Tekstweergave van EC_1873_01_05_0002

Deze tekst is automatisch getranscribeerd en kan fouten bevatten.
deelig aan; geen misgewas door felle droogte of door insecten werd geleden. Alles groeide en tierde even gunstig, zender dat de gewassen leden aan dat geile en vooze, wat wel veel stroo en stoppelen, maar weinig en slecht zaad oogsten doet. Geen produkt werd dan ook geoogst dat in hoedanigheid sterk afweek ; alles viel goed uit en van de meeste gewassen mocht de oogst overvloedig heeten. Toch was ook hier eene schaduwzijde. De karweiplant mocht in 1872 hoofdgewas heeten, niet alleen, omdat daarvan het meeste voordeel wordt verwacht, maar ook door de groote plaats, die zij in de rij der gewassen innam. En juist deze plant was het, wier opbrengst beneden het middelmatige bleef. De eenige afwijking, welke het weder zich in zijne doorgaande schoonheid veroorloofde, was eene week stormachtig weder, juist in den bloeitijd van de kar¬ weiplant. Hieraan vooral moet het worden toegeschre¬ ven, dat veel van de eerste en beste bloesem wierd gemist en de zaadoogst voor zeer velen slecht uitviel. Voegt men hierbij, dat het zaad, ofschoon van zeer goede hoedanigheid, niet meer dan een middelmatigen prijs opbracht, dan valt het al dadelijk in 't oog, dat het gunstige van 1872 sterk werd getemperd, te eer¬ der, omdat van vele andere producten de prijzen zeer middelmatig waren en schaarsch in evenredigheid tot de prijzen, die de landbouwer voor hetgeen hij .ot de uitoefening van zijn beroep noodig heeft moest besteden. Ofschoon wij 1872 onder de middelmatig goede jaren rangschikken, moeten wij, met hot oog op die omstan- heden, roemen in voorspoed en geluk. Hoezeer men elders en in naburige polders ook worstelde met te hoogen waterstand en al de nadeelige gevolgen van dien, hadden wij daarvan in onzen polder niets te lijden, niet omdat de regen hem misviel, maar doordien onze bemaling zoo voortreffelijk was. Het stoomgemaal, juist bijtijds gesticht, mag geacht worden reeds ruim te zijn betaald. Nog nooit is de toestand, wat de bemaling aangaat, hier zoo gunstig geweest, maar nog nooit ook heeft het polderbestuur zooveel veerkracht aan den dag gelegd. Aan die v veerkracht hebben wij't te danken, dat de balans in het algemeen naar de voordeelige zijde overhelt en dat de uitzichten voor het ingetreden jaar gunstig mogen genoemd worden. "Wij, die vroeger moesten klagen de laatsten te zijn, mogen thans roemen tot de eersten te bebooren. Eere aan het volhardend streven om tot dien toe¬ stand te kom'en: geen kapitaal dat liooger renten afwerpt dan dat, hetwelk met wijs overleg besteed wordt aan eene voldoende bemaling. Politiek overzicht. Hoe jong liet jaar 1873 nog zij, bet gaf den pes¬ simisten toch reeds stof' genoeg tot sombere beschou¬ wingen. 't Valt inderdaad niet meer te ontkennen, dat de godsdienstoorlog, waarvan de zaden vooral in het rorige jaar met zoo kwistige hand werden uitge¬ strooid, thans werkelijk is uitgebroken. Na slechts weinige dagen te voren, in eene allocutie aan zijne kardinalen, zich over Italië en Duitschlund op eene wijze ie hebben uitgelaten, waardoor vooral de gram¬ schap van laatstgenoemd rijk werd opgewekt, heeft de Paus, bij gelegenheid der Nieuwjaars-receptie op het V, ifea&n, tot de hem trouw gebleven generaals en officieren woorden gericht, waardoor de hoop op eene verzoening voor goed verijdeld is geworden. De breuk tusschen het nieuwe Duitsche keizerrijk en het oude Eoue is dien ten gevolre op dit oogeublik zoo volko¬ men mogelijk; of zoo er nog iets aan ontbreekt, het is alleen dit, dat de Paus, in bet voetspoor zijner mid- delecuwsche voorgangers