Tekstweergave van EC_1878_05_29_0001

Deze tekst is automatisch getranscribeerd en kan fouten bevatten.
\T0. u. Eerste Blad. Negende Jaargan 1878. ENRHIIIZER C HIEÜWS- EH ZONDAG Dit blad verschijnt des "WOENSDAGS en ZONDAGS. Abonnementsprijs voor 3 maanden f 100. 1 20. Franco per post „ » » « » • Men abonneert zich bij alle Boekhandelaren en Post¬ directeuren. Briavci» franco aan den Uitgever A.Egmond, ADVERTENTIEBLAD. 2 J U N ï. De prijs der Advektentun van 1—6 regels is 60 cents; voor eiken regel meer 10 cents. Voor Dinsdag en Zaterdag middag 12 uur gelieve men de Advertentiën in ie zenden. Ingezonden stukken minstens één dag vroeger. Afzonderlijke Nb. 5 Cts. HOOFDAGENTEN te Rotterdam, NIJGH & van DITMAR, voor Frankrijk en lleigie G. DAUBE & Comp. te Parijs en Frankfort a/M. Theorie en Praktijk. (Een beetje politiek.) Slot. Achterlijkheid, onverstand, wanbegrippen etc., zjjn lifenheden op de maatschappelijke loopbaan, die aangenaam zijn en nadeelig tevens. iv wie ze uitsnijdt, maakt wonden, wie ze met verslagen tracht ten onder te brengen, kneust - ihet bloed en de vochten die daardoor wegvloeien, «wekken nieuwe oneffenheden, grooter en gevaat- |er dan hare voorgangsters waren. Met der tijd lieten ze wegslijten. En zij zullen t, mits men e laken haren natuurlijken gang laat gaan. De natuurlijke gang van zaken nu is deze, dat liberalen, die zich onder de verlichten rekenen, licht laten schijnen. En dat licht beveelt zich zelf aan, daarom mag en behoeft het niet te inden opgedrongen. Wie aan zijne beginse- getrouw is en er aan gelooft, haast zich niet. heggen eenige jaren of tientallen van jaren in k wereldgeschiedenis ? Wanbegrippen en bijgeloot neten niet worden uitgeroeid zij moeten „rmolmen. En zij zullen 't, mits men met iiamer en bijl gebruike om ze te verpletteren. Dat fade, verwekt men niet de molm, maar de iydra. De liberalen kunnen in deze van hunne tegen- Sanders het meest leeren. Haar indien zij de beginselen van dwang en over- leersching van hunne tegenstanders overnemen, doen hetzelfde; alleen de vlag waaronder zij varen is tene andere. Nog nimmer is door wettelijken dwang een schoon ideaal bereikt. Men behoeft slechts rondom zich te zien, om een antwoord te kunnen vinden op de vraag, of de maat¬ schappij dan reeds boven Kappeyne staat in ontwik¬ keling 'en zucht tot vooruitgang, om de middelen, dooi¬ den heer Veegens aanbevolen, ingang te dóen vinden. Immers is 't, om te regeeren, niet genoeg, eene theorie uit te spreken; men moet haar tevens in de praktijk, in toepassing kunnen brengen. Ik maak mij sterk dat, indien de heer Veegens zelf als regeeringspersoon moest optreden, hij zijne theorien zou samenvouwen en, onder de verzuchting: ■ „ter gelegener tijd zullen wij u gebruiken , in zijn zak steken. i Nu houd ik de neutrale school alleen en met uit- i sluiting van alle ander onderwijs mogelijk, als de menschen neutraal leeren worden. Het is een sctioon ideaal, dat ieder die liberaal heeten wil in liet >.o; mag en zal houden, maar dat door niet-liberale maatregelen wordt teruggedrongen, verder dan 'tin tien¬ tallen van jaren weer zal vermogen te vorderen. Ue liberale beginselen mogen vrijelijk gewantrouwd wor¬ den; zij hebben in zichzelve aanbeveling genoeg om dat wantrouwen te overwinnen. -Maar totaal ver¬ keerd worden zij begrepen en toegepast, indien die toepassing den tegenstander de welkome gelegenheid aanbiedt om zich martelaar te wanen. De liberale partijmannen zijn niet liberaal, maar anti, of liever contra-orthodox. De hoogste rechtbank is in deze het individueel geweten ; en omdat dit bij den een anders is ontwik¬ keld dan bij den ander, hebben, in 't hoogste ressort, beiden gelijk. Die rechtspraak moet geeerbiedigd worden ; alleen kan de tijd, onder 't beiderzijds uit Hij ontvange een weiwillenden groet — niet een schamperen lach, veel minder een zweepslag. De dweepzieke ijveraars nu in zake de