp bekend door den beruehten Langen of Grooten Pier' die daar bet eerste daglicht aanschouwde. Deze zon¬ derlinge man was een Friesche boer, en dus genoemd, wegens de ongemeene grootte of lengte van zijn li- chaam. Zoo kloek als hij was van lichaamsgestalte, zoo sterk was hij ook -an krachten, zoo groot van moed en zoo vaardig om iets te ondernemen. Deze ongemeene dapperheid werd evenwel aan den anderen kant ook door verscheidene gebreken opgewogen ■ want hij was, bij zijne onversaagdheid en vaardigheid trotsch, oploopend, en bij zijne sterkte wreed en' wraakzuchtig. Als boer bevond hij zich in geene on gunstige omstandigheden, waarin hij echter door ge¬ volgen van den oorlog niet weinig gekrenkt werd. toen eindelijk de Saksers en de Gelderschen, in de 17de eeuw, elkander over het bezit van Friesland over en weder woedend aanvielen, en het geheele' land door vijandelijke benden afgeioopen, geplunderd, gebrandschat on vernield werd, kou het niet missen of vele welgestelde landlieden moesten daardoor geheel bedorven worden. Onder dit getal bevond zich ook Groote Pier, die van alles ontzet en tot den bedelzak gebracht werd. Behalve de verliezen, was' zulk een hoon en zulk eene verongelijking voor een man van zijne faerheid onverdrageiijk. Toen derhalve de Frie sohe boeren ,n 1514, op de aftrekkende Saksers aan vielen, bracht onze Pier eene bende van omtrer t600 man bijeen, meest bestaande uit znlken, die, evenals hij, of m eigen persoon, of in hunne ouderen beroofd en uitgeplunderd waren, stellende hij zich' aan het hoofd dezer bende, met een vast voornemen om den vijand alle mogelijke afbreuk te doen. Pn npp6/urnenmedgeZelleD vond h-' in zilDen vriend en neef Wierd een man naar zijn hart en hand die hem in kloekheid van lichaam, in sterkte, stout'moe digheid en roekeloosheid bijna evenaarde Deze was medebevelhebber van dat opgeraapte leger, hetwelk zich door znlke twee hoofden geleid, ten plicht en zien en "ge9D meQSch duivel te out Lg,ereed was' 0m< ge]8k zegt, een roof voor de hel weg te halen. En nademaal Kimswerd met vele andere dorpen en vlekken, door de Saksers was afgebrand, en de Hertog van Gelder de wapens kwanswijs voor de vrijheid der Friezen aangegord had spoorde het eerste hen tot meerdere geweldda d gheden en wreedheden aan, welke zij, onder be»an- onvèrf iTt-t laatSte omstandigheden, te rustiger en onverschrokkener uitvoerden. Zij gingen allerwegen op den vyaud los, verklaarden zich onophoudelijk en dienstbare, dan kunnen wij niet instemmen met hen die beweren dat de arbeid voldoende gere¬ geld is. De burgerlijke «Wet is, voor den ti,d waarin zij werd samengesteld, ongetwijfeld zeer vnjzmnig, maar de omstandigheden en de in¬ zichten der menschen zijn sints dien tijd zoo¬ veel veranderd, dat eene regeling wel meer en meer behoefte worden zal. De Sociaal Demo ? bebben niet m alles ongelijk en indien zij zelf hun doel met voorbij streefden, zouden zij meer sympathie oogsten dan thans het geval is' Blijven wij maar hopen, dat in ons Vaderland eei lang eenige organiseerende koppen zullen u> voorschijn komen, waarin meer zit dan politieke organisatie. F ^ S V B 0 L D. Buitenland. — Te Venetie is het sedert geraimen tijd zoo koud als men zich in jaren niet herinnert Uit de zuidelijke italiaansche provinciën komen dergelijke berichten, lu de Abruzzen b. v. zijn straat- en spoorwegen hier en daar door de sneeuw geheel onbruikbaar gcwordei en dagelijks gewaagt men van ongevallen ten gevol¬ ge van vorst en sneeuw. — Te Londen is woensdag 11. veel sneeuw geval len, het verkeer was op vele plaatsen gestremd, tele- graaf- en telefoondienst insgelijks, daar vele draden onder het gewicht van de sneeuw braken. Des mid dags viel plotseling eene dooi in, die de straten onbe gaanbaar maakte. Des avonds vroor het weder en net werd op vele plaatsen zeer glad. — De straftijd van den heer Stead den bekendei man van de onthullingen der Pali Mall Gazette .3 verkort en hij is weder op vrije voeten Gedurende zijne gevangenschap hadden een aantal leden ö Salvat.on.Army het zonderling denkbeeld, on, vnniijd tot tijd muziekcorpsen ter zijner eer voor de gevau gems te doen spelen. — De „sterrenregen" van 27 November, die in Europa op vele plaatsen niet of slechts on voilcd • k,. worden waargenomen, heeft in Zuid Afnk.i een schit terend sshouwspel opgeleverd. Uit de berichten blijiu dat de sterrenregen te Pretoria onverwacM kV....'' Ue aldaar verschijnende Volksstem schrijft: Zij die openlijk voor den Hertog van Gelder, en sloegen al de öaksers dood, die zij magtig werden. Groote Pier. ziende dat het geluk hem, zelfs boven zijne verwach¬ ting, diende droeg wei zorg, van zich de tegenwoor aige gelegenheid, die hem zoo ganstig was, niet vruch- 08 te laten voorbijgaan ; en, gelijk hij een man van eene groote ziel was, waren geene ontwerpen of vooruitzigten hem lichtelijk te hoog. De Gelderschei om de Zuiderzee voor hunne partij vrij te maken e hunne tegenpartij allen toevoer uit Holland af te snijden, hadden een goed getal enkele en dubbele seinsehepen uitgerust; over deze schepen werd Groote 1 ler die nu door verscheidene verrichtingen in zijne waarde te land was bekend v0rden, onder den grootschen titel van Admiraal, hoofd aangesteld Hij kweet zich zoo wel van zijn, t, hij roofde met zooveel onversaagdheid en geluk 0. An, die van de partij der Saksers en Bourgondiërs aren, dat hij de schrik van Holland en de geesel der Zuiderzee genoemd werd. Daar hij in dit bedrijf noodwendig grooten buit moest behalen, zoo verdeelde hij dezen eenparig onder het scheepsvolk, hetwelk zijn gezag bi, zijne landslieden, bekoord door deze soort van gelijk¬ heid met hunne hoofden, niet weinig deed toenemen, en al zijne manschap gereeder maakte om te vechten. (Slot volgt.)