tredende, zijne katholieke onderdanen . van hunne gehoorzaamheid aan Duitsch- lands keizer ontslaat. Trouwens, ook dit zal zich mis¬ schien minder lang laten wachten, dan het velen nog schijnt. De man, die, zijne ontslagen legerhoofden toesprekende, den wensch ontboezemt, dat Lij hen wel¬ dra moge wederzien in krijgsgewaad gedoscht en met het zwaard op zijde en die daarbij op een Judith als een nog voor onze dagen navolgenswaardig voor¬ beeld benenwljst, — die man heeft, naar het schijnt, ook in dit opzicht zijne partij gekozen, en wacht nog slechts op eane gelegenheid, om ook met behulp van het we¬ reld'jr. zwaard iets te herwinnen van de wereldlijke cat, dm «an zijne hand is ontglipt, d :n godsdienstoorlog derhalve. Een oorlog, te ver- schrikkelijk,er, omdat, overal waar hij ontbrandt, hij noodwendig het karakter van een afschuwelijkea bur- rkrijg aanneemt. O, laat ons toch hopen en bid¬ den, dat het reeds zoo geteisterde Europa voor zulk een barbaarsch, echt middeleeuwsch schouwspel be¬ waard b'.ijve! 't Valt intusschen niet te ontkennen, dat de hoop daarop zwakker wordt, naarmate de heer- sehende richting in Duitschland ons minder vertrou¬ wen inboezemt. Van, den aanvang toch af en tot de laatste d.ïg"n toe heeft men zien daar, tot beslechting van den iwi&i, van midrHen bediend, die den toets eener verlichte vrijzinnigheid en echte, met den geest des tijds strookende verdraagzaamheid onmógelijk kon- den doorstaan. In plaats van, zooals gelukkig hij ons te lande, zijne kracht tegenover Home's aanmat,ging uitsluitend te zoeken in eene streng'doorgevoerde schei¬ ding tusschen kerk en staat, heeft men er in Duitsch¬ land slechts naar gestreefd, het oppergezag van den staat in zijne verhouding tegenover de katholieke kerk te handhaven en, van dit beginsel uitgaande, zich niet ontzien herhaaldelijk maatregelen te nemen, waar¬ door die kerk, binnen de haar wettig toebehoorende grenzen bestookt, zich billijk gekrenkt mocht voelen; maatregeien, waaraan men, bij e.uiige onpartijdigheid, het karakter van gewetensdwang bezwaarlijk kan ont¬ zeggen. Het natuurlijk gevolg hiervan is geweest, dat er, in stede van wederzijdselie toenadering, eene steeds toenemende verbittering is ontstaan. (Jok in dezen strijd wordt helaas! al weder, met versmading van het recht zelf, een beroep op het recht van den sterkste gedaan, en waartoe dit, bij de opwinding der godsdienstige hartstochten, nog verder leiden kan — nog eens, laat ons h ,pen en bidden, dat de gebeurte¬ nissen van dit en de eerstvolgende jaren 't ons niet op vreeselijke wijze te aanschouwen geven! \oor liet gewicht van den aangevangen strijd tus¬ schen Rome en het Duitsche keizerrijk verliest meest al het overige veel van zijne 'oeteekenis. Met een enkel woord zij bii deze gelegenheid dau ook slechts vermeld, dat, zooals uit de definitieve benoeming van een von lioou toe president-minister blijkt, de reactie voor 't oogenblik in Pruisen weer in vollen gang is, — misschien ook wel, omdat de keizer den steun der feudaie partij tegenover de katholieken niet wenscht te verliezen, en dat, wat Frankrijk betreft, het nieuwe jaar aldaar, ten gevolge vooral van de verzoenings¬ gezindheid der partijen, onder gunstige teekenen voor het behoud van den inwendigen vrede en de verdere herstelling van het diep geschokte laud is aangevangen. Binnenlandsch nieuws is er niet. B u i t e n 1 a n d. Etalie, 30 December. De Italienische Nachrich- ten melden, dat de duitsche gezant bij den li. Stoel heden-ochtend vertrekken zou; zij houden het ervoor dat hij voorloopig niet zai vervangen worden, en dat zijn vertrek niet vreemd zou ziju aan