onderwijs¬ kwestie, zijn klappers met de zweep ; het allerminst zijn zij liberale n. Ik wil en kan hen met medetellen onder die edele groep, die een schoon ideaal najaagt, voor do verwezenlijking er van werkt en opoffert, maar die in alles rekening houdt met den feitelijken toestand en die den eenigen scheids¬ rechter in* den strij i tusschen beginselen en over¬ tuiging het individueel geweten — laat beslissen. Stbold. Is aangenaam, het bewustzijn, dat men aan wan- worden;" alleen kan de tijd, onder 't beiderzijds uit- g^houwaloff naflr Petersburg heeft gestrekt, biigeloot is ontwassen; dat (men zich vrij weet , spreken van zijne beginselen en overtuiging, \eranoe- : Uaardoor is het - «Aftc-f on anno te bezitten ring teweeg brengen. Die verandering nu z& j ppnp s stellige verbetering zijn — mits de liberaal libe¬ raal zij en blijve. ! De echte liberale beginselen, die in liefde voor en ' zucht tot vooruitgang op elk gebied, voor verlichting en beschaving en de bevordering van volksgeluk hun 'tls aangenaam, het bewustzijn, dat men ijgeloof is ontwassen; dat (men zich laar den geest en eene overtuiging weet te warnaar men spreekt en handelt. Maar ieder heeft dat standpunt niet ingenomen en en mag van niemand vergen, dat hij het met een sprong bereiken zal. in dat opzicht gelijken de „radikalen wel wat op een opgelaten vlieger. Zij mag van haar verheven eu ucauuav..,6 — itandolaats met spot of medelijden op het volkje ] wortel hebben, zijn onwederstaaiibaar, imlaa- neer zien - maar dat volkje is nu eenmaal , Vergeefsch is het, zich af te zonderen en sclieid liq¬ uet anders ; het ziet in haar een zwevend lichaam muren op te bouwen j yergeefsch tevens z|chze f of lat men moet vasthouden zal, 't niet verongelukken , het opkomend geslacht eenh«n« "n1tre*Je' a ongelukken teweegbrengen. _ waarop de invloed van kenlllB ^tell8C ^ De heer Veegens beschouwt de politieke en onder- | KenIÜS| wetenschap en verlichting zullen hunne •üswereld als eene woestijn, waarin 't aan den rechten rechten doen gelden en die harnassen hier doen s altijd ontbreekt om ons het beloofde land j tell) ginds vermorselen. Maar waarom dan in die binnen te" leiden. Ook de minister Kappeyne is die j muren met moker en beitel gaten gebroken om zijne en Josua niet. Nu is het mogelijk, dat Mr. Kerdijk de wegbereider voor dien Josua zijn zal, maar naar ik vrees zullen de cymbalen, door hem gebezigd, niet van die eigenschap zijn, dat hare toonen de muren van het heidensche Jericho kunnen doen vallen. stem ontijdig te doen hooren ? Dwang lokt tegenstand uit; zoo telijken, dan toch een lijdelijken. Daarom, wie niet mee wil of kan, blyve achter. al niet een lei- feuilleton. gwolowins verbanning naar Siberië# (S 101.) Hij was verwonderd over de tegenwoordigheid van Solowin en zijne vrienden. 'Toen men hem daarvan de redenen had medegedeeld en hunne namen had gehoord, keek hij op zijne lijst, leide haar, welgeval¬ lig het hoofd buigende, ter zijde, nam twee blieven uit zijne brievendoos, riep Romanow en Golowin en gaf hun die bewijzen over, met de^ woorden : „Geest zeiven, gij hebt pardon gekregen! Welk eene vreugde, en ook welk eene smart, deze gebeurtenis onder de kleine groep veroorzaakte, kan beter gedacht dan beschreven worden, blechts kor¬ ten tijd werd hun toegestaan voor eene gedachten- wisseling. Eene slede kwam voor. Golowin en Ro¬ manow kregen bevel, er in te gaan en werden door twee kozakken begeleid. Sajew en LomineS, tot een langer verblijf gedoemd, zagen hen vertrekken en in het woud verdwijnen. Vele weken gingen voorbij; eindelijk bereikte men de welbekende vlakten van Rusland. Golowin be¬ proefde te vergeefs den naam te ontdekken van den menschtieveuden officier, aan wien bij klaarblij¬ kelijk zijne vrijheid te danken had. Maar hij kwam gezond en wel met Romanow te Moskou aan en voegde zich verheugd weder bij zijne vrouw en kin¬ deren. Wel mengde het verhaal van