Tekstweergave van EC_1877_01_17_0001

Deze tekst is automatisch getranscribeerd en kan fouten bevatten.
No. 5. Achtste Jaargang. 1877. I WOENSDAG Dit blad verschijnt des WOENSDAGS ea ZONDAGS Abonnementsprijs voor 3 maanden . ■ . ... f 1.00. Franco per post „ „ „ „ 1.20. Men abonneert zich bij alle Boekhandelaren en Post¬ directeuren. Brieven/«««O aan den Uitgever A. Egmond. 17 JANUARI. De prijs der Advertentien van 1—6 regels is 00 cents; voor eiken regel meer 10 cents. Vóór Dinsdag en Zaterdag middag 12 uur gelieve men de Advertentiën in te zenden. Ingezonden stukken minstens één dag vroeger. Afzonderlijke Ns. 5 ets. HOOFDAGENTEN voor Frankrijk en Be'gie G. L. DAUBE & Comp. te Parijs en Frankfort a/M. MBkAAaaaK-wwuiaiiini liet ontwerp van Iicr/iening «lei- wet op het lager ©mles-wfjs. II. De buitengewone belangstelling, waarmede het regeeringsontwerp eener wel op het lager onder¬ wijs door de natie ontvangen werd, blijkt wei- ligt nergens klaarder uit, dan uit het groote aantal vellen papier, dat in een paar weken tijds daarover reeds werd volgeschreven. Geen dag- of weekblad, dat men sedert zijne verschijning ter hand kon nemen, of het bevatte een meer of minder uitvoerig vertoog, waarin een oordeel over zijne waarde en beteekenis werd uitgespro¬ ken. Vragen wij echter, hoe dat oordeel aan¬ vankelijk is uitgevallen, dan kan [het antwoord niet bemoedigend luiden. Zal de met zooveel aandrang gewenschte herziening immer kunnen tot stand komen, dan moet daarbij, zooveel mo¬ gelijk, met den politieleen toestand rekening gehouden worden, zooals dan ook door de regee¬ ring niet onduidelijk gedaan wordt. Doch dan ook één van beiden: óf de regeering moet haren steun zoeken in de samenwerking' der verschil¬ lende partijen, door een ontwerp te leveren, waarin elk van dezen iets van hare gading vindt en dat allen derhalve, met het oog op haar par¬ tijbelang, zij 't ook niet met volle tevredenheid en slechts bij wijze van compromis, kunnen aan heid, zich positief daartegen verklaard heeft, en omdat hij het door hen veroordeelde kweekelin- genstelsel, alsmede het schooltoezicht, met in hunne schatting veel te weinig beduidende wij¬ zigingen, heeft gehandhaafd. Alle vrienden dei- neutrale school hebben groot bezwaar tegen de in het ontwerp opgenomen bepalingen, waarbij het heffen "van schoolgeld verplichtend wordt gesteld en aan de gemeentebesturen wordt voor¬ geschreven, bij het oprichten van scholen te rade te gaan met de vraag, of in de behoefte aan schoolonderwijs in hunne gemeente reeds van andere zijde voldoende voorzien wordt. Boven¬ dien zijn zij van oordeel, dat, ofschoon het wets¬ ontwerp onderscheiden verbeteringen bevat, die onmiskenbaar in hunne richting zijn, daardoor toch in veel te geringe mate aan hun verlangen wordt tegemoet gekomen; dat zij met name op eene veel ruimere geldelijke medewerking van het Rijk tot bevordering van het openbaar onder¬ wijs gerekend hadden, en ook de regeling der minimum-traktementen van hoofd- en hulponder¬ wijzers in een milderen geest had behooren te geschieden. Hoe oordeelen daarentegen de voor¬ standers van het bijzonder onderwijs? Dat aan bat openbaar onderwijs ook nu weder het leeu¬ wendeel is toegekend. Dat zij, wanneer dit wetsontwerp # werd aangenomen, in nog veel I . . , , , , . slechter conditie zouden komen, dan zij ooit nemen; of zij moet zich naar den wensch der j geweest zijn. Dat de Minister eene ongehoorde handeling komt, er zich ten stelligste tegen te verklaren, en, wanneer het, trots hun verzet, tot wet mocht worden verheven, den strijd tegen de daarin vooropgezette beginselen met ver¬ nieuwde kracht en verdubbelden ijver aan te binden. Het zal wel niet behoeven gezegd te worden, dat wij van zulk een loop van zaken met leed¬ wezen getuigen zijn. Naarmate wij hoogeren prijs stellen op het tot stand komen eener wet op het lager onderwijs, waardoor niet slechts aan billijke eischen voldaan wordt, maar waarvan ook zuivering der zoo bedompte politieke atmos¬ feer verwacht kan worden, zouden wij voor ons er ook meer voor over hebben, om tot een voor de verschillende partijen aannemelijk, eervol compro¬ mis le geraken. Het heeft ons daarom ook niet weinig teleurgesteld, dat de Minister dit doel niet ernstiger heeft nagestreefd, maar met een wets¬ ontwerp is opgetreden, waardoor aan heide zijden meer aanstoot, dan voldoening aan sinds lang¬ gekoesterde verlangens gegeven wordt. Het gevolg daarvan moet, dunkt ons, zijn, dat hij, noch rechts, noch links, de medewerking vindt, die hij behoeit, om zijne taak als hervormer van het lager onderwijs behoorlijk te volbrengen. Of zouden er in het door hem ingediende wets¬ voorstel welligt nog wijzigingen zijn te brengen, waardoor het voor cfe gematigden der verschil¬ lende partijen aannemelijk werd gemaakt ? In meerderheid voegen, d. i. in dit geval, der libe- j Zoutheid heeft begaan, door niet alleen aan ieder geval