de door het Vaticaan ten opzichte van Duitschland aangenomen houding. — De paus heeft dezer uagen 300 gewezen officie¬ ren van z'jn voormalig leger ontvangen. Pi us IX was gezeten op zijn troon; aan zijne zijden bev inden zich tien kardinalen, zijne Ministers en aiio prelaten van zijn hof. Na aan de voeten van den Heiligen Vader te zijn neergeknield, heeft de generaal Kanzier, ex- Minister van Oorlog, eene rede uitgesproken, waarop de Paus met eene improvisatie antwooidde, welke, vol¬ gens den te Rome gevestigden correspondent van l'Univers aldus eindigde: „Ik bid voor de Kerk en ik ben zeker verhoord te zullen worden. Ik zegen u, mijne waarde vrienden, u en uwe vrienden, u en uwe familien, even als die uwer elders aanwezige wapen¬ broeders, en ik hoop, dat gij eenmaal bier terug zult komen in uwe militaire kleederen en het zwaard aan de zijde gegord." — 1 Januari. De koning heeft, heden depntatien uit het Parlement ten gehoore ontvangende, do Kamers zijnen dank .betuigd voor de ondersteuning, die zij bet Gouvernement verleenen. Tot den president der Ka¬ mer, die Z. M. smeekte meer zorg voor zijne gezond¬ heid te dragen, heeft oe K .uing gezegd, dat Je za¬ ken zoo waren geschikt, dat, wat er "ook gebeuren mocht, de eenheid en de vrijheid van Italië geen ge¬ vaar zouden leppen. Frank.r|jk, 1 Januari. De President Thiers heelt hedeu hier eene Nieuwjaars-receptie gehouden, waarop Afgevaardigden van alle staatkundige scha¬ keringen tegenwoordig waren, o a. de hertog de Broglie. De lieer Thiers heeft geene toespraak gehouden, maar met de leden van het corps-diploraatique enkele woor¬ den gewisseld, die van wederzijdsche welwillendheid getuigden. BSaiitscIlIand. De op Duitschland betrekking hebbende zinsnede der pauselijke allocutie luidt fnaar de vertaling, die de Tijd er van geeft] als volgt: „Maar de diepe droefheid, waaronder wij doorzooveio goddeloosheden, overal in Italië aan de Kerk gepleegd gebukt gaan, wordt nog vermeerderd door de wreede vervolgingen, waarvan zij in andere landen het voor¬ werp is, vooral in het n:euwe Keizerrijk Duitschland, waar niet alleen door. geheime kuiperijen, maar met openbaar geweld aan hare .omverwerping gewerkt wordt. Inderdaad, men ziet daar mannen, die, wel ver van onze heilige godsdienst te beoefenen, haar zelfs niet kennen, en desniettemin zich de macht toedigenen, de dogma's en region der Katholieke Kerk vast te stellen. Nog erger; het oogenblik, waarop zij haar het hardst vervolgen, aarzelen zij niet onbe¬ schaamd te verklaren, dat zij haar geen onrecht aan¬ doen, en, aan de onrechtvaardigheid den laster en den spot parende, schamen zij zich niet, aan de Ka¬ tholieken de oorzaak dezer vervolging te wijten, om dat de bisschoppen, de geestelijkheid en geheel het geioovige volk weigeren, aan de wetten en de wille¬ keur van eene burgerliike Regiering de heilige wetten Gods en van Zijne Kerk op te offeren en de hun door de godsdienst opgelegde plichten te verraden. Moge het God behagen, dat de openbare machten, door eene lange ondervinding geleerd, eindblijk be¬ grijpen, dat geen enkele onder hare onderdanen meer bezorgd is den Cesar te geven wat den Cesar toekomt dan de Katholieken, en wel juist hierom, dat zij zich godsdienstig beijveren Gode te geven wat Go- des is." — 30 December. Aan de Kölnische Zeitung wordt uit Rome, onder dagteekecing van heden, getelegrafeerd: "De duitsche secretaris van legatie bij den H. Stoel, de heer Stumm, heeft aan den kardinaal Antonelli medegedeeld, dat hij het bevel ontvangen beeft om een onbepaald verlof te nemen en dat hij heden naar Berlijn vertrekt." — 2 Janu. ri. Naar men verneemt, is de