het lot van Yermanotf een bitteren droppel in hunnen vreugde¬ beker ; doch dat was niet in staat om meer dan een oogenblik het geluk der hereenigden te verstoren. Golowin schreef zijne eigene geschiedenis, juist zoo als wij die hebben verhaald. Wij wenschen, dat het voren geschrevene iedereen het geluk doe besef- fen van te leven in een constitutioneel land, onder een beminden vorst en onder de zachtste wetten, geheel in overeenstemming met den tegenwoordigen toestand der volksbeschaving in ons vaderland. Politiek, overwicht. Wij hebben ons, gelukkig, in onze goede verwach- ting niet bedrogen. Op het eigen oogenblik, dat de oude heer Gortschnkoff weer in staat is het bed te verlaten, mag de wereld ook het verblijdende bericht vernemen, dat er aanvankelijk eene gewenschte over¬ eenstemming tusschen Engeland en Rusland is tot stand gekomen, dat het Congres der mogendheden nu weldra te Berlijn zal vergaderen, eti dat de vrede van ons werelddeel daardoor zoo goed als verzekerd raag worden geacht. Was de Russische Rijkskanse¬ lier3 dan de eenige sta kin den weg, waardoor zulk ! eene heugelijke uitkomst werd tegengehouden ? Wij beweren 't niet; wij gelooven veeleer, wat wij ook reeds vroeger gezegd hebben, dat Gortschakotl zelf, met lluslands waarachtig belang te rade gaande, niets liever heeft gezien, dan dat de zakep den loop namen, fdie daaraan nu eindelijk gegeven werd. I Slechts was het daartoe noodig, dat voor de onder- ! handelingen een nieuw aanknoopingspunt werd ge¬ vonden, en het was ter bereiking van dit doel, dat, gelijk wij meenden te mogen vertrouwen, de reis van aloff naar Petersburg heeft gestrekt. Daardoor is het mogelijk geworden, dat Rusland, zonder zich eene al te zeer in 't oog vallende poli¬ tieke nederlaag te bezorgen, op zijne schreden terug¬ keerde, en, in stede van Engeland langer uit te tar¬ ten, met deze mogendheid in een vruchtbaar overieg trad omtrent de regeling eener kwestie van te groot, te algemeen Europeesch belang, dan dat zij de be¬ slechting daarvan aan den Czaar alleen kon of wilde overlaten. Het strekt ons dan ook tot niet geringe voldoening, dat wij niet in het koor hebben medegezon¬ gen van hen, die, in Engeland zelt met de Daily News, bij ons te lande met het Handelsblad aan t hoofd, niets dan blaam en schimptaal voor het Engelsche Ka¬ binet en zijn leider Lord Beaconsfield veil hadden. Wij houdeu 't er voor, dat, dank zij der minder oor¬ logszuchtige dan krachtige politiek, bij deze gelegen- I heid — ach, waarom ook niet bij andere gelegen¬ heden! - door Engeland gevolgd, de zaken zica na eerst werkelijk op den goeden weg bevinden, en dat, juist na al het voorgevallene, thans uitzicht op eene oplossing der Oostersche kwestie bestaat, waardoor de hoop op een duurzamen vrede gewettigd wordt. Omtrent onze binnenlandsche aangelegenheden zij hier slechts aangeteekend, dat de Tweede Kamer op reces geseheiden is, met de toezegging, naar 't schijnt, dat zij, bij hare terugkomst over een paar weken, het antwoord van den Minister van binnenlandsche zaken op haar verslag aangaande de onderwijswet ter be¬ handeling gereed zal vinden. Onder hare laatste verrichtingen behoorde nog, gelijk men weet, de aan¬ neming der successiewet. Die wet is, wel is waar, tengevolge van de daarover gevoerde, vaak zeer warme, discussie, op sommige punten nog al belangrijk ge¬ wijzigd en —- wij voegen er dit gaarne bij — ook werkelijk verbeterd geworden. Maar verwerpelijk blijft zij toch in onze schatting, om het beginsel dat aan haar ten grondslag ligt, en wij zouden er ons daarom slechts over kunueu verheugen, indien zij — wat wij echter nauwelijks durven hopen --- bij de Eerste Kamer den weg van de bedelarij wet ging. In ieder geval voelen we ons gedrongen, onze at keuring uit te spreken, haast meer nog dan over de wet zelve, over de wijze waarop ook zij weer is tot stand '•ekomen. Of zouden we daar geen reden voor heb-