zouden dezen dan niet van onderge ralen en liberaal-conservatieven, door de indie- h.,nn»n —„...i i ™i.a , i„.i„ •• r. . , . ralen en liberaal-conservatieven, ^oor de indie¬ ning eener wet, waarbij, zonder aan de eenmaal verkregen rechten der tegenstanders te raken, het thans bestaande in den geest dier meerder¬ heid en overeenkomstig hare beginselen hervormd hunnen uitdrukkelijken, sinds jaren vooropgestel- dcn, eisch niet te voldoen, maar hun ook den pas tot het verkrijgen van subsidie ten behoeve hun¬ ner scholen voor 't vervolg geheel af te snijden. Dat de maskérs thans voor goed zijn afgeworpen, wordt. Wij behoeven echter de oordeelvellingen ; zoodat het blijkt, dat zij van eene regeering als der pers slechts na te gaan, om tot het besluit ; de tegenwoordige niets voor hunne belangen te te komen, dat de Minister van bmnenlandsche f wachten hebben. Dat zij, kortom, daar het hun zaken noch den eenen, noch den anderen weg j nu eenmaal niet te doen is om verbetering der is ingeslagen, maar, hetzij den willens of onwil- neutrale school, maar om gelijkstelling van hel lens, een wetsvoorstel heeft ingediend, waardoor bijzonder met het openbaar onderwijs en om het eigenlijk niemand naar den zin wordt ge- middelen voor het eerste om de concurrentie maakt. De liberalen zijn onbevredigd. De meer ( met het laatste te kunnen volhouden, van een radikalen onder hen zijn ontstemd, omdat hij den j wetsontwerp als het thans ingediende niets wil- leerplicht niet alleen met voorgedragen, maar ook, j ien weten) en dus ook .geen ander voornemen als onvereenigbaar met het stelsel van leer vrij- ■ kunnen hebben, dan om, wanneer het in be- FEUILLETON. Een oorring zonder een oor. DOOR w. -4. Toen hij weer alleen was begon Maki te pein¬ zen over het geluk en de onbeschaamdheid van zijnen buurman en nam het besluit zich op hem te wreken. Den volgenden dag reeds bood zich daartoe eene gelegenheid aan. Barko, ziende, dat een buffel de straat tusschen de eilanden over¬ stak, vervolgde het dier in zijne kanoe en doodde het op eene zandbank, digt hij het Groene eiland. Maki kwam aanstonds toegeloopen en zeide, dat het dier hem toebehoorde. Van woorden kwam men tol slagen; Barko werd gewond, vluchtte in zijne kanoe en zwoer, dat hij zich op zijne tegenpartij gevoelig zou wreken. De heer van het Groene eiland besloot hem voor te zijn. Zoo gauw de avond viel, roeide hij stilletjes om het Ronde eiland, kroop naar de hut van Barko en j kwam die binnenstormen met de bijl in de hand. Zij was ledig; hij moest zich dus tevreden stel¬ len met haar in brand te steken en ging toen zijne eigene woning weder opzoeken. Toen hij haar naderde, zag hij de rook en de vlammen, hoog boven de rondom staande hoornen er uit opstijgen. Barko had haar in brand gestoken ; eene zelfde wraakoefening was door heiden ge¬ lijktijdig volvoerd en — beiden zwierven zonder woning eenzaam rond! Dit alles was evenwel nog slechts een voorspel van den oorlog, die vervolgens tusschen hen ge¬ voerd werd. Van dien 'dSg af leefde geen van hen meer in rust,, vrede en overvloed, zooals in vroeger tijden. Geheel en al bezig gehouden door de; gedachten aan wraak, durfden zij niet meer jagen en visschen als naar gewoonte; zij vreesden zelfs te gaan slapen en hun haat ver¬ meerderde, naarmate zij eikander grooter leed berokkenden. Verscheiden gevechten, waarin beiden gewoud schikt belang moeten zijn, hier en daar zelfs zich ' lot principieele zaken moeten uitstrekken. Laat het zich verwachten, dat ook de Regeering hare medewerking daartoe zal willen verleenen ? Hoe dit zij, wij achten ons verplicht omtrent de meest bestreden punten ons eigen gevoelen te zeggen, in de hoop, dat daardoor alsnog iets tot toenadering tusschen de partijen worde bijge¬ dragen. I'olitlek overzicht- (Wegens plaatsgebrek in het vorige no. niet opgenomen.) Het politieke schaakspel, waarvoor men eenigen tijd geleden te Konstantinopel samenkwam, is nog altijd niet»beslist, doch wij zouden haast zeggen, dat op dit oogenblik de Porte aan de winnende hand is. De gevolmachtigden der verbonden mogendheden had- werden, hadden volstrekt geen beslissend gevolg. De jaloerschheid van Maki werd bepaald onover¬ winlijk. Telkens, als hij in de verte den glin- sterenden ring in het oor van Barko zag, zwol zijn hart van woede. Wat beteekenden al de slagen, de honger en de doorwaakte nachten, als zijn vijand zich toch steeds kon beroemen op het bezit van den schitterenden oorring ? Dit denkbeeld kon hij onmogelijk langer verdragen en daarom besloot hij voor goed een einde aan de zaak te maken, liij wapende zich met zijn mes, zijne strijdbijl, zwom het water over, dat de twee eilanden scheidde, (beider kanoes waren reeds vernield) sloop door de struiken en wierp zich met woest geschreeuw op Barko. Maar deze ontweek den aanval, greep zijne armen en bood zijnen woedenden vijand eenen hevigen tegen¬ stand. (Wordt vervolgd.)