porte¬ feuille van Oorlog van den tot president-minister be- noemden graaf von Roon cp den generaal Kamecke overgegaan. Graaf von Roon zou tot veldmaarschalk verheven zijn. B'dïigeSilïSil. Uit Parijs wordt aan de Times gemeld, dat de fransche Regeering, ten einde de oorzaken van geschil tusschen hare vertegenwoordi¬ gers te Rome weg te nemen, waarschijnlijk den werk¬ kring van haren gezant bij den Paus zat beperken tot die zaken, welke met de tegenwoordige positie van den H. Stoel in betrekking staan. B i is o e !i 1 a 11 ei. — Te Hoorn is gevankelijk binnengebracht een jongeling van 15 jaar, beschuldigd van moedwillige brandstichting te De Rijp. Naar men verneemt, heeft bij ailes bekenu, en blijkt het eene wraakneming ge¬ weest te zijn jegens ziju meester, ten gevolge eener veroordeeling tot drie maanden gevangenisstraf' we¬ gens diefstal. Dezer dagen is uoor de politie in Den Haag aan¬ gehouden een persoon, die volgens aangifte bezig was de sloten van eenige huizen op de Koninginnegracht te onderzoeken, hoogstwaarschijnlijk niet met de beste bedoelingen. — — Onlangs werd in een aanzienlijk dorp in het Noorden van ons land, waar een waker de rondte doet, ingebroken. De inbraak had plaats gehad aan de straat, en de dief had blijkbaar met een brandende kaars het gehecle huis doorloopen. Toen de wakei- ondervraagd werd, bekende hij al schielijk dat hij wel onraad had bespeurd, maar uit vrees voor een moordenaar maar geen alarm had gemaakt. — Het verhalen van moordgeschiedenissen heeft zaterdag avond een jongen te Deventer, wiens ouders dien avond uit waren, derwijze van streek gebracht, dat hij, te bed gebracht zijnde, droomde, dat er die¬ ven en moordenaars op de kamer zijner ouders waren. Zich willende overtuigen, vond hij het bed ledig en aclite zijn vermoeden bevestigd. Hj vlucbte toeu door het raam op de veranda en in den tuin, klom den muur over en verborg zich in een anderen tuin. Toen de ouders, te huis gekomen, naar hunne kinderen zagen,. vonden z j tot hunnen schrik het bed van hun zoontje' ledig, het raam open en zijne kleederen verspreid, en zij meenden dat hun kind gestolen was. Na eenig zoeken weid de knaap terruggevonden, verkleumd vaa koude en tamelijk bezeerd door zijne klim¬ partij. — Eenige vereerders, vrienden en leerlingen van wijlen prof'. Kaiser — namelijk de heeren: jhr. mr. D. T. Gevers van Endegeest, voorzitter; prof. H. G. vau de Saude Bahhuyzeu, te Leiden, penningmeester dr. J. M. van Bemiaeien, to Arnhem; prof. J. Bosscha Jr. te 's liage, D. J. Brouwer, oud kapt. ter-zee, te u's Hage, prof. C. P. Burger, te - eeuwarden: prof. L. A. J. Burgersdijk, te Deventer; dr. D. G. Cramer, te Zutphen; dr. J. E vergrijn, te Noordwijk; prof. D. Bierens de Haan, te Leiden; prof. S, A. Naber te Amsterdam; prof. J. A. C. Oudemans, te Batavia, profL. Cohen Stuart, te Delft; dr. W. Valentiner, te Leiden; dr. E. vau der Ven, te Haarlem; prof. VV. F. R. Snringar, te Leiden, vice-president en secretaris— hebben zich vereenigd tot eene commissie, om een hem waardig gedenkteeken, b. v. een borstbeeld, op te richten aan de Leidsche Sterrewacht Dc verdiensten van den hoogleeraar Kaiser ten op¬ zichte van de ontwikkeling, der sterrekunde gorden algemeen erkend. Hij heeft daardoor tevens den wetenschappelijken roem van Nederland in groote mate verhoogd, en heeft zich bovendien door zijn© uitstekende populaire geschriften jegens het gehfcele neJerlaudsèhe volk verdienstelyk gemaakt De ver¬ wachting is dan ook niet ongegrond, dat de hem te brengen hulde zich niet feepaled zal tot de beoefenaar# der wetenschap, maar zich zai uitstrekken tot een veel wijderen kring.